اقتصاد آنلاین: خروج یک طرفه آمریکا از توافق هستهای ایران و تشکیل کمپین «اعمال فشار حداکثری» بر تهران، اتحادیه اروپا را بر آن داشته تا مسیرهای جدیدی را برای حفاظت از روابط اقتصادی خود با ایران و در نتیجه نجات برجام بیابد. تور اروپایی رئیس جمهور ایران نیز برای تسهیل این امر آغاز شده است. «حسن روحانی»، رئیس جمهور ایران در قالب تور اروپایی خود تا صبح دیروز در سوئیس بود. او سپس راهی اتریش شد و قرار است در آنجا درباره مسائل مربوط به توافق هستهای مذاکره کنند. این دیدار در حالی انجام میشود که تهران منتظر بسته پیشنهادی اروپاییها برای زنده نگه داشتن توافق است. با این وجود سرعت پیشرفتها میان دو طرف به دلیل بازگشت تحریمهای ثانویه آمریکایی در ماههای اگوست و نوامبر کند است. روحانی در برن خطاب به ایرانیان ساکن سوئیس در رابطه با اظهارات آمریکاییها درباره جلوگیری از صدور نفت ایران گفت: چنین اقدامی منجر به مسدود شدن کلی صادرات نفت خام خواهد شد. او توافق هستهای را عامل مهمی در ارتقای تبادلات اقتصادی و جذب سرمایه گذاری خواند. یکی از جالبترین ایدهها برای تداوم تجارت با ایران را نخستین بار «برونو لومر»، وزیر
اقتصاد فرانسه مطرح کرد عبارت از تأسیس یک دفتر اروپایی متناظر با «دفتر کنترل سرمایههای خارجی» وزارت خزانه داری آمریکا (اوفک) است. لومر تأکید میکند: «این اوفک اروپایی ظرفیت دنبال کردن فعالیتهای خارجی شرکتها را دارد و بر حسن اجرای تصمیمات اتحادیه توسط آنها نظارت میکند.» همانطور که پیشتر نیز در مقاله مشترکی به همراه «اسفندیار باتمانقلیچ» اشاره کرده بودم چنین اقدام مستحکمی به اتحادیه اروپا این امکان را میدهد تا در عین حال به دو هدف درهم تنیده دست یابد: حمایت از برنامه جامع اقدام مشترک و تقویت حاکمیت اقتصادی اروپا. اگرچه تشکیل چنین ساختاری نیز به شکل یک چالش درخواهد آمد، اما رهبران اروپا از این چالش استقبال میکنند. در پی خروج آمریکا از برجام هم دولتهای اروپایی و هم اتحادیه اروپا حمایت کامل خود از برجام را ابراز داشته اند. رهبران اروپا میدانند که حفاظت از توافق مستلزم حداقلی از روابط اقتصادی پایدار با ایران است. این امر همچنین برای دیگر دغدغههای امنیتی اروپا در قبال خاورمیانه نیز حیاتی است. اما بُعد دیگر چنین تصمیمی به استقلال اقتصادی اروپا مربوط میشود. چه اینکه تشکیل اوفک اروپایی میتواند توانایی
اروپا برای ورود به تجارت و سرمایه گذاری سازنده و مشروع با طرفهای ثالث قطع نظر از هرگونه اقدام یک طرفه ایالات متحده را متجلی سازد. رویکرد یکجانبه آمریکا نه فقط در قبال ایران، بلکه در بسیاری از موارد به صورت یک زنگ هشدار برای مقامات اروپایی در آمده است. آنها هم اکنون مشغول کار روی یک «طرح ۹ بندی» هستند که پیش از هر چیزی به مذاکرات وزرای خارجه ایران و شرکای اروپایی برجام جهت میدهد و نشان دهنده ثبات قدم اروپاییها در تجارت با ایران است. احساس ایران از فقدان توسعه محسوس تجارت با اروپا کاملاً قابل درک است چراکه حتی قبل از خروج آمریکا از برجام نیز ارتباطات تجاری اروپا با ایران از آنچه انتظار میرفت کمتر بود. پس از خروج آمریکا از برجام رسانههای زیادی از خروج غولهای اقتصادی اروپا (مانند توتال و مرسک) از بازار ایران خبر داده اند. اما نهادهایی میان دو طرف وجود دارد که میتواند نقش «درگاه» میان ایران و نظام مالی اروپا را بازی کند. به این ترتیب یک راه عملی حمایت از این بانکهای درگاهی است که میتوانند با بانکهای بزرگ ایران تراکنش داشته باشند. در حال حاضر هیچ آژانسی در اتحادیه اروپا دارای چنین ظرفیتی نیست. برای
پایان دادن به این وضع، تشکیل یک نهاد تنظیم کننده مانند اوفک البته برای تسهیل تجارت نه تحدید آن حیاتی به نظر میرسد. چنین آژانسی میتواند از شبکه بانکی لازم برای تسهیل تجارت و سرمایه گذاری میان ایران و اروپا حمایت کند. اوفک اروپایی اقدامات خود را در دو محور کلی پیگیری خواهد کرد: انطباق و حمایت حقوقی. در زمینه انطباق، این آژانس میتواند استانداردها، ابزارها و مکانیزمهای قانونی مشترکی را برای بانکها و شرکتهای اروپایی ایجاد کنند تا با فراغ بال بیشتری به تجارت با ایران ادامه دهند و از سوی دیگر نیز حمایت حقوقی و سرمایه گذاری را در پی خواهد داشت.
دیدگاه تان را بنویسید