پنج عامل مهم تاثیرگذار در آینده خاورمیانه

در حالی که قیمت نفت به بشکه ای حدوداً 100 دلار رسیده است، اکنون زمان مناسبی برای آمادگی کشورهای عضو شورای همکاری های خلیج فارس GCC برای بحران به نظر نمی رسد اما نشانه هایی مبنی بر در پیش بودن سالی پر دردسر وجود دارد که رونق اقتصادی بلندمدت منطقه را مختل خواهد کرد. به گزارش «فردا» نشریه اقتصادی «مید» در تحلیلی به بررسی وضعیت اقتصادی کشورهای منطقه خاورمیانه پرداخت. در این تحلیل که به قلم ادموند او سالیوان Edmund O'Sullivan نوشته شده است آمده است : در حالیکه ترازنامه مالی کشورهای منطقه همچنان مثبت است و تولید ناخالص داخلی (GDP)کشورهای عضو شورای همکاری های خلیج فارس در پنج سال گذشته بیش از دو برابر شده است. مازاد ترازنامه پرداخت های شش کشور عضو این شورا به طور مشترک در همین مدت 700 میلیارد دلار بوده است.

با این وجود پنج عامل زیر سرنوشت کشورهای عضو شورای همکاری های خلیج فارس GCC و به طور عمده تر کل خاورمیانه را در سال 2008 رقم خواهد زد:

1. تورم تورم بی خطرترین عامل است اما به هرحال آزاردهنده است. در مناطقی از کشورهای عضو شورای همکاری های خلیج فارس GCC ، هزینه زندگی در سال 2007 بیش از 15 درصد افزایش داشته است. پیش بینی های مبتنی بر نظرات عمومی از افزایش بیشتر در قیمت ها خبر می دهند.

2. اشتغال عمده ترین چالش مدیریتی برای بازرگانان حفظ کارمندان ارزشمند و جایگزینی آنها در زمان لزوم است. شرکت های فعال در این کشورها که مدعی هستند میزان نقل وانتقال سالانه نیروهای خارجی آنها کمتر از 15 درصد است یا بسیار خوش شانس هستند و یا حقیقت را پنهان می کنند. تصمیم دولت امارات مبنی بر افزایش 70 درصدی حقوق کارمندان خود نشانگر این است که بخش دولتی هم با مشکلاتی مواجه است. چالش دیگر مسئولان کشورهای عضو GCC تمایل رو به افزایش کارگران به اعتصاب برای دریافت حقوق بیشتر است.

3. کاهش ارزش دلار بیشتر شرکت ها و افراد در کشورهای عضو GCC از بالا رفتن 20 درصدی نرخ برابری ارز خود در برابر دلار امریکا استقبال می کنند. سیاست گذاران معتقدند این تنها راه مقابله با تورم و فشارهای بازار کار است. اما دیدگاه مقامات چندان واضح نیست.از آنجا که در حدود 30 درصد از دارایی های ابوظبی به دلار است حتی بالا بردن ناچیز نرخ برابری درهم، کاهش ده ها میلیارد دلاری در ترازنامه ی مالی را در پی خواهد داشت. به همین دلیل است که پیش بینی های انجام گرفته درباره ی اینکه در نشست سران GCC در ماه دسامبر بر سر تغییر نرخ مبادله ی ارز توافقاتی صورت خواهد گرفت، احتمالا نادرست خواهند بود. بالا بردن نرخ برابری ارز قطعاً صورت خواهد گرفت اما نه به آن زودی که همه تصور می کنند.

4. رکود اقتصاد جهانی قیمت بالای انرژی، کمبود منابع مالی، رکود بازار مسکن امریکا و نگرانی های ناشی از ترازنامه ی مالی بانک های عمده همگی به صورت نامناسبی در حال پیوستن به یکدیگر هستند. بنابراین احتمال یک شکست اقتصادی جهانی عمده در سال 2008 می رود که خاورمیانه را هم تحت تأثیر قرار خواهد داد.

5. ایران این عامل پنجم "با ایران چه باید کرد" چالش برانگیزترین عامل است. رهبران کشورهای عضو GCC تمام تلاش خود را برای جلوگیری از بروز جنگ دیگری در خلیج فارس به کار گرفته اند اما به تدریج امید خود را به یافتن یک راه حل صلح آمیز برای بحران هسته ای ایران از دست می دهند. به ادعای این نشریه جمهوری اسلامی به خرابکاری در دولت فلسطین، تشدید بحران در لبنان و قرار دادن سرمایه در اختیار افراط گرایان در کشورهای عضو GCC متهم می شود! این نشریه در ادامه ادعاهای خود آورده است: نشست سران GCC در ماه آینده اولویت اصلی منطقه را از میان این پنج عامل مشخص می کند. اگر این اولویت ایران باشد، ممکن است بهار سال آینده شاهد جنگ دیگری باشیم! حمله به ایران برای همه بسیار خطرناک تر از حمله سال 2003 به عراق است. اما کشورهای عضو GCC در حال رسیدن به این نتیجه هستند که انتخاب مناسب دیگری وجود ندارد. عربستان سعودی و امارات در سال 2007 در تلاشی به منظور ترغیب احمدی نژاد به میانه روی پذیرای او بودند. همچنین در ماه نوامبر کشورهای عضو GCC یک برنامه مشترک توسعه هسته ای را پیشنهاد کردند اما مورد بی اعتنایی قرار گرفتند و به این نتیجه رسیدند که جمهوری اسلامی به دنبال بمب هسته ای است!