نامزد نهایی اصلاح طلبان چه کسی است؟

گروه سیاست فردا: تعطیلات عید گرچه تا حدی فضای سیاسی را با بی‌خبری مواجه کرده است اما در ماه‌های پیش از انتخابات ریاست‌جمهوری نمی‌توان انتظار داشت که جناح‌های سیاسی دست از فعالیت بکشند؛ چنانکه تا همین حالا نام‌های متعددی در جبهه اصلاحات مطرح است و اصلاح‌طلبان برای رسیدن به اتفاق نظر بر سر نامزد واحد مسیر سختی را پیش روی خود می‌بینند. اما نام چه نامزدهایی بیش از دیگران در جبهه اصلاحات به میان می‌آید؟

محمدرضا عارف

عارف پیش از اینها در تابستان99 اعلام کرد که بنای نامزدی در انتخابات را دارد و گفت که اگر فردی بهتر از خودم پیدا کنم، نامزد می‌شوم. بعد از آن بود که علاوه بر آنکه او و اطرافیانش هیچگاه بر عدم نامزدی‌اش تصریح نکردند، بلکه احتمال حضور او در انتخابات ملموس‌تر هم شد و فردی مانند حسن رسولی، به عنوان یکی از نزدیکان عارف چندی پیش نامزدی او در انتخابات ریاست‌جمهوری را تأیید کرد. البته در این بین عارف حتما با چالش‌های سختی مواجه خواهد بود؛ نخست نوع نگاه منفی جامعه نسبت به عملکرد ضعیفش در مجلس دهم که حتی یک نطق کارساز در دفاع از حقوق مردم نداشت و تقریبا هیچ دستاوردی در فراکسیون امید نداشت و دوم چالش‌های بسیاری که با بخش مهمی از اصلاح‌طلبان دارد. اصلاح‌طلبانی مانند کارگزارانی‌ها مدت‌هاست که شمشیر را برای عارف از رو بسته‌اند و در ایام نمایندگی‌اش در مجلس تندترین انتقادها را علیه او مطرح می‌کردند؛ از سوی دیگر او تا اینجای کار به صورت مستقل فعالیت انتخاباتی داشته است و خود را ذیل نهاد اجماع‌ساز اصلاح‌طلبان تعریف نکرده است و اگر بخواهد بر همین رویه تأکید کند، احتمالا حمایت احزاب و شخصیت‌های حاضر در این تشکل انتخاباتی از او کم خواهد بود و شاید در نهایت او به صورت مستقل وارد انتخابات شود.

اسحاق جهانگیری

جهانگیری که نزدیک به هشت سال در قامت معاون اول رئیس‌جمهور فعالیت کرده است، در نگاه عمومی حتما نماینده وضع موجود است اما اصلاح‌طلبان به دو دلیل نخست اصلاح‌طلب بودنش و دوم شانس تأییدصلاحیت شدنش بی میل نیستند از او حمایت کنند. البته جهانگیری هم مخالفاتی در میان اصلاح‌طلبان دارد زیرا طیف سنتی اصلاحات باور دارد که اگر جهانگیری نامزد نهایی جبهه اصلاحات باشد، سرمایه اجتماعی به دلیل عملکرد ضعیف دولت روحانی اعتماد نخواهد کرد. جهانگیری پایگاه حزبی‌اش کارگزاران است که البته کارگزاران سازندگی هم چندان مایل نیست از نامزد حزبی خود حمایت کند زیرا سران این حزب گفته‌اند که نامزد اولیه کارگزاران ظریف و بعد از او محسن هاشمی است.

