تجزیه عربستان به 6 اقلیم طرحی سعودی-آمریکایی است/ترس کشورهای عربی از انتقال انقلاب مردمی یمن به کشورهایشان/ ۲۵ میلیون یمنی در محاصره‌اند

سرویس سیاسی فردا- وجیهه‌سادات حسینی: در خصوص آخرین تحولات یمن با دکتر عبدالرحمان راجح رئیس مرکز پژوهش‌های سیاسی و استراتژیک یمن به گفتگو پرداختیم که مشروح آن در ادامه می‌آید.

ابتدا از بافت جمعیتی، سیاسی، مذهبی و اجتماعی یمن بگویید که پراکندگی گروه های مختلف در این کشور چگونه است؟

یمن کشوری به مساحت 500 هزار و 50 کیلومتر واقع در جنوب عربستان است که حدود 25 میلیون جمعیت دارد. درباره تقسیمات مذهبی یمن باید بگویم حدود 40 درصد یمنی‌ها زیدی و شیعه 12 امامی و اسماعیلی هستند و بقیه اهل سنت‌اند. در یمن گرایشات و احزاب سیاسی متعددی وجود دارد، مثل حزب کنگره ملی و طرفداران علی عبدالله صالح، سوسیالیست ها، حزب اصلاح و اخوانی ها و احزاب کوچک دیگر؛ اما با توجه به تحولات یمن از سال 2011 مرزبندی ها بسیار پر رنگ شده به طوری که کل شیعیان و 50 درصد اهل تسنن یمن به انصارالله گرایش پیدا کردند اما کنگره ملی یمن و بقیه اخوانی ها و القاعده مخالف انصارالله هستند و فعالیت سیاسی در جنوب یمن دارند.

القاعده و سلفی ها در چه مناطقی از یمن متمرکز هستند؟

القاعده در جنوب یمن و مناطق مارب و تعز حضور دارند و پایگاه القاعده در البیضا و ابین متمرکز است. سلفی‌های یمن دو دسته‌اند. گروهی نزدیک به القاعده و نوع دیگر متعادل‌اند و فعالیت‌های فرهنگی دارند؛ البته مرز سلفی ها و القاعده نزدیک است. القاعده با اخوانی های یمن ارتباط نزدیک دارند و فعالان القاعده از اخوانی های یمن هستند.

عشایر یمن تا چه اندازه با انصار الله یا عربستان سعودی هستند؟

در طول تاریخ، عربستان عمال زیادی بین روسای عشایر داشته و بسیاری از نخبگان قبایلی و عشایری سیاسی یمن از 40 سال پیش تاکنون حقوق بگیر عربستان‌اند. معمولا مشایخ عشایر تابع سعودی‌ها هستند، اما در چند سال اخیر شیوخ عشیره‌ها تاثیر زیاده نداشته‌اند و ممکن است شیخ عشیره با عربستان باشد و افراد قبیله طرفدار انصار الله باشند. در حال حاضر عشایر جایگاه متحدالشکل در برابر انصار الله ندارند. بیشتر افرادی که علیه انصار الله هستند از قبیله خاصی نیستند و با انگیزه های مالی و مذهبی با حوثی ها می جنگند.

به نظر شما مهمترین عامل حمله عربستان سعودی به یمن که از 6 ماه پیش تاکنون آغاز شده، چیست؟

به اعتقاد من دو عامل را در حمله عربستان به یمن باید در نظر گرفت. اول تغییر در عربستان سعودی که شبیه کودتایی بزرگ بود. روی کار آمدن ملک سلمان و انتخاب محمد بن سلمان وزیر دفاع به عنوان ولیعهد، ضربه محکمی به ساختار سنتی عربستان زد؛ به طوری که فرزندان عبدالعزیز کنار گذاشته شدند و نوه‌های وی برسر کار آمدند و خانواده‌های آل سعود و فهد از صحنه سیاسی محو شدند و انقلاب سفید را در عربستان ایجاد کردند.

این تحولات عربستان، همزمان با بحران سیاسی و ضعف یاران عربستان در یمن موجب تضعیف جایگاه عربستان شد؛ درنتیجه آل سعود برای تقویت یارانش در یمن و قدرت نمایی و ایجاد ترس در دل مخالفان داخلی عربستان و دربار آل سعود وارد جنگ شد.

کدام کشورهای عربی در جنگ علیه یمن مشارکت دارند؟

کشورهای حاشیه خلیج فارس مانند عمان، قطر، مراکش، مصر و سودان همکاری دارند و نیرو می فرستند در واقع اینها دولت هایی هستند که بحران سیاسی در داخل کشورشان دارند و سعی می کنند با عربستان همکاری کنند.

