دیدنی‌های طبیعی، تاریخی و فرهنگی استان فارس +تصاویر

سرویس اجتماعی فردا:

استان فارس هفتمین استان از ۳۱ استان ایران است که در بخش جنوب این کشور واقع شده است. این استان با مساحتی در حدود ۱۲۲٬۶۰۸ کیلومتر مربع، چهارمین استان بزرگ و با جمعیتی معادل ۴٬۵۲۸٬۵۱۳ نفر، بر طبق برآورد جمعیتی سال ۱۳۸۹ خورشیدی سازمان ملی آمار ایران، چهارمین استان پرجمعیت ایران به شمار میرود. بر اساس تقسیمات کشوری اردیبهشت ماه سال ۱۳۹۰ خورشیدی، استان فارس به ۲۹ شهرستان، ۱۰۰ شهر، ۸۳ بخش و ۲۰۴ دهستان تقسیم شده است. آب و هوای استان فارس در نقاط مختلف این استان به سه دسته کوهستانی، معتدل و گرم تقسیم میشود. مرکز استان فارس، شهر شیراز است که بر طبق برآورد جمعیتی سال ۱۳۸۹ خورشیدی سازمان آمار ایران به همراه حومه خود، جمعیتی معادل ۱،۷۴۹،۹۲۶ نفر داشته که پرجمعیت ترین شهر این استان و ششمین شهر پرجمعیت کشور محسوب میشود. استان فارس به لحاظ غنای فرهنگی و تحولات جغرافیایی و تاریخی از نظر تعدد و تنوع زبانها و گویشها در ایران بی نظیر است. در استان فارس، امروزه به جز اکثریت فارسی زبان اقوام مختلفی نیز در این استان زندگی میکنند؛ از جمله لرها،قشقاییها، عرب خمسه و لک، که هر یک به گویشها و زبانهای مختلفی مانند فارسی، لری، لارستانی، قشقایی، سیوندی، دوانی، اردکانی، عربی و کهمره ای (بککی) سخن میگویند. استان فارس با وجود جاذبه های متعدد تاریخی، طبیعی و مذهبی، یکی از مراکز مهم گردشگری ایران است. فهرست جاذبه های گردشگری، جاهای دیدنی، اماکن مقدس و مذهبی، و امکانات توریستی و تفریحی شهرهای استان فارس به شرح زیر در آریا زمین در دسترس می باشد: شهر آباده، شهر اردکان، شهر ارسنجان، شهر استهبان، شهر اقلید، شهر بوانات، شهر پاسارگاد، شهر جهرم، شهر حاجی آباد، شهر خرامه، شهر خرم بید، شهر خنج، شهر داراب، شهر رستم، شهر زرین دشت، شهر سپیدان، شهر سروستان، شهر سعادت شهر، شهر شیراز، شهر صفاشهر، شهر فراشبند، شهر فسا، شهر فیروز آباد، شهر قیر، شهر قیروکارزین، شهر کازرون، شهر کوار، شهر گراش، شهر لار، شهر لارستان، شهر لامرد، شهر مرودشت، شهر مصیری، شهر ممسنی، شهر مهر، شهر نور آباد، و شهر نی ریز

جاذبه های تاریخی و فرهنگی

مجموعه تخت جمشید : تخت جمشید را می توان مشهورترین مجموعه از دوران باستان در ایران به شمار آورد که در سطح جهانی نیز کاملا شناخته شده است. احداث این مجموعه در دوره داریوش هخامنشی در حدود سالهای 520 تا 518 (پیش از میلاد : پ.م) شروع شد و در دوره پسر او , خشایار شاه هخامنشی نیز ادامه یافت. در دوره پادشاهان بعدی هخامنشی نیز فعالیت های در زمینه توسعه این مجموعه صورت گرفت. یکی از ویژگیهای این مجموعه این است که پیش و پس از آن، مجموعه ای با آن عظمت در تاریخ ایران ساخته نشده و هنوز هم منحصر به فرد است

ویژگی مهم دیگر تخت جمشید این است که بزرگترین و مهمترین مجموعه طراحی شده از دوران باستان است که، افزون بر عظمت و شکوه ، جنبه آئینی نیز داشته است. البته در این زمینه نظریه های گوناگونی وجود دارد. برخی از پژوهشگران اظهار داشته اند که تخت جمشید یک جایگاه صرفا آئینی و مذهبی بوده است، در حالی که در این متن نشان داده شده که تخت جمشید گونه ای از دژهای حکومتی- تشریفاتی و سکونتی بوده که از لحاظ آئینی نیز اهمیت داشته است

مجموعه تاریخی پاسارگاد : محوطه تاریخی پاسارگاد در 70 کیلومتری شمال تخت جمشید، در 3 کیلومتری جاده آسفالته شیراز - آباده در استان فارس قرار داردمنطقه‌ای که پاسارگاد در آن واقع شده به دشت مرغاب معروف است. رود پُلوار که در ایران باستان مدوس نامیده می‌شد، این دشت را سیراب می‌کند.

