سناریوهای پس از استعفای حریری کدامند؟

خبرگزاری مهر: پس از گذشت دو هفته از اعتراضات لبنانی ها، سعد حریری با اعلام اینکه به بن بست رسیده استعفا کرد و میشل عون با پذیرش استعفایش، وی را مامور اداره دولت تا زمان تشکیل دولت جدید کرد.

این برای لبنان خوشایند نبود زیرا لبنان زمانی که دولت داشت با مشکلات مالی و اقتصادی متعددی دست و پنجه نرم می کرد چه برسد به دولت پیشبرد امور که جهان خارج با آن تعاملی نخواهد داشت.

حریری پس از اینکه استعفای داد اعلام کرد که راحت شده است. سعد حریری می خواست باری که بردوشش است را بردارد و بر گردن دیگران بیندازد و به گونه ای از باخت سیاسی خود در نتیجه بحران اخیر بکاهد.

میشل عون تا لحظه آخر توقع استعفای حریری را نداشت و تصور می کرد که وی تهدید می کند یا تلاش می کند که کابینه را ترمیم کند تا جبران باسیل وزیر خارجه را کنار بگذارد یا فشار بیاورد تا از حجم فشارها بکاهد و خشم مردمی را کم کند.

لبنان پس از استعفای حریری به کجا پیش خواهد رفت؟

با استعفای حریری لبنان در برابر سناریوهایی قرار گرفته است؛ نخست، سوق دادن لبنان به سوی هرج و مرج. دوم، اینکه چه کسی مامور تشکیل کابینه جدید خواهد شد خود حریری یا افرادی مانند نجیب میقاتی، فواد المخزومی، عبدالرحیم مراد یا تمام سلام؟ به نظر می رسد که پس از حرکتی که حریری انجام داد و بر خلاف انتظار عون استعفا کرد دیگر رئیس جمهور لبنان وی را مامور تشکیل کابینه نکند و برخی تحلیلگران لبنانی از احتمال شانس مخزومی خبر داده اند و آنرا به مثابه توازن می دانند. سناریوی سوم اینکه دستان پشت پرده خارجی در کار باشد، چهارم، اوضاع مالی و اقتصادی لبنان تحمل انتظار طولانی عدم راهکار یا عدم دولت را ندارد به ویژه که به گفته تحلیلگران لبنانی یکی از عواملی که حریری را به استعفا سوق داد اوضاع سخت اقتصادی و نبود افق و حمایت بین المللی بوده است.

برخی تحلیلگران بر این باورند که حریری با استعفای خود در واقع به خواسته های داخلی و خارجی با هدف تغییر سیاسی خاص تن داده است به ویژه که خواسته محوری که با پول، غذا، و حمایت مالی به دنبال استمرار اعتراضات است و به فشارهای آمریکا، سعودی ها و فرانسه تن داده است. در واقع حریری به طرح خطرناک چراغ سبز نشان داده است در واقع حریری به طرح خطرناک چراغ سبز نشان داده است .

از نگاه این تحلیلگران آنچه در جریان جنگ ۲۰۰۶ نتوانستند به دست آورند به دنبال تحقق آن از راه سیاسی هستند. استعفای دولت سرآغاز طرح هدفمند خارجی با همگرایی برخی جریانات غربگرا است. به عبارت دیگر هدف این تحرکات و ادامه حمایت از اعتراضات، ضربه زدن به مقاومت اسلامی لبنان و جریان ملی آزاد و میشل عون است. آمریکا و اسرائیل به دنبال هدف قرار دادن حزب الله و خلع سلاح آن هستند.

تحلیلگران لبنانی تاکید کرده اند که طی روزهای آتی عمق طرح خطرناک و هدفمند علیه حزب الله آشکار خواهد شد. طرح وزیران تکنوکرات یا بی طرف در واقع طرح و خواسته آمریکایی هاست.

به هر حال می توان گفت که لبنان روزهای سخت و دشواری را پیش رو دارد.

