نسخه تازه خودتحقیری همزمان با پیشرفت علمی
پس از انتشار خبر پرتاب ماهواره های ایرانی، یکی از فعالان سیاسی باسابقه در خودتحقیری ملی، این موفقیت را در توئیتی انکار توان کشور روایت کرد
پس از انتشار خبر پرتاب همزمان سه ماهواره ایرانی به فضا، یکی از فعالان سیاسی که سابقهای طولانی در روایتهای مبتنی بر خودتحقیری ملی دارد، در توئیتی قابلتأمل و دور از انتظار، حتی این دستاورد علمی را نیز از همان زاویه انکار و تحقیر توان ملی بازنمایی کرد. در جهان امروز، پیشرفت علمی را به منظور یک موفقیت فنی یا آزمایشگاهی صرف تلقی نمیکنند بلکه شاخصی از بلوغ ملی، توان حکمرانی و قدرت ایستادگی یک کشور در تحولات نظم جهانی است. به همین دلیل است که در اغلب کشورها، از پرتاب یک ماهواره تا دستیابی به فناوریهای پیشرفته، نهتنها با افتخار روایت میشود، بلکه بهعنوان بخشی از هویت ملی برجسته میشود؛ زیرا اینگونه موفقیتها در عمل نشان میدهد یک کشور به سطحی از توان علمی و مدیریتی رسیده است که میتواند پروژههای پیچیده را با اتکای درونی پیش ببرد.
پرتاب همزمان سه ماهواره «پایا»، «ظفر» و «کوثر» نیز از همین جنس است؛ موفقیتی که تنها به معنای قرار دادن یک جسم در مدار زمین نیست، بلکه حاصل سالها سرمایهگذاری علمی، تربیت نیروی انسانی، عبور از پیچیدهترین مسیرهای فنی و ایستادگی در برابر تحریمهای گسترده فناوری است. این اتفاق نشان میدهد ایران از مرحله آزمون و خطا عبور کرده و به سطحی از توان پایدار در فناوری فضایی رسیده است؛ سطحی که تنها در اختیار شمار محدودی از کشورهای جهان قرار دارد. اهمیت این دستاورد، به زندگی روزمره مردم نیز گره خورده است. دادههای ماهوارهای در مدیریت منابع آب، کشاورزی، پیشبینی و کنترل بلایای طبیعی، پایش محیطزیست و کاهش هزینههای تصمیمگیری ملی نقشی کلیدی دارند. از سوی دیگر، توسعه فناوری فضایی موتور محرک صنایع پیشرفته، شرکتهای دانشبنیان و جلوگیری از مهاجرت نخبگان است؛ یعنی همان حلقهای که مستقیماً با معیشت و آینده کشور پیوند دارد. در ایران اما با پدیدهای نگرانکننده روبهرو هستیم که در آن برخی بهجای نقد علمی و مطالبهگری، دستاوردهای ملی را به ابزاری برای خودتحقیری بدل میکنند و پیشرفت را نه نشانه ظرفیت، بلکه دستاویزی برای انکار توان کشور میگیرند. این رویکرد نه نسبتی با روشنفکری دارد و نه واجد مختصات نقد منصفانه است، بلکه ریشه در یک کژفهمی تحلیلی نسبت به مفهوم توسعه دارد و برخلاف تجربه جهانی عمل میکند و در نهایت بهجای کمک به اصلاح ساختارها، اعتمادبهنفس جمعی و سرمایه اجتماعی جامعه را تضعیف میسازد./ خراسان