ذهنیت و کینه‌های انتخابات 84 را فراموش کنید

حدود 9 ماه از افتتاح تونل توحید می‌گذرد و این پروژه عمرانی شهر تهران که از آن به عنوان بزرگترین پروژه شهری کشور یاد می‌شود همچنان خبرساز بوده و از تحرکات رسانه‌ها و ترفندهای سیاسی آنها بی‌بهره نمانده است. به گزارش خبرنگار شهری «فردا»،‌ در سال‌های اخیر، برخی جریان‌های سیاسی و رسانه‌های حامی آنها کوشیده‌اند تا مدیریت شهری را به عنوان یک رقیب در نشان دادن توان مدیریتی در مقابل دولت مطرح کنند. سابقه مدیریت رئیس جمهور در شهرداری تهران و رقابت وی با شهردار فعلی تهران در انتخابات ریاست جمهوری سال 84، از جمله عواملی است که حساسیت‌ها را در این زمینه به اوج خود رسانده، هرچند به نظر می‌رسید با اشتغال کامل مجموعه مدیریت شهری به مسائل و موضوعات این حوزه بتواند این حساسیت‌ها را بکاهد ولی به نظر می‌رسد ذهنیت‌های به جا مانده از انتخابات 84 هنوز بر ذهن گروهی سنگینی می‌کند. این رویکرد موجب شده تا هر اقدام، پروژه، اظهار نظر و برنامه‌ای در مدیریت شهری پایتخت به عنوان یک حمله رقیب دیده شده و جریان‌های حامی دولت و رسانه‌های متعدد آنها در تخریب و نکوهش و حاشیه سازی برای آن دریغ نکنند که تونل توحید نمونه خوبی برای تأیید این موضوع است. سایت خبری موسسه مطبوعاتی ایران، ارگان رسمی اطلاع رسانی دولت در ادامه این مسیر به تازگی مطلبی را در مقایسه پروژه تونل توحید و آزادراه خرم آباد - زال منتشر کرده است و با اشاره به هزینه‌های گزاف احداث این تونل، آن را با تونل‌های احداث شده در مسیر این آزاد راه مقایسه کرده است. این مقایسه در ابتدا بیشتر به نوعی طنز و شوخی شباهت دارد تا نگاهی کارشناسی و تخصصی ، چرا که هرکس که فقط یکبار از تونل توحید و تونل های جاده های بین شهری گذر کرده باشد و تفاوت شهر را با خارج شهر درک کند چنین مقایسه ای را جدی نخواهد گرفت. تونل توحید ، در یکی پر ترافیک ترین نقاط شهر تهران احداث شده و با 6 باند رفت و برگشت در تونل مجزای کنار هم بیش از 2100 متر طول دارد و بزرگراه های چمران و نواب را به هم متصل می کند. این تونل در دل شهر و در عمق 40 متری زمین ساخته شده و با مهار تأسیسات شهری نظیر لوله های آب و گاز و ... و قنوات قدیمی و نامشخص این امکان را ایجاد کرده که تونل متروی خط 4 شهر تهران نیز از روی آن بگذرد. تغییر مسیر موقت بزرگراه چمران ، اصلاح هندسی ، تملک فضاهای مورد نیاز در حاشیه این پروژه در حالی صورت گرفت که احداث تونل توحید با جریان متراکم ترافیک در محورهای میدان توحید ، آزادی ، جمهوری ، نواب و ... همزمان بود . حال این پرسش مطرح می شود ، آزادراهی که در کوه و بیابان و صحرا احداث شده چه شباهت های فنی و مهندسی با تونل توحید داشته است که رسانه رسمی دولت در مقام مقایسه آن با تونل توحید برآمده است؟ خوشبختانه دولت نهم و دهم مهندسان زیادی را در خود جای داده است و از این رو می توان پرسید احداث یک تونل بین شهری با عرض و طول و ارتفاع خاص خود چه شباهت هایی را با تونل های مترو و تونل شهری که در مسیر بزرگراه ها احداث می شوند ، دارند؟ هرچند به نظر می رسد حامیان رسانه ای دولت در این موضوع تنها تاریکی مسیر حرک در تونل ها را معیار مقایسه خود قرار داده اند. هزینه 5 برابری احداث تونل توحید نیز در حالی توسط رسانه دولت با یک ضرب و تقسیم در مقایسه با احداث آزاد راه خرم آباد - زال مورد مقایسه قرار گرفته است که اگر توانایی شناسایی و مطالعه اجمالی تونل های شهری مشابه در شهر های دیگر جهان توسط این رسانه انجام شده بود ، یکی از پروژه های بزرگ و قابل تحسین دولت در مقایسه ای کودکانه اینگونه یه سخره گرفته نمی شد. تونل "ال به" هامبورگ نمونه آلمانی یک تونل شهری است که بر اساس مشخصات ظاهری بیشترین شباهت را تونل توحید تهران دارد که در این بین هزینه احداث آن نیز مشابه همزاد ایرانی اش است. تفاوت کوه ، رودخانه و بیابان با شهر آنقدر هست که تفاوت احداث تونل توحید در یکی از متراکم ترین نقاط شهر با تونل های احداث شده در مسیر آزاد راه خرم آباد به