دور جدید تحریمهای آمریکا علیه ایران آغاز شد/ بیزنس اینسایدر: تحریمها علیه ایران و روسیه احتمالا نتیجهای نخواهند داشت/ ایران میتواند با گرایش به سمت روسیه و چین تحریمها را کم اثر کند/تحریمهای یک جانبه به ندرت نتیجهبخش خواهد بود/آیندهی از دست دادن ۲
سیاستمداران ایالات متحده ادعا میکنند تحریمها بر علیه دولتهای مخالف یک روش مؤثر برای دستیابی به سیاست خارجی است.
کد خبر :
854387
پایگاه خبری تحلیلی فردا: کنگره خواهان تحریمهای شدید جدید بر علیه روسیه است و دولت ترامپ "شدیدترین تحریمهای تاریخ" را بر ایران تحمیل میکند. ولی احتمالات علیه این تحریمهای یکجانبه است - مطالعهای که در این مورد انجام شده است به این نتیجه رسیده است که تحریمهای ایالات متحده تنها در ۱۳ درصد مواقع به اهداف سیاست خارجی خود دست یافته است. بدون متحدان، اشتیاق به اعمال تحریمها، و انگیزهی چانهزنی، این تحریمها احتمالا در مورد روسیه و ایران ناکارآمد خواهند بود.
تحریمها، این روزها، بهعنوان ابزار سیاست خارجی امریکا ظاهر شدهاند
اعضای کنگره، بهخاطر مداخله روسیه در انتخابات امریکا، خواهان تحریمهای جدید سختتر علیه روسیه هستند. کاخ سفید میگوید تا زمانیکه پیونگ یانگ پیشرفت خود را در زمینهی هستهای زدایی نشان ندهد، تحریمها علیه کره شمالی باقی خواهند ماند. پس از پایان دادن به توافق هستهای ایران، دولت ترامپ به گفتهی پومپئو وزیر امور خارجه امریکا، در حال اعمال "شدیدترین تحریمهای تاریخ" بر ایران است، و به دنبال توافق بهتری برای محدود کردن تسلیحات تهران و تغییر در سیاستهای او در منطقه است؛ و حتی ترکیه متحد ناتو نیز بهخاطر زندانی کردن چند شهروند امریکایی با تحریمهایی مواجه است.
سیاست گزاران ادعا میکنند که تحریمها ابزار کارآمدی برای دستیابی به اهداف سیاسی هستند، ولی آیا این موضوع صحت دارد؟ آیا اقدامات جدید علیه مسکو و تهران موفق بهنظر میرسند؟
تحقیقات انجام شده در مورد تحریمها نشان داده است که این اقدامات بعضی اوقات میتوانند مؤثر واقع شوند. ولی سه عنصر اصلی در این میان وجود دارد: متحدان، اشتیاق به اجرای تحریمها، و انگیزهی چانه زنی. فقدان هر یک از این سه مورد احتمالا در مورد روسیه و ایران موفق نخواهد بود.
تحریمهای یک جانبه به ندرت نتیجهبخش خواهد بود
(وجود) متحدان حامی تحریمها و تقویتکنندهی آنها معمولا برای دائمی و پایدار کردن تحریمها ضروری به حساب میآیند. تحریمهای یک جانبه مانند موارد پیشنهاد شده علیه روسیه و ایران به ندرت موفق خواهند شد. اگرچه اتحادیه اروپا بهخاطر اقدامات روسیه در اوکراین تحریمهایی بر روسیه اعمال کرده است، آخرین اقدامات قانونی پیشنهاد شده از سوی کنگره، یکجانبه خواهند بود.
