آغاز قرن 21 با دهه جنگ
نگاهی به ده سالی که گذشت
همشهری‌آنلاین: جمعه نخستين روز از آخرين سال نخستين دهه قرن 21 است، قرني كه با تروريسم و جنگ آغاز شد و اكنون در پايان نخستين دهه آن، جهان شاهد بحران و ركود اقتصادي است. قرن 21 در حالي آغاز شد كه جهان به يمن ظهور اينترنت و از بين رفتن مرزها، اقتصاد جديدي را تجربه مي‌كرد كه سرشار از ثروت بود. بازارهاي سهام رونق داشت و سرمايه‌گذاران، ديگر فقط در داخل مرزهايشان محدود نبودند. عرب‌ها در داخل شيخ‌نشين‌هايشان با فشار دادن يك دكمه ميليون‌ها دلار سهام را در بورس‌هاي غربي جابه‌جا مي‌كردند و اروپايي‌ها خانه‌هاي دوم و سومشان را در سواحل مديترانه و خليج‌فارس خريداري مي‌كردند. نظرسنجي مؤسسات افكارسنجي نشان مي‌داد كه اكثريت مردم جهان اميدوار به آينده هستند. غرب شايد از اين اميدواري بيشترين سهم را داشت. اما دهه اول قرن بيست و يكم هيچ كدام از اين نشانه‌ها را با خود نداشت.در ابتداي اين دهه رئيس‌جمهوري در آمريكا به قدرت رسيد كه با حكم ديوان عالي آمريكا و براساس مصلحت اين سمت را به دست آورد نه اكثريت آراي مردم. 8 ماه بعد از ورود او به كاخ سفيد، آمريكا و كل جهان با يك شوك حيرت‌آور رو‌به‌رو شد كه هنوز ابعاد آن براي كسي معلوم نشده‌است. چند هواپيما توسط گروهي از جوانان عربي كه عضو القاعده بودند ربوده شدند و با باك‌هاي پر از بنزين به برج‌هاي دوقلوي تجارت جهاني در نيويورك و ساختمان 8 ضلعي پنتاگون در واشنگتن كوبيده شدند. اين حمله كه چند هزار كشته به جا گذاشت بهانه‌اي شد براي وارد شدن جهان به دوره‌اي جديد از جنگ و ناامني. دنيا خيلي زود وعده‌هاي صلح و آرامش و رفاه اقتصادي را فراموش كرد و نظاره‌گر عمليات‌هايي چون «شوك و وحشت» در عراق و « آزادي پايدار» در افغانستان شد. دهه‌اي كه قرار بود دهه صلح و كاميابي اقتصادي باشد، به دهه جنگ تبديل شد. بودجه‌هاي نظامي كشورها افزايش يافت. رقابت تسليحاتي وارد دور تازه‌اي شد و مقامات كشورها خريد و فروش سلاح را در راس مذاكرات و رفت‌وآمدهاي ديپلماتيك خود با همسايگان در جهان قرار دادند. ركود و بحران اقتصادي كم‌سابقه‌اي كه در سال‌هاي پاياني دهه 2000 جهان را فراگرفت نتيجه همين جنگ‌ها بود. در آمريكاي وحشت‌زده بعد از 11 سپتامبر 2001، نظام پولي و بانكي براي سرعت بخشيدن به روند عادي‌سازي اوضاع، پول به سيستم سرازير كرد. اين نقدينگي فراوان دردسرساز شد و ابتدا بازار مسكن و بعد سهام و مؤسسات مالي و سرمايه‌گذاري را دچار دردسر و بحران كرد. در حقيقت مي‌توان گفت كه در 11 سپتامبر فقط برج‌هاي دوقلوي نيويورك يا بخشي از ساختمان پنتاگون ويران نشد بلكه نظام سرمايه‌داري دچار آسيب جدي شد. اين دهه اما ويژگي مهم ديگري داشت كه تا حد زيادي نتيجه تحولات سال‌هاي اخير است. در اين سال‌ها هر چه غرب درگير جنگ و تروريسم و بحران امنيت بوده، 2قدرت شرقي جهان يعني چين و هند، به تجديد قوا و تحكيم جايگاه جهاني خود مشغول بوده‌اند. چين اكنون بيش از 2 تريليون دلار ذخيره ارزي دارد. اقتصاد چين در سال 2010 هم به رشد خود ادامه مي‌دهد. اين در دنياي امروز به معناي قدرت سياسي است. هند هم، اكنون يك قدرت هسته‌اي با توان اقتصادي بالاست كه در بحران اقتصادي اخير آسيبي نديد و همچنان با سير صعودي شاخص‌هاي اقتصادي رو‌به‌روست. اين دو كشور به همراه قدرت‌هاي در حال رشد ديگري مانند برزيل در گروه 20 ابتكار عمل را از گروه محدودي چون گروه 8 به دست گرفته‌اند. از اين جهت مي‌توان گفت كه دهه نخست قرن بيستم، دهه چرخش نگاه جهان به سوي شرق هم بود.
دیدگاه تان را بنویسید