بهره‌برداری از بیمارستان پژوهشگاه ابن‌سینا تا 2سال آینده

خبرگزاری ایسنا: دکتر محمدمهدی آخوندی با بیان این که از سال 65 موضوع درمان ناباروری در کشور مطرح شد، اظهار کرد: مجموعه مقالاتی در یک کتاب به نام IVF Global History در آمریکا در حال تدوین است که در آن به روند توسعه درمان ناباروری با روش IVF‌ (لقاح خارج رحمی) در کشورها می‌پردازد و از من و یکی از اساتید ایرانی دانشگاه آکسفورد برای تدوین چگونگی شکل‌گیری و توسعه این درمان در کشور ایران دعوت به عمل آمد که به صورت مشترک روند تکوین این روش را در ایران تدوین و گردآوری کنیم.

وی آغاز بحث و طرح درمان ناباروری در ایران را همزمان با برگزاری همایشی در این زمینه با حضور پروفسور «صفا الحسنی» در سال ١٣٦٥ دانست و ادامه داد: بعد از این همایش تلاش کردیم که این روش را در ایران پیاده‌سازی کنیم؛ ولی قبل از ما کلینیک ناباروری یزد اقدام به انجام این درمان کرد.

آخوندی، به بیان چگونگی شروع درمان و نقش خود در مرکز رویان برای پیاده سازی این روش در کشور پرداخت و خاطرنشان کرد: در آن سال‌ها بیماران برای درمان ناباروری به خارج از کشور اعزام می‌شدند و بر اساس آمار شورای عالی پزشکی، 128 نفر با هزینه هر زوج 10 هزار دلار به خارج اعزام شدند.

وی با تاکید بر این که از این تعداد اعزام شده به خارج از کشور، تنها 8 نوزاد متولد شد، ادامه داد: از 128 نفر اعزام شده به خارج 12 نفر حامله شدند که در نهایت 8 نوزاد متولد شد و مابقی آنها سقط شدند که این میزان باروری کمتر از 10 درصد است.

رییس پژوهشگاه فناوری‌های نوین علوم زیستی جهاد دانشگاهی - ابن سینا، اضافه کرد: توسعه مراکز درمان ناباروری کشور تا حدودی توانست درمان مبتلایان به ناباروری را با توجه به آمار بالای ابتلا به آن (بیش از 20 درصد از زوج‌ها) بر عهده گیرد، ولی میزان پایین موفقیت درمان (حدود 25 تا 35 درصد حاملگی در هر درمان در مراکز خوب)، نیاز به توسعه این مراکز را الزامی کرده بود.

دکتر آخوندی، هدف از راه‌اندازی پژوهشگاه ابن سینا را نه درمان ناباروری، بلکه توسعه این فناوری در کشور ذکر کرد و گفت: در آن زمان موضوع درمان در پژوهشگاه رویان پیگیری شد و سپس ابن سینا نیز درصدد تحول در حوزه ناباروری در زمینه‌های ژنتیک، ایمونولوژی، عفونت و مباحث اخلاقی حوزه تولیدمثل بود و بر این اساس گروه‌های پژوهشی در پژوهشگاه ابن سینا تعریف شد.

رییس پژوهشگاه فناوری‌های نوین علوم زیستی جهاد دانشگاهی - ابن سینا با تاکید بر این که توسعه علمی زمانی رخ می‌دهد که زیر ساخت‌های آن موجود باشد، اظهار کرد: این پژوهشگاه در ابتدا اقدام به ایجاد زیر ساخت‌های لازم برای توسعه علمی حوزه ناباروری کرد و با مطالعاتی که در حوزه‌هایی همچون اهدای جنین، سقط جنین، اهدای گامت و رحم جایگزین صورت گرفت، بعدها نتایج آن منتهی به صدور و گشایش قابل توجهی در فتاوی علما و همچنین مبنای وضع قوانینی همچون سقط و اهدای جنین شد.

آخوندی، راه‌اندازی رشته دکتری تولیدمثل در دانشگاه‌های کشور را نیز از دیگر دستاوردهای توسعه این مطالعات در کشور نام برد و ادامه داد: در حال حاضر بیش از 150 دانشجوی تخصصی دکتری تولید مثل مشغول به تحصیل هستند و در سال جاری نیز این پژوهشگاه اولین دانشجوی دکتری تولید مثل را پذیرش کرد، ضمن آن که با راه‌اندازی دوره فلوشیپ ناباروری در این پژوهشگاه در سال جاری، دانشجوی مرتبط پذیرش شد.

ارائه خدمات ناباروری با ساخت بیمارستان

وی با اشاره به خدمات درمانی پژوهشگاه ابن سینا از سال 83 ، خاطرنشان کرد: کلینیک ناباروری پژوهشگاه ابن سینا در زمان شروع به فعالیت بیست و پنجمین مرکز خدمات ناباروری در کشور بود، از این رو فعالیت کلینیک ناباروری این پژوهشگاه را با پشتوانه علمی گروه‌های پژوهشی پژوهشگاه تعریف کردیم. در حال حاضر این مرکز بعنوان یکی از مراکز درمان ناباروری در کشور خدمات تشخیص و درمان ناباروری را ادامه می‌دهد.

وی درمانگاه ناباروری زنان و مردان، بخش جنین‌شناسی، کلینیک‌های سلامت جنسی، سقط مکرر، آندومتریوز، درمان‌های جایگزین، سلامت مادر، جنین و نوزاد و کلینیک تخمدان پلی کیستینگ را از بخش‌های فوق تخصصی تشخیص و درمان این مرکز نام برد و یادآور شد: کلینیک آندومتریوز این پژوهشگاه مرکزی است که در BSGE یا British society of Gynecology Endometriosis انگلستان به ثبت رسیده است.