پیش از این که شهر پاسارگاد در دشت مرغاب ساخته شود، این دشت از سابقه تمدنی 3 هزار ساله برخوردار بود و روستاهایی چون تل نخودی، تل خاری(خری)، تل 3 آسیاب و 2 تولان که در هزاره چهارم و سوم پیش از میلاد، در آنها کشاورزی می‌شد، دارای رونق و شکوه ویژه‌ای بود.

مجموعه آثار پاسارگاد در محوطه‌ای به پهنای 2 و درازای 3 کیلومتر گسترده است. این آثار از شمال به جنوب به 5 گروه تقسیم می‌شوند:

زندان سليمان يکي ديگر از آثار بسيار زيبا در مجموعه تاريخي پاسارگاد است که به اوايل دوره هخامنشيان تعلق دارد و بناي چهار گوش برج مانندي است که در دوران اسلامي به زندان سليمان شهرت يافته و اکنون فقط يک ديواره آن باقيمانده است. گروهي آن را آرامگاه کمبوجيه پسر و جانشين کوروش مي دانند و بعضي آن را آتشگاه و برخي ديگر نيز گنج خانه کوروش ناميده اند اما احتمال اينکه آرامگاه کمبوجيه بوده بر دلايل استوارتري متکي است.

شهر تاریخی بیشاور :بیشاپور یکی از شهرهای باستانی ایران در استان فارس است که در زمان ساسانیان ساخته شده و امروزه تنها ویرانه هایی از آن برجای مانده است این شهر از قدیمی ترین شهرهایی است که تاریخچه ساخت آن به صورت مکتوب در سنگ نوشته ای موجود است. بیشاپور در شمال شهر کازرون و در فاصله 23 کیلومتری آن (110 کیلومتری شیراز) قرار گرفته و از شهرهای خوش آب و هوا و دارای طراحی و مهندسی ویژه آن روزگار بوده است

شهر باستانی گور : شهر گور یا شهر فیروزآباد، در 100 کیلومتری جنوب شیراز یکی از پرجاذبه‌ترین و گمنام‌ترین شهرهای گردشگری ایران است. فیروز آباد تا قبل از حمله اسکندر به ایران، شهر گور نامیده می‌شد.

اسکندر مقدونی این شهر را کاملا ویران کرد و قرن‌ها بعد از اسکندر، اردشیر موسس سلسله ساسانی این شهر را احیا و آباد کرد، اما در حمله تازیان به ایران این شهر دوباره ویران شد .

شهر تاریخی داراب گرد :شهر تاریخی و باستانی دارابگرد که در قدیم به آن دارابجرد نیز می‌گفتند، در 6 کیلومتری جنوب شهر فعلی داراب در کنار جاده جدید داراب- شیراز قرار دارد این شهر از کهن‌ترین شهرهای ایران و جهان محسوب می‌شود و پیشینه آن به بیش از 2500 سال می‌رسد. دارابگرد نام یکی از 5 شهرستان ایالت پارس در ایران قدیم، به معنی شهر داریوش تنها شهر بنا شده به دست داریوش هخامنشی نبوده، اما شاید نخستین بنای مدور برپا شده به دست او بود که نام خود را بر آن نهاد.

نقش شاپور : نقش شاپور از بقاياي شهري آباد بر جاي مانده است . در خرابه هاي شهر شاپور ، كم و بيش شالوده هاي بعضي عمارات نيز ديده مي شود . خرابه هاي شهر در مكاني به نام «تنگ چوگان» در چند كيلومتري شهر كازرون قرار دارد .

كتيبه هاي كورنگون (كرنگون) : در شمال غربي فهليان و در جنوب روستاي «سه تلون» در 20 كيلومتري شمال غربي نورآباد ، بر فراز كوه «كرنگون» آثار حجاري شده معروف به نقاره خانه و «سگ مترو» جلب توجه مي كند . قدمت اين آثار تاريخي به قرن سوم پيش از ميلاد مي رسد .

