آغاز دومینوی گرانی‌ها در بازار ایران

خبرگزاری مهر: اگرچه دولت اعلام کرده به کالا‌های اساسی دلار ۳۸۰۰ تومانی به جای ۴۲۰۰ تومانی می‌دهد، اما دومینوی گرانی بسیاری از بازار‌ها را دربرگرفته و سازمان حمایت می‌گوید درخواست‌ها را دریافت کرده است. از بیست و یکم فروردین ماه، دولت یکسان‌سازی نرخ ارز را با دلار ۴۲۰۰ تومانی آغاز کرده است. برخی از کالا‌هایی که دلار مبادله‌ای می‌گرفتند و برای واردات خود، به رانت دولتی به خصوص در ماه‌های اخیر متصل بودند، بالطبع از افزایش نرخ دلار راضی نیستند و برخی‌ها هم که دستشان به دلار ۴۲۰۰ تومانی نمی‌رسید، این روز‌ها خوشحال هستند که بالاخره با قیمت کمتری می‌توانند مایحتاج خود برای واردات مواد اولیه تامین کنند. هر چه باشد در هفته‌های منتهی به تصمیم دولت، آن‌ها باید دلار را حتی با شش هزار تومان هم از بازار آزاد و دلالان دریافت می‌کردند. واردات برخی مواد اولیه تولید کالا‌های اساسی به صفر رسید سه هفته‌ای هست که دولت دلار را تک نرخی واعلام کرده است که تمام ارز مورد نیاز واردکنندگان رسمی را تامین و با نرخ ۴۲۰۰ تومان در اختیار آن‌ها قرار خواهد داد؛ اما کالا‌های اساسی که باید برای واردات طبق روال گذشته دلار مبادله‌ای یعنی دلار ۳۸۰۰ تومانی می‌گرفتند، حالا باید نرخ بالاتری را متحمل می‌شدند، اما دولت وعده داد، دلار مورد نیاز آن‌ها را با نرخ ۳۸۰۰ تومانی تامین کند. آنگونه هم که از گوشه و کنار خبر می‌رسد، گشایش‌هایی هم برای مواد اولیه مورد نیاز کالا‌های اساسی و واردکنندگان اقلام ضروری و مهم کشور، صورت گرفته است. اما اکنون علیرغم وعده دولت برای تامین ارز، برخی آمار‌های رسمی حکایت از آن دارد که میزان واردات نهاده‌های تولیدی و مواد اولیه مورد نیاز برخی صنایع تولیدکننده کالا‌های اساسی، به شدت کاهش یافته و حتی در برخی از موارد به صفر رسیده است، بنابراین دولت باید هر چه سریعتر به فکر چاره باشد تا در ماه‌های آینده با کمبود در بازار مواجه نشود. اما همین تغییرات نرخ ارز کافی بود تا قیمت برخی کالا‌ها در بازار رو به افزایش گذارد. از کالا‌های اساسی و لوازم خانگی گرفته تا ماشین آلات و مواد ضروری مورد نیاز تولید کالا‌های ضروری و حساس. برخی روسای اتحادیه‌های صنفی هم اعلام کرده‌اند که قیمت‌ها به دلیل نوسانات دلار در بازار کالا‌های اساسی افزایش را تجربه کرده است و دولت باید برای این موضوع فکری کند. محمد آقاطاهر، رئیس اتحادیه بنکداران مواد غذایی هم اعلام کرده که نوسانات دلار، قیمت کالا‌های اساسی را افزایش داده و برخی اقلام از جمله قند و شکر را هم هشت درصد گران کرده است. وی به این نکته اشاره کرده که بازار هیچ کمبودی در زمینه تامین مواد مورد نیاز مردم ندارد و فقط تنها مشکل، گرانی برخی کالا‌ها است. عمده فروشان، خرده‌فروش شدند در این میان فعالان بازار هم می‌گویند که تغییر قیمت دلار همه را بلاتکلیف کرده است و کافی است که سری به کوچه و پس کوچه‌های بازار و به خصوص عمده‌فروش‌ها بزنید تا مشخص شود که بازار تا چه اندازه بلاتکلیف است. یکی از بنکداران مواد غذایی در گفتگو با خبرنگار مهر می‌گوید: توزیع کالا از سوی برخی کارخانجات تغییرات جزئی داشته و البته کاهش عرضه هم در بازار وجود داشته است، چراکه تکلیف نرخگذاری‌ها با توجه به دلار ۴۲۰۰ تومان و یارانه‌ای که دولت قرار است به تولیدکنندگان بپردازد، هنوز مشخص نیست و همین امر، عمده‌فروشان را به خرده فروش تبدیل کرده است. وی می‌افزاید: بسیاری نگران هستند که دولت چه نرخی را در آینده برای ارز اعلام خواهد کرد یا اینکه اصولا سیاست اعطای یارانه برای پوشاندن