توافق بزرگ آمریکا با کره شمالی در راه است؟

ویکتور چا استاد دانشگاه جورج‌تاون، رئیس دپارتمان ژئوپلیتیک و سیاست خارجی در مرکز مطالعات استراتژیک و نویسنده کتاب «جعبه سیاه: رمزگشایی از اتحاد کره» که در دوران جو بایدن و جورج دبلیو بوش در دولت ایالات متحده حضور داشته؛ در گزارشی تحلیلی در نشریه فارن‌افرز نوشته که شرایط موجود احتمال وقوع یک توافق بزرگ، جسورانه و بسیار بد میان آمریکا و کره شمالی را بسیار پررنگ جلوه می‌دهند- و دنیا باید خود را برای چنین رویدادی آماده کند.

به گزارش شفقنا از نشریه فارن‌افرز؛ این نویسنده نیاز دونالد ترامپ به پیروزی [از هر نوع و به هر اندازه و میزانی] را یکی از دلایل این پیش‌بینی عنوان کرده است. به باور این کارشناس سیاسی؛ عامل دیگری که احتمال توافق میان آمریکا و کره شمالی را بیشتر از همیشه جلوه می‌دهد، این واقعیت است که این روزها توانایی‌ها و اهرم‌های فشار رهبر کره بیشتر از هر زمان دیگری شده است. کوتاه سخن این‌که؛ «دونالد ترامپ به دنبال پیروزی است و کیم نیز بیش از هر زمان دیگری اهرم فشار در اختیار دارد- و این یعنی توافق آمریکا و کره شمالی محتمل‌تر از همیشه است»!

بازگشت دونالد ترامپ به کاخ سفید، رویکردهای ایالات متحده در زمینه تجارت، اوکراین، خاورمیانه و موارد دیگر را با تغییرات بسیاری مواجه کرده است. با این حال تاکنون، دولت ایالات متحده در این مدت توجه کمی به کره شمالی داشته است، حتی با وجود این‌که این دیکتاتوری سرکش قوی‌تر و تحریک‌آمیزتر از همیشه شده است. همین امسال، کیم جونگ اون رهبر کره شمالی نه آزمایش موشکی انجام داده، ۱.۵ میلیارد دلار ارز دیجیتال دزدیده، نیروهای بیشتری را برای حمایت از روسیه به اوکراین اعزام کرده و از بزرگ‌ترین ناوشکن موشکی مدرن ارتش خود- که یک ناو جنگی ۵۰۰۰ تنی مجهز به تسلیحات پیشرفته است- رونمایی کرده است. کیم در واقع در یک سال اخیر نه تنها خزانه خود را با فروش میلیاردها دلار سلاح به روسیه پر کرده، بلکه ارتش خود را هم با درس‌هایی که از جنگ اوکراین آموخته بهبود بخشیده و در عین حال نیروهای هوایی، موشکی، دریایی و هسته‌ای خود را نیز با پشتیبانی فنی و سخت‌افزاری مسکو تقویت کرده است.

[این‌ها همه یعنی] رها کردن کره شمالی به حال خود پایان خوبی نخواهد داشت. به عبارت بهتر؛ این کشور اگر بدون چالش به حال خود رها شود، قادر به انجام آزمایش‌های هسته‌ای بیشتری خواهد بود و در عین حال خواهد توانست روابط خود را با چین و روسیه تقویت کرده و هم‌چنین با تولید تسلیحات پیشرفته‌تر خاک و منافع ایالات متحده را با تهدیدهای بیشتری مواجه خواهد کرد. در حقیقت می‌توان گفت که پیونگ‌یانگ در طول صد روز اول دوره‌های اول و دوم ریاست جمهوری ترامپ، نسبت به هر دوره مشابه دیگری از زمان دولت نیکسون به بعد، اقدامات خصمانه‌تری علیه ایالات متحده و کره جنوبی انجام داده است- که نادیده گرفتن این سیگنال‌ها امنیت ملی آمریکا را به خطر خواهد انداخت.

