دستور فولادی ترامپ و چالش جدید برای اقتصاد ترکیه

خبرگزاری تسنیم: دستور دونالد ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا در افزایش عوارض گمرکی فولاد به ۲۵ درصد و آلومینیوم به ۱۰ درصد که از ماه مارس اجرایی شد کشور‌های صادرکننده این دو محصول به آمریکا از جمله ترکیه را تحت تأثیر قرار داد. در نتیجه این فرمان میزان صادرات محصولاتی آهن و فولاد ترکیه ۹.۷ درصد کاهش یافت.

با این حال تلاش شد که این مشکل از طریق دیپلماسی خاتمه پیدا کند و به همین منظور در این مدت دیدار‌های مختلفی بین مسئولان اقتصادی دو کشور صورت گرفت.

خصوصاً که ترکیه با وجود تنش‌های سیاسی و نظامی بین دو کشور به دنبال ایجاد جنگی اقتصادی نمی‌گردد. با هدف حل مشکلات دیدار‌هایی از سوی رجب طیب اردوغان رئیس‌جمهور ترکیه، نیهات زیبکچی وزیر اقتصاد و مهمت شیمشک معاون نخست‌وزیر با مقامات آمریکایی انجام گرفت. زیبکچی با اشاره به مطرح شدن این مسئله در دیدار اخیر اردوغان با ترامپ، گفت: در روابطمان با آمریکا دنبال این مشکلات و مسائل نیستیم. وزیر اقتصاد ترکیه ارزش صادرات سالانه محصولات آهن و فولاد به آمریکا را ۱ میلیارد و ۱۸۰ میلیون دلار اعلام کرد که در مقابل ۱ میلیارد و ۳۰۰ میلیون دلار نیز از آمریکا به ترکیه صادرات انجام می‌گیرد. (۱)

تخمین زده می‌شود که افزایش تعرفه واردات آلومینیوم و فولاد بار مالی ۲۶۶.۵ میلیون دلاری به ترکیه وارد کند. با وجود دیدار‌ها و تلاش‌های دیپلماتیک ترکیه، این کشور نتوانست آمریکا را متقاعد کند که از این اقدام خود عقب‌نشینی کند. از این رو ترکیه نیز در واکنش به این افزایش تعرفه و به عنوان اقدام متقابل بر واردات مشروبات الکلی، لوازم آرایشی، گردو، بادام، توتون، برنج، زغال سنگ، اتومبیل، کاغذ، ماشین‌آلات و محصولات پتروشیمی از آمریکا به همین میزان عوارض تعیین کرد. (۲)

افق سویلمز وزیر سابق اقتصاد ترکیه معتقد است که این اقدام آمریکا سیاسی است. وی در مصاحبه‌ای با اشاره به این مسئله گفت: آمریکا تصمیم داشت که تعرفه واردات فولاد از چین را نیز افزایش دهد. چین آمریکا را تهدید کرد که در اقدامی تلافی‌جویانه تعرفه واردات ۱۲۸ محصول آمریکایی را افزایش خواهد داد. این تهدید جواب داد و آمریکا از تصمیم خود عقب‌نشینی کرد. این در صورتی است که محصولات فولادی ترکیه کیفیتی بالاتر و قیمتی ارزان‌تر به نسبت محصولات دیگر کشور‌ها دارد که این نشان می‌دهد اقدام آمریکا کاملاً سیاسی است. این اقدام به این معناست که آمریکا در کنار بحران سیاسی موجود در روابط دو کشور به دنبال ایجاد یک جنگ تجاری است. (۳)

در سال ۲۰۱۷ حجم تجارت بین ترکیه و آمریکا بیش از ۲۰ میلیارد دلار بوده است. ترکیه ۱۱.۹ میلیارد دلار از آمریکا واردات انجام می‌دهد و ۸.۶ دلار نیز به این کشور صادر می‌کند. (۴)

البته مسئله فعلی ترکیه صرفاً افزایش تعرفه واردات از سوی آمریکا نیست. تولیدکنندگان فولاد در ترکیه از افزایش واردات این محصولات به خود این کشور نیز ناراضی هستند. در ماه مارس واردات محصولات فولادی با افزایش ۷.۵ درصدی به ۱ میلیون و ۵۳۵ هزار تن رسید. این تولیدکنندگان با اعتراض به دولت درخواست افزایش تعرفه واردات محصولات فولادی با هدف حمایت از تولیدکنندگان داخلی را دارند. دبیر کل انجمن تولیدکنندگان فولاد ترکیه با اشاره به تعرفه صفر درصدی واردات فولاد ایران به ترکیه معتقد است: وارداتی که با تعرفه صفر درصد انجام می‌گیرد یک رقابت سالم نیست. در دوره‌ای که با صادرات محصولات فولادی‌مان روبرو هستیم حداقل بازار داخل کشور باید در دست تولیدکننده داخلی باشد. (۵)

تولیدکنندگان فولاد در ترکیه اکنون خود را در دو بازار داخلی و خارجی در حال شکست می‌بینند. در بازار خارجی با افزایش تعرفه از سوی آمریکا روبرو هستند و بازار داخلی را نیز به دلیل ارزان بودن فولاد وارداتی در حال از دست دادن هستند. از این رو پیش‌بینی می‌شود که در زمانی نه‌چندان دور ترکیه هم تعرفه واردات محصولات آمریکایی و هم تعرفه واردات محصولات آهن و فولاد از ایران، روسیه و اوکراین را افزایش دهد.