اغتشاش محکوم است اما حق طبیعی مردم برای اعتراض کجاست؟

پایگاه خبری تحلیلی فردا: حتی اگر سهمیه بندی بنزین و گران کردن قیمت آن را نیز کار درستی بدانیم، نحوه اجرای این طرح و نوع برخورد با مردم درزمینه اطلاع رسانی و اقناع یک فاجعه تمام عیار در روزهای پیش از اجرای این طرح بوده است. عدم بیان توجیه کارشناسی در این زمینه، اجرای غافلگیرانه و بدون توجه به حق هر شهروند برای اطلاع از تصمیمات مهم حکومتی پیش از انجام و نیز تکذیب های پیش از این باعث شد که بسیاری از ایرانیان اجرای این گونه طرح را یک توهین و تحقیر نسبت به خودشان بدانند.

طبیعی است به همین خاطر و نیز دشواری شرایط اقتصادی اعتراضات مختلفی شکل خواهد گرفت که مردم طی آن به گرانی بنزین معترض خواهند بود. شاید حتی خود مسيولین ارشد دولتی و نیز دیگر سران قوا می دانستند با اجرای این گونه طرح سهمیه بندی بنزین نمی توان انتظار داشت کسی به خیابان ها نریزد و اعتراض نکند از این رو به نظر می رسد اگر بخواهیم خوشبین باشیم نمی توان توجیهی جز تکبر و برج عاج نشینی و بی توجهی به مردم برای این کار در نظر گرفت.

اگر چه در قانون اساسی حق تظاهرات و اعتراض به شرط رعایت دو مورد گفته شده در این اصل یعنی غیرمسلحانه بودن و عدم اخلال در مبانی اسلام محترم شمرده شده است اما تقریبا هیچ دولتی این حق را به رسمیت نشناخته است و با نام اجبار برای گرفتن مجوز قانونی تقریبا هیچ حزب و گروهی نمی تواند در شرایط عادی راهپیمایی اعتراض آمیز مجوز دار برگزار کند مگر این که مساله ای مانند تجمع مالباختگان موسسات اعتباری شکل بگیرد.

تجمع و راهپیمایی اعتراض آمیز مجوز دار از جهاتی می تواند برای دولت و تصمیمات آن در شرایط کنونی بسیار مخاطره آمیز باشد چرا که سرمایه اجتماعی این دولت بسیار کم است و هر تصمیم آن با مخالفان فراوانی روبه رو است از همین رو مجوز تجمع می تواند عملا دولت را فلج نماید. با این حال نباید به خاطر این مساله از حق طبیعی شهروندان طبق قانون اساسی جلوگیری کرد چرا که بالاتر از دولت و رای بخشی از مردم به آن مهم ترین میثاق مردم با حکومت یعنی قانون اساسی باید در هر حال محترم شمرده شود.

اما اگر بخواهیم عملگرایانه تر نیز به مساله نگاه کنیم، مجوز تجمع و اعتراض می تواند از اغتشاشات مسلحانه ای که در روزهای اخیر دیدیم نیز کم کند. فراموش نکنیم که در تجمعی مانند جلیقه زردها در فرانسه نیز محدوده مشخصی برای اعتراض در نظر گرفته می شود که برای ورود به آن باید هر گونه مواد خطرناک تحویل داده شود. از این رو اجرای این مدل در شهرهای ایران و در نظر گرفتن مکانی برای تجمعات نیز می تواند به کنترل بهتر و بیش تر آن به منظور جلوگیری از به خشونت کشیده شدن کمک کند.