نقش بهرام : درنه كيلومتري شهر نورآباد ، در محوطه اي به نام سراب بهرام ، نقش برجسته اي به طول 85/3 و عرض 60/2 متر وجود دارد كه از جاذبه هاي تاريخي منطقه محسوب مي شود .

سنگ نبشته پهلوي تنگ براقي : در شمال غربي پاسارگاد در تنگ براقي ، سنگ نبشته اي به ابعاد 40/1 × 1 متر مشتمل بر 16 سطر كه هر سطر 90 سانتي متر طول دارد ، قرار گرفته است.

نقش رجب : در شمال تخت جمشيد، نقش هايي از اردشير بابكان و شاپور اول در پس رفتگي كوهستان حجاري شده كه به «نقش رجب» معروف است .

نقوش برجسته عهد عيلام : در كوهستان سروان بر فراز تپه اي كه در دامنه كوهستان و بر بالاي رودخانه واقع شده است ، (نزديك به روستاي سه تلو) نقوشي از دوران عيلاميان وجود دارد كه هر چند بسياري از آن محو شده اما هنوز بخشي از آن نقوش بر جاي مانده است . نقش برجسته سراب بهرام : نرسیده به نورآباد ، پایین كوه در محوطه باصفایی كه "سراب بهرام" خوانده می شود ، نقش برجسته ای به درازای 85/3 متر و بلندی 90/2 متر حجاری شده است . در این نقش بهرام دوم در وسط نشسته و در هر سمت او دو نفر از بزرگان ساسانی به حال احترام ایستاده و انگشت سبابه را به نشانه احترام رو به بالا نگه داشته اند .

نقش برجسته بهرام دوم : یكی دیگر از مهم ترین آثار تاریخی ساسانی ، نقش برجسته بهرام دوم پنجمین شهریار ساسانی است كه در 30 كیلومتری غرب جره و در جنوب كازرون واقع است . این نقش نشان دهنده پیكار بهرام دوم با دو سر شیر است و پشت سر وی خانواده بهرام و كرتیر(موبد موبدان) ایستاده است

نقش رستم :نقش رستم یکی از مهم ترین و زیباترین آثار باستانی است که در حدود 5 کیلومتری تخت جمشید، در کوه حاجی آباد واقع است.

آرامگاه چند تن از پادشاهان هخامنشی از جمله داریوش بزرگ و خشایارشا، نقش برجسته‌هایی از وقایع مهم دوران ساسانیان از جمله تاجگذاری اردشیر بابکان و پیروزی شاپور اول بر امپراتوران روم، بنایی موسوم به کعبه زرتشت و نقش‌برجسته ویران‌شده‌ای از دوران عیلامیان در نقش رستم قرار دارد.

دروازه قرآن : بنای اصلی دروازه قرآن بنای سنگی منسوب به " عضدالدوله دیلمی" بود و دو نسخه قرآن به خط ثلث عالی منسوب به " ابراهیم سلطان" فرزند شاهرخ تیموری در اتاق بالای آن قرار داشت . مردم شیراز رسم داشتند كه روز اول هر ماه قمری ، از زیر قرآن های این دروازه عبور كنند و خود را تا آخر ماه در پناه آن قرار دهند . در سال 1316 شمسی برای تعریض خیابان، این بنای تاریخی منهدم شد. چند سال بعد" حسین ایگار" بنای كنونی را كمی پایین تر از محل دروازه قرآن قدیم بنا كرد و با این اقدام، سنت شهر شیراز را احیا نمود

عمارت باغ نشاط : این عمارت در ضلع شمالی پل عباسی لار و در میان فضایی سبز قرار گرفته و مقر حكومتی لار پس از صفویه بود

بازار وكیل : این مجموعه ارزشمند، در شرق میدان شهرداری شیراز، كنار مسجد جامع واقع شده و از ساخته های كریم خان زند است. ساخت این مجموعه باید بعد از سال 1187 ه. ق آغاز شده باشد. به اعتقاد برخی، كریم خان زند در ساخت این بازار ، بازار قیصریه لار را مد نظر داشت

بازار جهرم : این مجموعه در مركز شهر قدیمی جهرم واقع شده و قدمت آن به اواخر دوره زندیه می رسد و در سال 1256 ه. ق توسط حاكم وقت جهرم تجدید بنا شده است. بازار جهرم شامل یك رشته بازار شمالی- جنوبی است كه از خیابان جدیدالاحداث منوچهری شروع و به محله زیركنار ملاجواد ختم می شود

بازار حاجی : این بازار در حد فاصل خیابان لطفعلی خان زند و بقعه" سید میر محمد" واقع شده و قدیمی ترین بازار شیراز است

حمام وكيل : در جنب مسجد وكيل ،‌ حمام وكيل قرار گرفته است كه بر اثر تغيير وضع حمام هاي عمومي تا حدي از صورت اصلي خارج شده است. حمام وكيل مانند بازار و مسجد وكيل به دوره زنديه مربوط است.