در دنیایی که بهصورت فزایندهای در حال جهانی شدن است، تحریمهای یکجانبه، حتی زمانیکه از سوی بزرگترین اقتصاد دنیا وضع میشود، با موانع بزرگی مواجه خواهد شد. یک مطالعهی مهم که در دهه ۱۹۹۰ توسط مؤسسه اقتصاد بینالملل پیترسون منتشر شد به این نتیجه دست یافت که تحریمهای یکجانبه ایالات متحده تنها در ۱۳ درصد مواقع به اهداف سیاست خارجیاش دست پیدا کرده است.
نمونههای نادری که در آنها تحریمهای یکجانبه به نتیجه رسیدهاند کشورهایی را شامل میشود که روابط تجاری شدیدی با ایالات متحده داشتهاند، که مشخصا در مورد روسیه یا ایران صادق نیست. روسیه در فهرست شرکای تجاری ایالات متحده در پایین لیست قرار دارد، و ایران عملا هیچ ارتباط اقتصادی یا تجاری با ایالات متحده نداشته است. هیچ یک از این دو کشور، ایران و روسیه، به تجارت با امریکا متکی نیستند و احتمال ندارد تسلیم فشارهای اقتصادی امریکا شوند.
علاوه بر این، زمانیکه یک کشور با تحریم مواجه میشود، غالبا میتواند در جاهای دیگر به دنبال پیوندهای تجاری بگردد. این مسئله در مورد کوبا صادق بوده است. زمانیکه ایالات متحده پس از به قدرت رسیدن فیدل کاسترو، تحریمهایی را علیه شریک تجاری سابقش اعمال کرد، هاوانا برای کمک به سمت مسکو دست دراز کرد و به بلوک شرق پیوست.
ایران، در مواجهه با تحریمهای ایالات متحده و دیگر کشورهای غربی، اقتصادش را متنوع کرد و به تجارت با شرق و فروش فزایندهی نفت و خرید کالاهای چین، هند و دیگر کشورهای آسیایی رو آورد.
واشنگتن به استراتژی دور زدن تحریمها از سوی تهران واکنش نشان داد و او را به وضع تحریمهای ثانویه در برابر شرکتهای خارجی داد و ستد کننده با ایران مبنی بر ممنوعیت کسب و کار در امریکا، تهدید کرد. تحریمهای خارجی اینچنینی از سوی دیگر کشورها بهعنوان نقض قانون بینالمللی با مخالفت مواجه شد.
اتحادیه اروپا با این رویکرد مخالفت کرد و پیمان بست روابط تجاریاش را علیرغم تحریمهای ثانویه با ایران حفظ کند. روسیه و چین نیز با این سیاست جدید ایالات متحده مخالفت کردند.
اشتیاق به دنبال کردن تحریمها
فاکتور دوم که بر کارآمد بودن تحریمها تأثیرگذار است این است: آیا این کشور تحریمهایی را وضع کرده است که به آنها مشتاق است و میتواند تطابق آنها با مقیاسهای مورد نظرش را حفظ کند؟
آیندهی از دست دادن ۲ میلیون بشکه نفت ایران در روز باعث آشفته شدن بازار جهانی شده است. وزارت کشور ایالات متحده برای آرام کردن سرمایهگذاران در اوایل جولای به صورت غیر رسمی اعلام کرد که واشنگتن به کشورهایی مانند چین، هند و ترکیه اجازه خواهد داد تا واردات نفت ایران را بر مبنای "مورد به مورد" کاهش دهند. این امر نشان میدهد ایالات متحده به برخی دولتها اجازه میدهد واردات از ایران را محدود کنند، و در نتیجه تأثیر تحریمها را محدود میکند.
به عبارت دیگر، ممکن است کفهی تمایل به کاهش تأثیر بالقوهی تحریمهای جدید در بازارهای مالی جهان در برابر کفهی اهداف اولیهی تحمیل آنها، سنگینتر و مهمتر باشد.