فاصله دلار ۳۸۰۰ تومانی با ۴۲۰۰ تومانی را تا چه زمانی ادامه خواهد داد، بنابراین خیلی دست و دلبازانه کالا‌های انبار خود را نمی‌فروشند، چراکه نمی‌دانند با اتمام موجودی انبارهایشان، باید کالا را با چه نرخی تامین کنند یا مواد اولیه خود را با چه قیمتی بخرند؛ بنابراین هر گونه تصمیم دولت برای آن‌ها حائز اهمیت است و این خود بلاتکلیفی می‌آورد. در این میان برخی تولیدکنندگان نیز از ارایه درخواست خود به سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان خبر می‌دهند؛ البته می‌گویند که تا به حال، پاسخ مثبتی از سوی سازمان حمایت دریافت نکرده اند. یک مقام مسئول در وزارت صنعت، معدن و تجارت در گفتگو با خبرنگار مهر می‌گوید: آنگونه که در جلسات مطرح شده، بسیاری از تولیدکنندگان کالا‌های اساسی و مصرفی، درخواست‌های خود را برای افزایش قیمت به سازمان حمایت ارایه کرده‌اند، اما به هر حال به موازات این سازمان، ستاد تنظیم بازار هم فعال است و باید نظر دهد؛ ضمن اینکه دولت پیش از سال جدید، بخشنامه کرده بود که هیچ تولیدکننده‌ای حق افزایش قیمت را تا پایان فروردین ماه ندارد. وی می‌افزاید: تا پایان فروردین ماه هم هیچ افزایش قیمتی در بازار اعمال نشد، اما اکنون با توجه به تغییرات نرخ ارز و بالا رفتن هزینه‌های تولید، بسیاری از تولیدکنندگان تقاضای افزایش نرخ را دارند؛ اما هنوز پاسخی به آن‌ها داده نشده است. در این میان، علی فاضلی، رئیس اتاق اصناف ایران نیز در واکنش به اینکه سازمان حمایت مصرف‌کنندگان وتولیدکنندگان هنوز با افزایش قیمت کالا‌ها و خدمات در سال جاری موافقت نکرده است، گفته است: «سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان شاید نخواهد تا پایان سال با افزایش قیمت‌ها موافقت کند؛ این شرایط که قابل‌قبول نیست، تولیدکننده در این شرایط باید چه کند». دولت به ازای هر دلار ۴۰۰ تومان یارانه می‌دهد در این میان مسئولان دولتی هم می‌گویند که دولت برای تامین کالا‌های اساسی و دارو که پیش از این از ارز مبادله‌ای استفاده می‌کردند، به ازای هر دلار ۴۰۰ تومان یارانه پرداخت می‌کند و البته در حال حاضر این مراحل طی شده و با ابلاغ آن از سوی معاون اول رئیس جمهور به بانک مرکزی، اختصاص یارانه ارزی طی روز‌های گذشته عملیاتی شده است و اکنون برای ترخیص ۱.۲ میلیون تن کالا‌های اساسی دلار ۳۸۰۰ تومانی اختصاص یافته و کمبود موجودی بازار در حال برطرف شدن است؛ به نحوی که در مدت یاد شده ۷۰۰ هزارتن ذرت، ۴۰۰ هزارتن دانه سویا، ۳۰ هزارتن کنجاله سویا و همچنین مقادیری دانه کلزا و گوشت گوسفندی تاکنون از مبادی ورودی ترخیص شده است. در عین حال، یک مقام مسئول در سازمان حمایت مصرف کنندگان و تولیدکنندگان در گفتگو با خبرنگار مهر می‌گوید: بسیاری از تولیدکنندگان تا پیش از تصمیم دولت برای دلار ۴۲۰۰ تومانی، آنالیز قیمتی خود برای افزایش نرخ را به سازمان حمایت اعلام کرده بودند، اما مبنای دلار آن‌ها ۵۲۰۰ تا ۵۵۰۰ تومان برای هر دلار بود، اما اکنون اگر دولت ارز مورد نیاز آن‌ها را به میزان کافی تامین کند، افزایش قیمت دیگر منتفی است، در غیر این صورت باید درخواست افزایش قیمت‌ها را بررسی کنیم. وی می‌افزاید: دولت باید اقدام به تامین ارز کند و نباید با تاخیر در اختصاص ارز، به بازار سیاه کالا‌ها دامن بزند. چرا که وقتی که تکلیف نرخ ارز مشخص نباشد و تولیدکنندگان اطمینان از تامین ارز خود نداشته باشند، کالا به بازار عرضه نمی‌کنند. باید منتظر ماند و دید دولت برای سروسامان دادن به بازار و اطمینان بخشی به تولیدکنندگان و توزیع کنندگان چه اقدامات و تدابیری اتخاذ خواهد کرد.