آرامگاه شاه چراغ : آرامگاه شاه چراغ با شکوه ترین و مهم ترین مرکز مذهبی شهرستان شیراز است که گنبد نیلوفری آن به سبک بسیار زیبایی کاشی کاری شده و از دوردست نمایان است .

آرامگاه حافظ : برای اولین بار ، 65 سال پس از درگذشت حافظ ، در سال 856 ه. ق استاد " شمس الدین محمد یغمایی" اقدام به ساخت عمارت گنبدی بر فراز آرامگاه حافظ نمود و در برابر آن حوضی بزرگ ساخت . آب این حوض از آب ركن آباد تامین می شد. این بنا در اوایل قرن 11 ه. ق در زمان سلطنت شاه عباس كبیر تعمیر شد . بعد از آن نیز نادر شاه دستور تعمیر آرامگاه حافظ را صادر كرد . ساختمان اصلی مزار حافظ در زمان كریم خان زند در سال 1187 ه. ق شكل گرفت .

آرامگاه شیخ محمد لاهیجی : بنای آرامگاه در محله " لب آب" نزدیك دروازه " شاه داعی الله" واقع است . این بنا در اصل خانقاه مفصلی موسوم به خانقاه " نوربخشیه" بود كه در آن عارف سالك" محمدبن یحیی بن علی الجیلانی- لاهیجی" از مریدان شیخ محمد نوربخش، به عبادت می پرداخت

آرامگاه خواجوی كرمانی : خواجوی كرمانی ، یكی از مشاهیر ادب پارسی و از عرفای قرن هشتم است . آرامگاه خواجو در غرب دروازه قرآن و كمی بالاتر از آن، در دامنه كوه در محوطه باصفایی جای گرفته است .

آرامگاه سعدی : آرامگاه سعدی در شمال شرقی شیراز ، در دامنه كوهی به نام " پهند" قرار دارد . می گویند پس از وفات سعدی در سال 691 ه . ق، او را در خانقاه خودش كه در همین محل واقع بود، دفن كردند

آرامگاه اردشير دوم و سوم : دو آرامگاه در ديواره كوه مشرف به صفه تخت جمشيد وجود دارد كه گفته اند به اردشير سوم و اردشير دوم تعلق داشته است .

آرامگاه كریم خان زند : در وسط باغ بزرگ و قدیمی " باغ نظر" عمارت هشت ضلعی زیبایی از دوران كریم خان زند برجای مانده كه به عمارت ، كلاه فرنگی معروف است . این بنا بین سال 1179 تا 1193 ه.ق ساخته شده است .

تكیه هفت تنان : یكی از بناهای دوره كریم خان زند ، باغ مصفایی است كه در شمال آرامگاه حافظ و در دامنه كوه تخت ضرابی ( چهل مقام ) قرار دارد . مزار هفت عارف در این باغ جای دارد

باغ دلگشا : باغ دلگشا كه نزدیك آرامگاه سعدی قرار دارد، در دوره تیمور از باغ های مهم و تفریحی شیراز بود . قدمت این باغ به دوره ساسانی نسبت داده شده و ساختمان موجود در آن، متعلق به دوره قاجاریه است . این باغ در اردیبهشت - فصل چیدن بهار نارنج - بسته است.

باغ ارم : باغ ارم كه بنا و سردر آن از دوره قاجاریه به جای مانده، زیباترین باغ شیراز است . گل های زینتی و گونه های متنوع گیاهی موجود در این باغ، آن را به باغ گیاه شناسی دانشگاه شیراز بدل ساخته است

باغ جهان نما : باغ جهان نما در شرق خیابان قرآن قرار دارد . دیوار آجری و محکم آن مربوط به دوره زندیه است با وجود کج شدن همچنان پا برجا ایستاده است . این باغ باصفا از باغهای قدیمی شیراز است که در زمان زندیه عمارتی دو طبقه به سبک کلاه فرنگی در آن ساخته شده است.

موزه هخامنشی: ساختمان موزه هخامنشی قدیمی ترین بنای ایران است که بازسازی شده و به موزه اختصاص یافته است . این بنا یکی از مجموعه کاخ های تخت جمشید است که حدود 2500 سال پیش از میلاد توسط سلسله هخامنشی بنا شد.

