ترامپ چگونه آمریکا را تبدیل به ابر قدرت تنها می کند؟

سرویس بین الملل فردا: روزنامه جوان در یاداشتی نوشت:روی کار آمدن دونالد ترامپ به عنوان رئیس‌جمهور جدید امریکا در ژانویه ۲۰۱۷ با تحولات مهمی در عرصه داخلی و خارجی امریکا همراه شد. در عرصه خارجی در زمینه‌های مختلف تجاری - اقتصادی، سیاست خارجی و نظامی - امنیتی، رویکرد ترامپ مبتنی بر نمایش و کاربرد قدرت و تجاری‌سازی سیاست خارجی استوار بوده است. ترامپ در موارد مختلف با قلدری و در پیش گرفتن رویکردی یکجانبه‌گرایانه و خودمحورانه به دنبال تحقق اهداف خود در رابطه با مسائل مهم بین‌المللی از جمله برجام است. امریکا خود را در جامه یک پلیس جهانی تلقی کرده و این توهم را دارد که وظیفه رسیدگی به مسائل جهانی آن هم از طریق اعمال زور و کاربرد قدرت سخت یعنی قدرت نظامی و قدرت نیمه‌سخت یعنی قدرت اقتصادی از طریق اعمال تحریم‌ها را دارد. در حالی که تحولات نظام بین‌المللی که اکنون به سوی چند قطبی شدن در حال حرکت است، نشان می‌دهد که رویکرد امریکا اساساً مبتنی بر واقعیات محیط بین‌الملل و روند‌های جهانی نیست. این رویکرد امریکا منجر به افزایش انزوای آن در عرصه بین‌المللی شده است. به نحوی که واشنگتن اکنون در نهاد‌هایی مانند شورای امنیت سازمان ملل یا گروه هفت وگروه ۲۰ به انزوای بی‌سابقه‌ای دچار شده است. رویکرد یکجانبه‌گرایانه و برجام امریکا درباره مسائل بین‌المللی، رویکرد زورمندانه و تهدیدگرایانه خود را اعمال می‌کند. از جمله موارد مهم این رویکرد مسئله توافق هسته‌ای ایران است. ترامپ در ۸ می ۲۰۱۸ خروج امریکا از برجام را اعلام و تأکید کرد که تحریم‌های هسته‌ای علیه ایران را بار دیگر به اجرا درخواهد آورد. با این حال این اقدام وی با مخالفت قاطعانه دیگر طرف‌های گروه ۱+۵ مواجه شد. فدریکا موگرینی، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا بلافاصله در مخالفت با این اقدام ترامپ بر همکاری اتحادیه اروپا با ایران در چارچوب برجام تأکید کرد و بریتانیا، فرانسه، آلمان، چین و روسیه هم اعلام کردند که در برجام باقی خواهند ماند. در این زمینه حتی ترامپ در نشست سران گروه هفت در کانادا نیز تنها مانده است. سران فرانسه و کانادا بر این مسئله تأکید کرده‌اند که در صورت اصرار امریکا بر موضع خود درباره برجام، با توجه به موضع کاملاً متفاوت اروپا و کانادا در این زمینه با امریکا، بیانیه پایانی مشترکی در پایان نشست سران در کبک کانادا صادر نخواهد شد. ترامپ در تداوم رویکرد یکجانبه‌گرایانه خود نه فقط وقعی به منافع و خواسته‌های دیگر اعضای ۱+۵ یعنی روسیه و چین نمی‌نهد، بلکه دیدگاه‌ها و خواسته‌ها و منافع شرکای اروپایی در این گروه نیز مورد توجه و ملاحظه ترامپ قرار ندارد. دیگر بحران‌ها درباره بحران اوکراین نیز امریکا کماکان سیاست تهدید روسیه و تداوم تحریم‌ها علیه آن را ادامه می‌دهد. کما اینکه نیکی هیلی، سفیر امریکا در سازمان ملل اعلام کرد: تا زمانی که