چرا کشورهای عربی از پیروزی یمن در برابر عربستان نگران هستند؟

پیروزی انقلاب مردمی در یمن باعث می شود تغییرات به عربستان، قطر، امارات و دیگر کشورهای عربی برسد. وقتی انقلاب اسلامی ایران به پیروزی رسید کشورهای عربی و غربی سعی کردند این انقلاب به کشورهای دیگر سرایت نکند و جنگ 8 ساله علیه ایران در همین راستا انجام شد. در بخش عمده این جنگ عربستان کمک های زیادی در زمینه خرید موشک و اسلحه برای صدام انجام داد؛ در واقع این اقدام به خاطر کنترل انقلاب بود. امروز انقلاب یمن برای کشورهای عربی خطرناک تر از انقلاب ایران است؛ چراکه یمن از لحاظ جغرافیایی و فرهنگی نزدیکتر به عربستان و کشورهای حاشیه خلیج فارس است.

بعد از انقلاب یمن عربستان و متحدانش سعی کردند با مصالحه انقلاب را تغییر بدهند و روح تحول را در یمن بکشند. در حال حاضر اوضاع خطرناک تر از گذشته بوده و عربستان حاضر است هزینه بدهد تا روح انقلاب را در مردم بکشد. آل سعود 25 میلیون نفر را محاصره کرده است تا از این طریق بتواند بر اراده مردم غلبه کند. سیستم تبلیغات آل سعود همان طور که انقلاب ایران را شیعی و عجمی توصیف می کرد امروز انقلابیون یمن را رافضی، شیعی و ایرانی معرفی کرده و ایران را به دخالت داشتن در یمن متهم می کند. در رسانه های عربستان تبلیغ می کنند که انصار الله می خواهد مکه و مدینه را منهدم کند تا با ایجاد بدبینی بین عوام انقلاب را کنترل کنند.

نقش آمریکا و رژیم صهیونیستی در حمله عربستان سعودی به یمن و منافع کشورهای غربی در این رابطه را چگونه تحلیل می کنید؟

آمریکا و اسرائیل بر جنگ یمن تاثیرگذارند. عربستان به عنوان کشور سرمایه‌دار و متحد آمریکا از آنها اسلحه می‌خرد و در نهایت نیز تسخیر یمن به نفع آمریکا است. از سوی دیگر در روزهای اخیر شاهد آشکارشدن رابطه اسرائیل و عربستان هستیم. عربستان از آشکار کردن این رابطه دو هدف دارد: اول منحرف کردن جنگ اعراب و اسرائیل به سمت تقابل اعراب با ایران؛ به عبارتی عربستان به ویژه بعد از توافق ایران و غرب سعی می کند ارتباطش را با غرب بیشتر کند و از آنجا که اسرائیل در سیستم های غربی تاثیر گذار است، می خواهند به اسرائیل باج دهد تا از این طریق به آمریکا و غرب بیشتر نزدیک شوند.

دوم اینکه یمن کشوری با موقعیت استراتژیک بالا بوده و پرچمدار تغییر و تحول در جزیره عربستان است؛ بنابراین هر دو عامل برای غرب و عربستان زیان آور است چراکه استقلال یمن با اراده مردم باعث می شود به منافع اسرائیل ضربه وارد شود و به عربستان از لحاظ تنگه باب المندب فشار بیاورند، مثلا اسرائیل در کشور اریتره در حال حاضر حضور دارد اگر قدرت مستقل وابسته به اراده مردمی در این کشور حاکم شود بسیار به ضرر اسرائیل است.

چندی پیش طرح تجزیه یمن به 6 اقلیم مطرح شد در حال حاضر طرح تقسیم یمن چه طرفدارانی در داخل و خارج از کشور دارد؟

ایده تقسیم یمن در گفت و گوی ملی مطرح بوده و همه گروه ها با آن موافق بودند. در واقع طرح تجزیه یمن اندیشه عربستان بوده؛ اما اینکه به چه شکل باشد مورد اختلافات بوده به طوری که جنگ یمن در همین راستا اتفاق افتاده است. ما از ابتدا اختلاف و بحران سیاسی قدرت در یمن داشتیم و این اختلافات بین جنوب و شمال وجود داشت و بیشتر گروه ها موافق بودند که یمن به دو اقلیم شمال و جنوب تحت نظر یک دولت واحد تقسیم شود و انصار الله با این طرح اخیر موافق بود؛ اما هدف عربستان از تقسیم یمن یک تقسیم سیاسی بود که یمن به 6 ایالت تقسیم شود؛ اما گروه های سیاسی یمن موافق نبوده و تنها منصور هادی و حامیانش موافق این تقسیم بندی هستند. تقسیم بندی بدون در نظر گرفتن جغرافیا، منافع مردم و تنها با نگاه سیاسی منجر به وقوع مشکلاتی می شود؛ اما عربستان به دنبال این تقسیم بندی است تا انصار الله را تضعیف کند.