آخوندی از توسعه این مرکز به سمت ساخت بیمارستان خبر داد و یادآور شد: راه‌اندازی این بیمارستان در دستور کار این پژوهشگاه است. این بیمارستان قرار است در تهران ساخته شود.

وی با بیان این که عملیات گودبرداری این بیمارستان انجام شده است، گفت: ادامه اجرای این طرح به دلیل کمبود اعتبارات متوقف شد که با مجوز جهاد دانشگاهی و در قالب یک شرکت دانش‌بنیان و با همکاری بخش خصوصی، این پروژه در مساحت 24 هزار متر ادامه می‌یابد و امیدوارم تا 2 سال آینده این بیمارستان به بهره‌برداری برسد.

تبدیل جهت‌گیری پژوهشگاه از تدوین و چاپ مقاله به توسعه فناوری

آخوندی با اشاره به تلاش قبلی محققان کشور برای تولید مقالات علمی، گفت: این در حالی است که معمولا دانشمندان ایرانی به تبدیل دستاوردها از مقاله به فناوری تمایلی نداشتند. ولی همزمان با کسری بودجه دولت، اعتبارات بخش‌های پژوهشی معمولا محقق نشد و از طرفی تمرکز مسؤولان در حمایت از توسعه فناوری بجای توسعه پژوهش شد. این رویکرد اگرچه در توسعه فناوری تا حدودی موفق شد، ولی لازم به ذکر است که فراموشی از توسعه تحقیقات بنیادی می‌تواند خسارات جبران‌ناپذیری را در توسعه علمی کشور ایجاد کند.

وی با بیان این که ایران با بسیاری از کشورها در برخی از علوم فاصله زیادی دارد، افزود: در حوزه‌های مهندسی شاید حدود 100 سال از دنیا عقب باشیم؛ ولی در برخی از حوزه‌های سلامت فاصله زیادی را با دنیا نداریم. از این رو در این حوزه‌ها می‌توانیم ایده پردازی کنیم و بخوبی فعالیت‌های مشترک داشته باشیم و نیز پتنت‌های بین‌المللی ثبت کنیم.

این محقق با توجه به محدودیت‌های بودجه تحقیقاتی پژوهشگاه و گرایش کشور به توسعه فناوری، از تغییر روند جاری پژوهشگاه، از پرداختن به تحقیقات صرف به سمت ایجاد و توسعه یک مرکز توسعه فناوری بیوتکنولوژی خبر داد و افزود: با تهیه زیرساخت‌های لازم در جهت‌گیری به این سمت، بخوبی پیش رفته و پس از تاسیس مرکز رشد سلامت پژوهشگاه، نمونه‌های موفقی را در دست اقدام داریم. پژوهشگران و گروه‌های پژوهشی ما با برنامه زمان‌بندی شده‌ای روند بلوغ فعالیت‌های خود را طی خواهند کرد.

آخوندی افزود: بر این اساس بیش از 250 طرح تحقیقاتی حوزه بیوتکنولوژی این پژوهشگاه، به تعداد انگشت شماری طرح بنیادی توسعه فناوری تبدیل شد که هر گروه پژوهشی پژوهشگاه به یک مورد از آن می‌پردازد.

فعالیت مجدد مجتمع آنتی بادی منوکلونال

رییس پژوهشگاه ابن سینا راه‌اندازی مجتمع آنتی بادی منوکلونال با هدف انتقال فناوری را در این راستا دانست و افزود: با ایجاد مشکلاتی در روند انتقال این فناوری قبل از برجام، روند فعالیت مجدد این مجتمع تعریف و دنبال می‌شود.

وی تاسیس آزمایشگاه‌های جامع کاربردی را گام دیگر این پژوهشگاه در زمینه توسعه فناوری این پژوهشگاه دانست و گفت: بر این اساس، برنامه‌ریزی‌ها به گونه مناسب سازمان یافته و امیدواریم با موقعیت توانمندتری به پیش رود.

مهمترین پروژه‌های تحقیقاتی در دستور کار «ابن سینا»

دکتر آخوندی با اشاره به زمینه‌های تحقیقاتی هر گروه پژوهشی پژوهشگاه، خاطرنشان کرد: فعالیت گروه نانوتکنولوژی این پژوهشگاه به سمت تولید انواع زخم‌پوش‌ها و فعالیت گروه پژوهشی مهندسی بافت نیز به سمت تولید پوست و غضروف و انتفال فناوری تولید بیوایمپلنت‌ها در کشور تعریف شده است.

وی تولید جنین‌های تعیین جنسیت شده دامی را از دیگر زمینه‌های توسعه فناوری توسط گروه جنین‌شناسی و یکی از شرکت‌های دانش بنیان این پژوهشگاه عنوان کرد و گفت: با همکاری یکی از صندوق‌های تاسیس شده در جهت توسعه فناوری و با حمایت وزارت بهداشت، زمینه‌های حمایتی بودجه‌ای را برای شرکت‌های مرکز رشد پژوهشگاه فراهم کردیم.

این محقق در پایان خاطرنشان کرد: علاوه بر آن با حمایت بانک ملت شرکت خطر پذیر (VC) «زیست فناوری ملت» را با هدف توسعه فعالیت در زمینه زیست فناوری راه‌اندازی کردیم. این شرکت طرح‌های تحقیقاتی زیادی را به منظور حمایت از آنها بررسی کرده و مورد مطالعه قرار داده است.