روسیه، شبه‌جزیره کریمه را به اوکراین بازنگرداند، نیرو‌های خود را از شرق اوکراین خارج نکند و به توافق مینسک پایبند نباشد، تحریم‌های امریکا در پاسخ به سوءرفتار‌های این کشور در بخش شرقی اوکراین همچنان باقی خواهد ماند. این مسئله نشان می‌دهد که امریکا برای پیگیری خواسته‌های خود فقط به دنبال اعمال زور و تهدید است. از سوی دیگر، ترامپ از زمان ورود به کاخ سفید، در قبال کره شمالی به بیان انواع تهدیدات پرداخته و پیونگ یانگ را حتی تهدید به حمله هسته‌ای کرده است. این در حالی است که دیگر قدرت‌های بین‌المللی از جمله روسیه، چین و حتی اتحادیه اروپا خواهان اتخاذ رویکرد گفتگو و مذاکره برای حل و فصل بحران شبه‌جزیره کره شده و بار‌ها رویکرد تهدیدگرایانه واشنگتن را مورد انتقاد قرار داده‌اند. به طور کلی، یکجانبه‌گرایی امریکا در دوره ریاست جمهوری دونالد ترامپ ادامه یافته و بر اساس آن امریکا هنوز خود را قدرت برتر و در واقع تنها ابرقدرت جهان می‌پندارد و بر اساس این پندار موهوم به تعیین تکلیف مسائل جهانی می‌پردازد. اقدام یکجانبه و کنفرانس خلع سلاح پس از مخالفت‌های امریکا و اسرائیل با ریاست سوریه بر کنفرانس بین‌المللی خلع سلاح در ژنو، دولت امریکا در اقدامی یکجانبه، حضور در این کنفرانس را تحریم کرد. با وجود مخالفت‌های امریکا و رژیم صهیونیستی، سوریه از ۲۸ می‌ریاست دوره‌ای کنفرانس بین‌المللی خلع سلاح وابسته به سازمان ملل متحد را برای حدود یک ماه بر عهده گرفته است. کنفرانس بین‌المللی خلع سلاح متشکل از ۶۵ عضو است که بر اساس اصل برابری بین اعضا عمل می‌کند و در نتیجه، جنجال‌های سیاسی امریکا و همپیمانانش نتوانست مانع از ریاست سوریه بر این کنفرانس شود که از اعضای آن محسوب می‌شود. این امر نشانه‌ای آشکار از انزوای روزافزون امریکا در عرصه بین‌المللی محسوب می‌شود. واشنگتن در تلاشی ناکام برای کنار گذاشتن سوریه از ریاست دوره‌ای بر کنفرانس خلع سلاح، اقدام به تحریم این کشور کرده و مدعی است که دمشق از این مسئله به عنوان ابزاری برای «عادی جلوه دادن دولت سوریه و رفتار‌های خطرناک و غیر قابل قبول آن» استفاده می‌کند. با این حال این استدلال واشنگتن کاملاً برخلاف اصول و قواعد بین‌المللی درباره دولت‌های دارای حاکمیت عضو سازمان ملل است. از نظر سازمان ملل، به رغم مخالفت‌های گسترده غربی‌ها و متحدان عرب آن‌ها با دولت سوریه و تلاش برای سرنگونی آن با کمک‌های گسترده به گروه‌های تروریستی، تنها دولت قانونی و مشروع این کشور شناخته می‌شود و بنابراین حق دارد که مانند دیگر کشور‌های عضو این کنفرانس، ریاست دوره‌ای کنفرانس خلع سلاح را بر عهده گیرد. بدین ترتیب باید گفت که ریاست سوریه بر کنفرانس بین‌المللی خلع سلاح موفقیتی دیگر و نشانه اعتماد جهانی به نظام سوریه به رهبری «بشار اسد» است. اکنون به رغم مخالفت شدید امریکا و رژیم صهیونیستی، واگذاری ریاست این کنفرانس به سوریه ضربه دیگری به پرستیژ واشنگتن و موقعیت بین‌المللی