انتقاد از ترویج تجمل گرایی در "آشپز باشی"

جهان: مجموعه تلويزيوني «آشپز باشي» به كارگرداني محمد رضا هنرمند، در شرايطي از چند ماه قبل روي آنتن تلويزيون آمد كه تبليغات خوبي از سوي صدا و سيما براي آن پخش مي شد. به طوري كه هم از مدت ها قبل پيش پرده آن به نمايش درآمده و هم در طول هفته به طور مكرر نمايش آن اعلام مي شد. همچنين از نماي شكيل و چشم نواز و همچنين بازيگران اين سريال بر مي آيد كه هزينه بسياري صرف توليد آن شده است. اما با تمام اين احوال، اين مجموعه در مقايسه با ساير سريال ها در زمينه جذب مخاطب چندان موفق عمل نكرده است. اين اتفاق در شرايطي رخ داده كه سريال قبلي كارگردان اين مجموعه توانسته بود رضايت عام و خاص را بر انگيزد. «زير تيغ» هنوز هم به عنوان يكي از خاطره انگيز ترين سريال ها در بين مردم شناخته مي شود. اما چرا اين مسئله پيش آمده و «آشپزباشي» آن طور كه از آن انتظار مي رود نتوانسته در برنامه هاي اين روز ها و شب هاي رسانه ملي جايگاهي را به خودش اختصاص دهد؟ آن هم با داشتن ويژگي هايي كه ذكر آن گذشت. يك فيلم سينمايي يا تلويزيوني براي ماندگاري و تاثيرگذاري ، بايد توان برقراري ارتباط با مخاطب را داشته باشد. براي نيل به اين هدف علاوه بر گرد هم آوردن عناصر فني و هنرمندانه ، بازتاب دادن زندگي واقعي مردم جامعه نيز يك اصل ضروري است. مردم با آثاري كه بتوانند مانند يك آينه خود آن ها را نشان دهد و تلخي ها و زيبايي هاي زندگي را در آن ببينند بيشتر جذب شده و ارتباط بهتري برقرار مي كنند. شاخص مهمي كه «آشپزباشي» فاقد آن است. اين سريال هم مثل بسياري ديگر از مجموعه هاي تلويزيوني ، زندگي طبقات فرا دست و مرفهان بي درد را دستمايه درام قرار داده است. فضاي حاكم بر اين سريال با زندگي اكثريت مردم كشورمان فاصله دارد ؛ خانه هاي بزرگ و مبلمان شيك و گران قيمت به اضافه خودرو هاي مدل بالا و از همه مهم تر غذا هاي اشتها آوري كه گاه و بي گاه تصاوير را مزين مي كنند ، تشكيل دهنده فرم اين مجموعه هستند. هفته نامه صبح صادق نوشت:تمركز بر عنصر غذا در قسمت هاي اوليه اين سريال بسيار زياد بود . به گونه اي كه گويا دغدغه اصلي سريال و آدم هاي آن خوردن و شكم چراني بوده و روند سريال در پي اثبات اين قضيه بود كه زير بناي همه چيز و انگيزه اساسي آدم ها از زندگي سير كردن شكمشان است ؛ مي خوريم پس هستيم! شايد كمتر سريالي در صدا و سيما به نمايش در آمده كه تا اين حد داراي صحنه هايي از غذا هاي گوناگون است. نمايش خوردني و غذا اگر داراي پشتوانه دراماتيك باشد و ضرورت داستان ايجاب كند مسئله برانگيز نيست . اما آنجا كه اين عنصر به شكل گل درشت و بيشتر جنبه تزئيني و صحنه پر كن پيدا كند، آسيب زا مي شود. به اين مفهوم كه از يك طرف باعث پايين آمدن سطح محتوا در يك اثر هنري از جمله همين سريال مي شود. از طرف ديگر رويكرد تجمل گرايانه اي به كار مي بخشد. چنين رويكردي بر زندگي بخشي از مردم كه متعلق به قشر كم درآمد جامعه اند - و از قضا اكثريت بينندگان تلويزيون نيز از همين قشر هستند- تاثير منفي مي گذارد. يكي از مشكلات برخي از سريال ها در زمينه پرداختن به معضلات اجتماعي و خانوادگي ، توجه صرف به معلول ها و بي توجهي به علت هاست. «آشپزباشي» هم به همين مشكل مبتلاست و نتوانسته موضوع كشمشكش هاي زنا شويي را در بستري تحليلگرا و آسيب شناسانه مورد توجه قرار دهد. فراز و نشيب ها و تقابل هاي مطرح شده در اين سريال فقط مخصوص اقشار پر درآمد است و همه مردم جامعه نمي توانند از محتواي اين سريال براي زندگي خودشان بهره ببرند. مجموعه تلويزيوني «آشپز باشي» به رغم دارا بودن برخي ويژگي هاي هنري خاص، اما با آنچه از رسانه ملي در مورد سريال سازي انتظار مي رود فاصله دارد. چون اين سريال هم از جمله آثاري است كه برخلاف آرمان «اصلاح الگوي مصرف» تجمل گرايي و اسراف را دامن مي زند. يكي از شاخص هايي كه از سوي مقام معظم رهبري به رسانه ملي ابلاغ شده است، فرهنگسازي عليه تجمل گرايي و بي عدالتي است. همچنانكه به صراحت فرمودند : «در كنار دامن زدن به دغدغه عدالت اجتماعي و رسيدگي به فقرا، زندگي اشرافي و تجملاتي پوچ و بيهوده را هم تخريب كنيد؛ اين زندگي واقعاً در خور تخريب است. زندگي تجملاتي نبايد به هيچ وجه ترويج شود؛ بلكه بايد تخريب شود و نقطه ي منفي به حساب بيايد. چرا بيخود تجمل گرايي رواج پيدا كند؟ ... در مقوله ي عدالت اجتماعي فيلمها و سريالهايي ساخته مي شود كه غالباً خانه هاي مورد استفاده ي شخصيت هاي اين فيلمها اعياني و اشرافي است! واقعاً وضع زندگي مردم ما اين طوري است؟ آيا يك زوج جوان يا يك زن و شوهر در چنين خانه هايي زندگي مي كنند؟! اين كار چه لزومي دارد؟ سالها قبل بعضي از سريالهايي كه از سيما پخش مي شد، هرچند كيفيت آنها مثل سريالهاي الان نبود - عقب تر بود - ليكن فضاي زندگي در آنها، متواضعانه و در يك خانه ي معمولي بود؛ آن طوري خوب است. زندگي را لزوماً نبايد اعياني و اشرافي و متجملانه معرفي كرد.»