وضعیت محاصره ملت یمن در حال حاضر چگونه است و مردم در آستانه فصل سرما چه می کنند؟

یمن از هوا، زمین و دریا محاصره است و چیزی وارد کشور نمی‌شود. سوخت و مواد غذایی وجود ندارد. از هیچ کشوری کمک وارد یمن نمی‌شود. دو ماه است که عربستان اجازه ورود کمک های سازمان ملل به یمن یا انتقال مجروحان را هم نداده است.

وضعیت شهر مرزی جیزان و حملات نیروهای مردمی و انصار الله به این شهر چگونه است؟

انصارالله و ارتش یمن برای توقف جنگ و فشار بر عربستان عملیات گسترده در خاک عربستان انجام دادند و بیش از 40 کیلومتر وارد خاک عربستان شدند و خیلی از شهرک ها و شهرهای کوچک را تصرف کردند و در روزهای آینده احتمال دارد جیزان سقوط کند و از سوی دیگر و همزمان توافقات سیاسی هم در مسقط ادامه دارد.

وضعیت نظامی انصار الله در دفاع از یمن در مقابل تجاوز ائتلاف سعودی چگونه است؟

تجهیزات انصارالله و ارتش یمن در برابر عربستان بسیار ناچیز است. سلاح و موشک‌های ارتش یمن باقیمانده از زمان هادی است، وی قبل از جنگ بسیاری از سلاح‌ها را نابود کرده بود و در حملاتی نیز بخش دیگری از این تجهیزات توسط عربستان نابود شدند. ملت یمن تحت محاصره اند و جنگ نابرابر که مشابهی در دنیا ندارد در یمن ادامه دارد.

ارتش عربستان مجهز به اف 16 و ناو جنگنده و تانک های پیشرفته است؛ اما یمنی ها با موشک های دست ساز و سلاح های شخصی می جنگند، جنگ در یمن محدود به هوایی یا جبهه ها نیست در داخل شهرها هم جنگ وجود دارد عملیات انتحاری در داخل یمن دیده می شود. ایستادگی انصار الله یک پیروزی بزرگ است و معتقدم ادامه می یابد و انصار الله مشکل اسلحه ندارد و در درگیری ها اسلحه های عربستان را به غنیمت می بردند و از سوی دیگر مرز یمن گسترده است و عربستان باید منتظر جنگ نفس گیر باشد و حتما شکست می خورد.

البته بیشتر شهرها پاکسازی شده و طبق یک استراتژی انصارالله از شهرهای جنوب عقب نشینی کردند که جنگ داخلی کمتر شود و تروریست ها در کشور پخش نشوند اما همه شهرهای شمال پاکسازی شده، از 20 استان یمن 15 استان در دست انصارالله است هرچند اقدامات تروریستی انجام می شود؛ اما کنترل به دست انصار الله و ارتش یمن است.

آینده جنگ عربستان و یمن را چگونه ارزیابی می کنید؟

جنگ عربستان علیه یمن طولانی است؛ مگر اینکه آنها شکست بزرگی بخوردند و از سوی دیگر برای کشورهای غربی سود آور است که از عربستان باج بگیرند و سکوت کنند و بازاری برای فروش اسلحه داشته باشند؛ ولیعهد عربستان چندی پیش به روسیه و کشورهای غربی سفر کرد و خریدهای میلیاردی اسلحه از این کشورها انجام داد این جنگ طولانی خواهد بود مگر اینکه فشارهای بین المللی بر عربستان زیاد شود یا شکست گسترده ای بخورد. از دیگر سو، سرنوشت یمن به آینده محمد بن سلمان گره خورده است؛ اگر عربستان پیروز شود جایگاه محمد بن سلمان در عربستان مستحکم‌تر شده و اگر شکست بخورد اختلافات و بحران داخلی در عربستان تشدید می شود، بنابراین عربستان به دنبال پیروزی در یمن است.