دولت ترامپ برای جلوگیری از این تحولات باید گفتگو با کره شمالی را از سر بگیرد. با این حال سوال اصلی در این میان این است که: چگونه؟! به خصوص که بررسی سیاست‌های گذشته ایالات متحده در این زمینه به طور قابل پیش‌بینی حکایت از شکست سیاست‌های گذشته می‌کند- و دلایل خوبی هم برای اطلاق شکست به این سیاست‌ها وجود دارد: کره شمالی در دولت بایدن ۱۶۲ اقدام تحریک‌آمیز- از جمله آزمایش‌های موشکی، بمباران و حمله به کره جنوبی- انجام داده است. در مقابل، ترامپ از «رابطه عالی» خود با رهبر کره شمالی تمجید کرده- با این‌که هیچ تعامل اساسی با رهبر کره نداشته و در واقع کره شمالی را آزاد گذاشته تا به دلخواه خود به ضد و ضرر منافع امنیتی ایالات متحده و متحدانش عمل کند. بعید است ترامپ که همیشه یک معامله‌گر نمایشی بوده، اجازه دهد دروغی به بزرگی «روابط خوب ترامپ با رهبر کره شمالی» برای مدت طولانی ادامه داشته باشد. البته با توجه به اولویت‌های دولت ترامپ تحت سیاست «اول آمریکا»؛ شاید ترامپ برای رسیدن به توافق با کیم بخواهد سازش‌های قابل توجهی انجام دهد. به خصوص که کره شمالی اکنون نسبت به گذشته نزدیک از اهرم‌های بسیار بیشتری برای وارد آوردن فشار بر رقبا و دشمنانش برخوردار است. برای همین هم برای این‌که این کشور محدودیت‌ها را بپذیرد و با ایالات متحده به توافق برسد، واشنگتن شاید ناچار باشد امتیازات بزرگی به پیونگ‌یانگ ارائه دهد- که این امر هم به نوبه خود خطراتی را برای امنیت ملی آمریکا به همراه خواهد داشت و متحدانش را شوکه خواهد کرد.

کره شمالی در حال حاضر نسبت به سال‌های ۲۰۱۸ و ۲۰۱۹- که ترامپ برای اولین بار وارد مذاکره با کیم شد- جایگاه متفاوت‌تری دارد. از یک طرف ولادیمیر پوتین رهبر روسیه این روزها در روندی شبیه به روزهای جنگ سرد تقریبا تمام نیازهای کیم- از غذا، سوخت و ارز خارجی تا فن‌آوری نظامی و پیمان دفاعی و تضمین امنیتی- را تامین کرده و در واقع ملزومات مورد نیاز کره شمالی را در اختیار این کشور قرار می‌دهد. موضوعی که به خصوص با توجه به وضعیت ناامیدکننده اقتصاد کره شمالی پس از قرنطینه سه سال و نیمه کرونا برای کیم کلیدی بوده است. رهبر کره شمالی هم‌چنین با افزایش همسویی چین، ایران و روسیه جهت تضعیف نظم جهانی جسورتر شده است. رژیم تحریم‌های سازمان ملل علیه کره شمالی نیز در نتیجه وتوی روسیه عملاً برچیده شده است و حداقل این‌که در حال حاضر نه پکن و نه مسکو از هیچ‌کدام از تحریم‌های شورای امنیت سازمان ملل علیه کره شمالی پیروی نمی‌کنند. در نتیجه، تجارت همه‌چیز، از غذاهای دریایی گرفته تا نفت، از طریق مرزهای چین و روسیه به کره شمالی جریان دارد.

پیونگ یانگ از زمان دیدار هفت سال پیش کیم و ترامپ زرادخانه تسلیحاتی خود را به طور قابل توجهی افزایش داده است. طبق برآوردهای عمومی، این کشور در حال حاضر حدود ۵۰ سلاح هسته‌ای- از جمله کلاهک‌های هسته‌ای تاکتیکی مینیاتوری- و مواد شکافت‌پذیر کافی برای ۴۰ سلاح دیگر دارد. زرادخانه کیم با موشک‌های بالستیک قاره‌پیما و موشک‌های بالستیک زیردریایی‌پرتاب، وسایل نقلیه مافوق صوت، هواپیماهای شناسایی بدون سرنشین استراتژیک و زیردریایی‌های هسته‌ای مختلف هم‌چنان در حال گسترش است. این یعنی کیم کارت‌ها و اهرم‌های بیشتری نسبت به هر زمان دیگری در اختیار دارد.