موزه ساسانی ( بیشاپور): ضروت تشکیل موزه های متناسب با ارزش های عصر ساسانی در مجموعه ای به همین نام که قدمت آن به سال 260 میلادی می رسد، در سال 1317 شمسی توسط پروفسور گریشمن مطرح شد

موزه کریم خان زند: در وسط باغ بزرگ و قدیمی موسوم به ((باغ نظر )) عمارت هشت ضلعی زیبایی از دوران کریمخان زند به جا مانده که به عمارت کلاه فرنگی معروف است

موزه سنگ های تاریخی هفت تنان : شیراز مرکز استان فارس به داشتن مصفاترین باغ های پر گل و ریحان شهرت جهانی دارد . این شهرت برگرفته از تاریخ و ادبیات کهن ایران و مدیون شاعران بلند پایه شیراز همچون حافظ و سعدی است . بی تردید بخش مهمی از دیدنی های شیراز ، میراث پایتختی آن در زمان حکومت زندیه است

جاذبه های طبیعی :

پارك ملي بمو : پارك ملی بمو با وسعت 48075 هكتار در شمال شهر شيراز و در منتهي اليه شرق اقليم مديترانه اي گرم و خشك قرار گرفته است. جانوران پارك شامل كل، بز، قوچ، ميش، آهو، پلنگ، روباه، كفتار، گربه وحشي، كبك و تيهو و ... هستند و از نظر پوشش گياهي نيز تاكنون 280 گونه گياهي در آن شناسايي و نمونه برداري شده است

روستاهای هدف گردشگری در استان فارس و جاذبه های آنان عبارت است از: روستای قلات : شهرستان شیراز بخش مرکزی، دارای جاذبه های طبیعی - تاریخی.

روستای مارگون : شهرستان سپیدان، بخش مرکزی، دارای جاذبه های طبیعی.

روستای دشتک : شهرستان مرودشت بخش درودزن، دارای جاذبه های طبیعی ، بافت با ارزش.

روستای جیزرزار : شهرستان مرودشت، بخش کام فیروز، دارای جاذبه های طبیعی ، بافت با ارزش.

روستای پا قلعه : شهرستان ممسنی، بخش دشمن زیاری، دارای جاذبه های طبیعی - تاریخی.

روستای تنگ براق : شهرستان اقلید، بخش سده، دارای جاذبه های طبیعی و تاریخی.

روستای بندر امیر : شهرستان مرودشت، بخش مرکزی، دارای جاذبه های طبیعی - تاریخی بندر امیر.

روستای سرمشهد : شهرستان کازرون، بخش بالاده، دارای جاذبه های تاریخی.

غار تنگ چوگان کازرون : غار تنگ چوگان يکی ديگر از زيبايی های شهرستان کازرون است. در درون اين غار که در تنگ چوگان قرار گرفته، مجسمه عظيم شاپور اول حجاری شده است . ارتفاع اين مجسمه در حدود هفت متر و پهنای شانه های آن نزديک به دو متر می باشد . به احتمال نزديک به يقين، علاوه بر مجسمه بزرگ شاپور اول، آرامگاه ابدی او هم در اين غار است.

غار کان گوهر بوانات : غار کان گوهر بوانات در پنج كيلومتری جنوب سوريان غار بزرگ و زيبای كان گوهر قرار گرفته است . اين غار يكی از بزرگ ترين و جالب ترين غارهای ايران به شمار می رود

موسیقی :

در ايل قشقايي سه گروه موسيقي دان وجود دارد : عاشق ها ، چنگيان و ساربانان .

خوراک : از غذاها و خواركي ها مخصوص استان فارس مي توان آش كارده، آش سبزي صبحانه،كلم پلوي شيرازي، كوفته هلو، آلو دو پيازه، كوفته سبزي، فالوده، دم پخت عدس عدس و كلم چنگال نام برد.

زبان و گویش : زبان بیشتر مردم فارس فارسی است و به گویش های مختلف از جمله شیرازی گویش لاری و لری و شمال فارس صحبت می کنند.

سوغات :سوغات این منطقه در زمینه ی صنایع دستی بسيار پررونق است و خاتم كاری، منبت کاری، معرق کاری، قالی بافی، پارچه بافی، نقره كاری، مسگری، دست بافی و بافت گليم های زيبا از مهم ترين صنايع دستی این منطقه به شمار می روند که گردشگران از آنها به عنوان بهترین سوغات استفاده می کنند.