آن به شمار می‌رود. تنهایی در شورای امنیت در جریان نشست شورای امنیت در روز جمعه ۱۱ خرداد، قطعنامه پیشنهادی امریکا که در آن جنبش مقاومت اسلامی فلسطین «حماس» بدون در نظرگرفتن جنایات خونین اسرائیل در غزه، مقصر معرفی شده بود، به طور بی‌سابقه‌ای با مخالفت همه اعضای دیگر این نهاد بین‌المللی مواجه شد. به این قطعنامه پیشنهادی تنها امریکا رأی مثبت داد و در نتیجه از دستور کار کنار گذاشته شد. وزارت امورخارجه روسیه در بیانیه‌ای در این باره اعلام کرد: نداشتن حتی یک رأی مثبت ۱۴ عضو دیگر شورای امنیت، بار دیگر نشان داد که امریکا منزوی شده است. در واقع جامعه جهانی یک بار دیگر شاهد بود که چگونه امریکا تلاش‌ها برای دستیابی به صلح پایدار، عادلانه و درازمدت در این منطقه را مختل و وضعیت را به بن‌بست می‌کشاند. جنگ تجاری و انزوای فزاینده شش کشور شریک امریکا در گروه هفت روز ۱۲ خرداد در پایان نشست وزرای دارایی گروه هفت در کانادا، در بیانیه‌ای مشترک از اقدام‌های یکجانبه تجاری واشنگتن ابراز نگرانی کرده و خواستار اقدام قاطع در مقابل آن شدند. اقدامات یکجانبه‌گرایانه دونالد ترامپ رئیس‌جمهور امریکا در زمینه‌های مختلف نه فقط خشم رقبای امریکا مانند چین و روسیه را برانگیخته، بلکه اکنون شرکای غربی امریکا اعم از اروپایی‌ها و دیگر کشور‌ها مانند کانادا و ژاپن موضعی انتقادی در قبال رویکرد حمایت‌گرایی اقتصادی ترامپ در پیش گرفته و به مقابله با آن برخاسته‌اند. گروه هفت شاهد رویارویی جدید بین شش کشور صنعتی جهان با امریکا بر سر اعلام تعرفه‌های جدید بر دو کالای استراتژیک یعنی فولاد و آلومینیوم است. بیانیه اخیر وزرای دارایی شش کشور گروه هفت نشانگر آن است که طاقت آن‌ها در برابر اقدامات خودخواهانه و یکجانبه ترامپ که بر مبنای شعار «نخست امریکا» و بدون هیچ توجهی به منافع دیگر کشور‌ها صورت می‌گیرد، به سر آمده است. کما اینکه در بیانیه آنها، «اقدام قاطع» در قبال تصمیم ترامپ برای اعمال تعرفه‌های جدید بر واردات فولاد و آلومینیوم ضروری دانسته شده است. کانادا نیز در همین زمینه به سازمان تجارت جهانی و کمیته توافق تجارت آزاد امریکای شمالی (نفتا) شکایت کرده و مکزیک نیز وعده اقدام‌های متقابل داده است. مخالفت با تصمیم ترامپ برای افزایش تعرفه‌ها به داخل امریکا کشیده شده است. مقامات ارشد کنگره بار‌ها درباره اعمال تعرفه تجاری به دولت ترامپ هشدار داده و تأکید کرده‌اند چنین اقداماتی ممکن است اقتصاد این کشور را با آشفتگی‌هایی مواجه کند و همچنین موجب اقدامات تلافی‌جویانه از سوی دیگر کشور‌ها شود. به نظر می‌رسد به تدریج صف‌بندی جهانی علیه ترامپ در حال شکل‌گیری است. ضمن اینکه مخالفت‌های داخلی در بین مقامات ارشد کنگره نیز در این زمینه در حال افزایش است. مجموع این فشار‌ها و مخالفت‌ها می‌تواند منجر به انزوای روزافزون امریکا و ترامپ در عرصه بین‌المللی و ورود واشنگتن به جنگ تجاری گسترده‌ای با شرکای بین‌المللی آن شود.