نگاه کارشناس

عبدالباری عطوان در مطلبی در رای الیوم درباره تحولات لبنان آورده است: «نظرات در لبنان و جهان عربی درباره استعفای ناگهانی سعد الحریری متفاوت است، برخی آن را فرار از مسؤولیت می‌دانند و می‌گویند منجر به عمیق شدن بحران می‌شود، اما عده‌ای دیگر اعتقاد دارند استعفای الحریری، اقدامی شجاعانه در راستای مطالبات تظاهرات‌کنندگان و جلوگیری از جنگ داخلی با توجه به افزایش تنش‌های طایفه‌ای در لبنان است.

وی می نویسد: لبنان پس از این استعفا در دهانه آتش‌فشان قرار دارد لبنان پس از این استعفا در دهانه آتش فشان قرار دارد؛ به ویژه که قوای متعدد داخلی، خارجی، منطقه‌ای و بین‌المللی نمی‌خواهند این کشور امنیت و ثبات داشته باشد و بویژه حزب‌الله را هدف قرار داده‌اند، جنبشی که به یک نیروی سیاسی و نظامی فعال و تعیین‌کننده در مسایل عربی تبدیل شده و تهدیدی موجودیتی برای رژیم صهیونیستی و پروژه آمریکایی در منطقه به شمار می‌رود.

این تحلیلگر جهان عرب می افزاید: مشخص نیست استعفای الحریری در این برهه زمانی یک اقدام شخصی است یا اینکه وی در پی فشار طرف‌های خارجی بویژه آمریکا و متحدان آن در منطقه خلیج فارس این تصمیم را گرفته است. سعد الحریری پیشتر در برابر این فشارها به خصوص از سوی عربستان سعودی مقاومت کرده بود، کسانی که خواستار ورود وی به مقابله با مقاومت بودند و الحریری را تهدید به جایگزین کردن کسان دیگری مانند برادر وی «بهاء الحریری»، «اشرف ریفی» و «فواد سنیوره» کرده بودند، کسانی که اکنون برای جایگاه نخست‌وزیری دندان تیز کرده‌اند.

عطوان در ادامه ضمن اعلام اینکه معترضان لبنانی با استعفای حریری به خانه‌های خود برنخواهند گشت، سه سناریو برای اوضاع پیش روی لبنان پیش‌بینی کرده است: اول: مکلف شدن دوباره سعد حریری به تشکیل دولت و اخراج وزرای متهم به فساد از دولت مانند «جبران باسیل» وزیر خارجه و داماد میشل عون، «حسن خلیل» وزیر دارایی که از نزدیکترین افراد به «نبیه بری» رئیس پارلمان است، «ریاض سلامه» رئیس بانک مرکزی و امثال آنها.

دوم: تشکیل دولت «تکنوکرات» متشکل از افراد متخصص و پاک‌دست به نخست‌وزیری سعد الحریری یا فرد دیگری. دولتی با وزرای محدود که مأموریت آن خارج کردن کشور از بحران اقتصادی باشد و جلوی فروپاشی مالی و اقتصادی را بگیرد.

سوم: تشکیل دولتی متشکل از قوای غالب در پارلمان که از نظر سیاسی «منسجم» هستند یعنی حزب‌الله، «التیار الوطنی الحر» (جریان وابسته به عون) و جنبش «امل» و برخی سنی‌های متحد و حامی محور مقاومت به نخست‌وزیری یک شخصیت سنی که مورد قبول همه طرف‌ها باشد. یک جناح تندرو از حامیان محور مقاومت لبنان به شدت بر این گزینه اصرار دارند و آن را آخرین راه‌حل برای کنار زدن توطئه می‌دانند».

همانطور که گفته شد لبنان در شرایط حساس و خطرناکی قرار گرفته است و آبستن تحولات بی شمار است که باید منتظر ماند و دیگر که طی روزهای آتی روند تحولات در این کشور به کدام سمت و سو پیش خواهد رفت.