مشکل سازگاری ضعیف، بر تحریمهای جاری سازمان ملل بر کره شمالی نیز اثرگذار است. در زمان ملاقات ترامپ - کیم و ادعای رئیس جمهور کره شمالی مبنی بر اینکه پیونگ یانگ هیچ خطر هستهای ندارد، چین و روسیه نسبت به ادامه این تحریمها اکراه نشان دادند. آنها اخیرا تلاش شورای امنیت سازمان ملل را برای محکومیت قاچاق نفت کره شمالی، مسدود کردند.
اگر ایالات متحده و متحدان اصلیاش نتوانند یا نخواهند هزینهی اجرای تحریمها را متحمل شوند، اثرگذاری آنها را از بین خواهد برد.
اجبار و انطباق
سومین عامل تأثیرگذار بر موفقیت تحریمها عبارت است از نیاز به ترکیب تحریمها با چانهزنیهای دیپلماتیک. تحقیقی که به همراه جورج لوپز، استاد برجستهی مطالعات صلح، انجام دادم نشان میدهد که تحریمها زمانی به خوبی عمل خواهند کرد که در چارچوب چانهزنی قرار بگیرند تا تحمیل اقدامات جبری با محرکهایی برای انطباق با شرایط ترکیب شوند.
پیشنهاد از میان برداشتن تحریمها میتواند یک موقعیت چانهزنی کارا برای متقاعد کردن دولت هدف برای پذیرش توافقات و تغییر سیاست خود است. این مسئله در توافق صلح دایتون ۱۹۹۵ اتفاق افتاد، زمانیکه پیشنهاد از میان برداشتن تحریمها بهعنوان انگیزهای برای صربستان مطرح شد تا سیاستهای تهاجمی خود را پایان دهد و آرامش سیاسی را بپذیرد.
نکته جالب در مورد ایران این است که این نوع دیپلماسی مبتنی بر تحریمها دقیقا در دستیابی به توافق هستهای ۲۰۱۵ موفق بوده است. تحریمهای شدید ایالات متحده، سازمان ملل و اتحادیه اروپا با پیشنهاد از میان برداشتن تحریمها، در صورتی که ایران با درخواست محدود کردن برنامهی هستهای خود و پذیرش بازرسیهای سرزده، ترکیب شدند. کمیسیون بینالمللی انرژی اتمی از ۲۰۱۶ تا اوایل ۲۰۱۸ در ۱۰ مورد جداگانه تایید کرد به تعهدات خود پایبند بوده است و تحریمها از بین رفتند.
تنها راه
بنا بر تمام این دلایل، من بر این عقیده هستم که سیاست جدید ایالات متحده در بازتحمیل تحریمهای یکجانبه، رویکرد چند جانبهای را بهخاطر سیاست یکجانبهای کنار گذاشت که شانس موفقیت اندکی دارد.
تحریمهای ایالات متحده و سازمان ملل بر روسیه بهخاطر سیاستهایش در اوکران ممکن است تأثیر مداومی داشته باشد، ولی اقدامات جدیدی که در کنگره در حال بررسی هستند، احتمالا تأثیر خاصی نخواهند داشت.
ممکن است سیاستگذاران در مورد تحریمهای تهدید آمیز درشتگویی کنند، ولی اگر یکجانبه باشند و پیادهسازی آنها پرهزینه باشد، سیاست آنها ضعیف است. وقتی تحریمها بخشی از تلاش دیپلماتیک چند جانبه، مانند اقدامات دولت اوباما در برابر ایران، باشند که در آنها پیشنهاد از میان برداشتن تحریمها بهعنوان انگیزهی دستیابی به توافق مذاکراتی مطرح شود، نتیجهی بهتری در پی خواهد داشت.
ممکن است دولت ترامپ فکر کند میتواند به تنهایی این سیاست خارجی را دنبال کند، ولی در مورد تحریمها، مانند سیاستهای عدم گسترش و دیگر سیاستها، غالبا مشارکت چند جانبه، کلید موفقیت است.
مترجم: فاطمه بختیاری دزفولی
منبع: بیزنس اینسایدر