زال بر کسی پوشیده نباشد ولی آنچه در این بین بارز است نوع نگاه رسانه دولت به یک پروژه شهری است که از زمان کلنگ زنی تا احداث و افتتاح و حتی گذشت 9 ماه هنوز مورد نکوهش قرار می گیرد. توان فنی و عمرانی دولت با 21 وزارت خانه و بودجه ای به عمق چاه های نفت با مجموعه ای نظیر شهرداری تهران قابل مقایسه نیست و از این رو ظلمی بزرگ به دولت است که پروژه های آن با پروژه های شهری مقایسه شود ، هرچند عملکرد مدیران دولتی در زمان مدیریت شهرداری تهران همواره در پیشگاه قضاوت مردم قرار دارد. با این حال اگر هم بنا بر مقایسه باسد موارد مشابه متعددی وجود دارد که با خصوصیات مشابه می تواند ملاک کارشناسان برای سنجش عملکرد باشد که این بین توسعه خطوط مترو در شهر تهران توسط مدیریت شهری و مقایسه آن با مترو های سایر کلان شهر های کشور می تواند نمونه خوبی باشد. در این بین افتتاح پروژه خرم آباد به زال خبر خوبی بود که پس از مدتها خاطره افتتاح های چند باره و نمایشی پروژه های عمرانی به خصوص در حوزه راه و ترابری را از اذهان مردم و رسانه پاک کند هرچند هنوز پروژه هایی نظیر آزادراه تهران -شمال ، راه آهن شیراز -اصفهان ، آزاد راه تهران -پردیس، پل دریاچه ارومیه و ... سایر پروژه های عمرانی نیمه تمامی که تعدادشان نیز کم نیست هنوز در انتظار همت مضاعف دولت قرار دارند. عمليات ساخت آزادراه 24 كيلومتري تهران - پرديس كه از تير ماه 1381 آغاز شد و هنوز هم به اتمام نرسيده و مهر مسدودي بر پيشاني‌اش خورده است و در انتظار تحقق پنجمين وعده بهره‌برداري يعني شهريور ماه امسال مجددا بهره‌برداري اين مسير به بعد از ماه رمضان موكول شد. اما نه بعد از ماه رمضان و نه تا كنون اين آزاد راه افتتاح نشده و قصه اين راه آزاد همچنان سر دراز دارد به طوريكه با خنده وزير راه افتاتاح اين آزاد راه به عيد سال 1390 موكول شده است. آزاد راه تهران شمال در بین تنها به آرزوی محالی تبدیل شده که وزیر خنده روی راه مانند وزرای قبلی تنها از آمده و رفتن سرمایه گذار و افتتاح فاز های مختلف آن در اینده ای نزدیک خبر داده که هیچ وقت اجرایی نشده است. نكته حائز اهميت اين كه قطعه يك آزادراه تهران - شمال ( از تهران تا شهرستانك) به طول 32 كيلومتر با بودجه‌اي بيش از 25 ميليون دلار در دست ساخت است اما ‌روند كند اجراي برخي از پروژه‌هاي عمراني كشور هنوز از جمله موضوعاتي است كه در زمان اخذ رأي اعتماد وزاري راه و ترابري از مجلس به يكي از محورهاي اصلي صحبت‌ها و وعده و وعيدها تبديل شده بود. به هر تقدیر بررسی سوابق پروژه تونل توحید نشان می دهد که دشواری های این پروژه هیچگاه اجازه نداد تا شهرداران قبلی به سراغ اجرای آن بروند و حتی در مقطعی شهردار سابق تهران ایده احداث پل را به جای آن مطرح کرده بود که این مسئله گوشه ای از شاخصه های این پروژه شهری را نشان می دهد . شاخصه هایی که باعث شده آگاهانه و یا ناآگاهانه هرگاه از پروژه ای بزرگ سخن به میان آید ، نام تونل توحید نیز مطرح شود. در این بین آنچه باقی می ماند بداخلاقی های رسانه ای و رویکرد های غیر حرفه ای است که بیشتر از آنچه در فضای نقد و بررسی کارشناسانه باشد ، رویکردی توأم با کینه را مطرح می کند و نشان می دهد با کمال تأسف احداث و بهره برداری پروژه های عظیمی نظیر تونل رسالت ، تونل توحید ، برج میلاد ، توسعه خطوط مترو و ... بیشتر از آنکه موجب خوشحالی شود اسباب دردسر و ناراحتی عده ای را در بدنه دولت ایجاد می کند که هنوز نتوانسته اند از ذهنیت رقیب انگار خود رهایی یابند. در پایان باید گفت دولت و شهرداری تهران در کنار هم بازوان توانای این نظام را شکل می دهند و توفیق هریک به معنی تعالی نظام تعبیر خواهد شد و در این بین اگر افراد و رسانه هایی خاصی درصدد حاشیه سازی و منفعت طلبی هستند باید ببینند کینه و غرض شخصی شان مربوط به کدام شکست و کینه قدیمی است و به فکر التیام آن باشند نه آنکه آسمان و ریسمان را به هم ببافند تا پنجه بر کارنامه درخشان مدیریت شهری در احداث تونل توحید و سایر فعالیت های عمرانی شهری بیاندازند.