محسن هاشمی

محسن هاشمی تا پیش از این بارها اعلام کرده بود که در انتخابات نامزد نمی‌شود اما ناگهان سران کارگزاران بیان کردند که نامزد حزبی‌شان هاشمی خواهد بود. هاشمی هم آرام‌آرام تمایل خود به نامزدی در انتخابات را نشان داد و بر اساس اظهارات اخیر او می‌توان دریافت که او می‌آید؛ هرچند مشخص نیست که آیا همه اصلاح‌طلبان از نامزدی او حمایت می‌کنند یا نه. هاشمی در نگاه عمومی جایگاه مطلوبی ندارد زیرا عملکرد او به عنوان رئیس‌شورای شهر دستاورد ویژه‌ای نداشته است؛ خاصه آنکه دوران کنونی شهرداری هم یکی از ضعیف‌ترین دوره‌های خود را سپری می‌کند.

محمدجواد ظریف

ظریف را می‌توان مهم‌ترین گزینه اصلاح‌طلبان دانست زیرا به باور اصلاح‌طلبان او سرمایه اجتماعی شخصی دارد؛ یعنی در حالتی که اصلاح‌طلبان از او حمایت کنند، علاوه بر پایگاه رأیی که به واسطه حمایت جبهه خواهد داشت، خودش نیز می‌تواند سبد رأی خاصی داشته باشد. ظریف در نگاه اصلاح‌طلبان نماد گفتمان اصلاح‌طلبان در حوزه دیپلماسی است؛ فردی که مهم‌ترین اقدامش انعقاد برجام بوده است. اصلاح‌طلبان در شرایطی برجام را دستاورد مهم ظریف قلمداد می‌کنند که به باور بخش مهمی از جامعه برجام نه‌تنها کمکی به تحقق منافع ملی نکرد، بلکه خسارت‌بار هم بود و چه بسا زمینه تشدید تحریم‌های دیگری را فراهم کرد. البته ظریف تا کنون گفته است که تخصصی در اداره کشور ندارد و تمایل دارد به کار تخصصی خود یعنی دیپلماسی بپردازد. البته ظریف در میان اصلاح‌طلبان هم چالش‌هایی دارد زیرا بخشی از اصلاح‌طلبان باور دارند که ظریف به دلیل آنکه یک اصلاح‌طلبان از نظر تشکیلاتی نیست نمی‌تواند مورد حمایت اصلاح‌طلبان باشد. برخی دیگر هم می‌گویند او باید تعهد دهد که در مسیر مشخص‌شده اصلاح‌طلبان حرکت کند یا آنکه رسما وابستگی خود به جبهه اصلاحات را اعلام کند. تا این لحظه حزب کارگزاران سازندگی مهم‌ترین حامی محمدجواد ظریف است.

حسن خمینی

از حسن خمینی هم به عنوان یکی از نامزدهای اصلاحات یاد می‌شود؛ فردی که هیچ سابقه اجرایی ندارد و همواره نقش حمایت‌گر در میان اصلاح‌طلبان داشته است. حسن خمینی پیش از در انتخابات مجلس خبرگان هم ثبت نام کرد که صلاحیتش احراز نشد. حالا با این اوصاف باید دید که اصلا رجل سیاسی بودن او احراز می‌شود که بتواند نامزد اصلاح‌طلبان باشد یا نه؟

نامزد ائتلافی؛ علی لاریجانی

علی لاریجانی در شرایطی می‌تواند نامزد اصلاح‌طلبان باشد که نیروهای اصلاح‌طلبان بازهم بخواهند با سیاست ائتلافی وارد انتخابات شوند؛ موضوعی که تا این لحظه مورد مخالفت شدید بسیاری از اصلاح‌طلبان است. لاریجانی حتما در نگاه عمومی ادامه دولت روحانی خواهد بود و به نظر می‌رسد که از این حیث سبد رأی قابل توجهی نداشته باشد. البته به گفته برخی کارشناسان اگر اصلاح‌طلبان به هر دلیلی نتوانند نامزد اصلاح‌طلب خود را روانه میدان کنند، بعید نیست که به سمت لاریجانی حرکت کنند. تا این لحظه دبیر کل حزب کارگزاران سازندگی یعنی غلامحسین کرباسچی مهمترین حامی او است.