رامین مهمان‌پرست در گفت‌وگو با «فردا»:
وزارت خارجه را در هشت سال مسئولیت ظریف در اقتدار ندیدیم
رامین مهمان‌پرست گفت: در دوران آقای ظریف برخلاف شعارهایی که داده می‌شد، به هیج‌وجه به دیپلماسی اقتصادی توجهی نشد و در دیپلماسی عمومی هم ضعف‌های جدی مشاهده شد.
گروه سیاست سایت فردا: دوران وزارت خارجه محمدجواد ظریف با فرازوفرودهای بسیاری همراه بود؛ چه آن زمان که ظریف بعد از انعقاد برجام تا سر حد امیرکبیر و مصدق بالا برده می‌شد و چه زمانی که بعد از خروج آمریکا از برجام مشخص شد که چندسال وقت کشور برای توافق‌نامه‌ای بدون ضمانت اجرا صرف شد. از سوی دیگر مواضع شخص ظریف هم حالا و بعد از هشت‌سال می‌تواند محل بحث باشد؛ اینکه چه‌طور اویی که یک نیروی مؤمن قلمداد می‌شد بعد از این سال‌ها در فایل صوتی‌اش سخنانی را مطرح می‌کند که تا پیش از این صرفا از نیروهای خارج از کشور می‌شنیدم؟
رامین مهمان‌پرست، سخنگوی اسبق وزارت امور خارجه و دیپلمات پیشین، درباره دوره وزارت خارجه محمدجواد ظریف به «فردا» گفت: «آقای دکتر ظریف از نیروهای متخصص و قدیمی وزارت امور خارجه است؛ او شخصیتی سالم، متدین و قابل احترام دارد. این را از منظر شخصیتی او می‌گویم اما باید شخصیت افراد را از مسئولیتی که برعهده دارند تفکیک کرد. واقعیت این است که عدم توفیق آقای ظریف در قامت وزیر امور خارجه بیش از توفیقاتش بود. او کار تخصصی‌اش حوزه بین‌الملل است و سال‌های زیادی به عنوان مذاکره‌کننده بین‌المللی فعالیت کرده است و در این زمینه اِشراف قابل قبولی دارد اما این موضوع برای اداره وزارت خارجه کافی نبود. وزارت امور خارجه دوران آقای ظریف مشکلات مدیریتی متعددی داشت. ایران در دوران آقای ظریف در حوزه روابط دو و چندجانبه مشکل داشت و آقای ظریف و همکارانش تصور می‌کردند اگر برجام به نتیجه برسد، می‌توانند با تکیه بر توافقی که با آمریکا و کشورهای اروپایی امضاء کرده‌اند زمینه‌های تجارت بین‌المللی را باز کنند و موانع متعدد در این حوزه را بردارند تا ایران فعالیت اقتصادی پویایی داشته باشد اما همین تمرکز بیش از انداره بر برجام باعث شد توازن در موضوعات مختلف مرتبط با وزارت خارجه از بین برود و از بخش‌های دیگر غافل شوند».
او ادامه داد: «ایران در دوران وزارت آقای ظریف ناخواسته از بحث همکاری‌های منطقه‌ای دور و از ظرفیت‌هایی که در منطقه وجود داشت غافل شد. از سوی دیگر آقای ظریف تغییرات نامناسبی در ساختار وزارت خارجه ایجاد کرد؛ تغییراتی که به وزارت خارجه لطمه زد و اتفاقا بدنه وزارت هم مقاومت کردند اما تصمیم آقای ظریف برای تغییر ساختارها جدی بود که مشکلات زیادی را ایجاد کرد. آقای ظریف و همکارانشان در وزارت خارجه تصور می‌کردند اگر دو معاونت اقتصادی و سیاسی به طور جداگانه در وزارت خارجه ایجاد کنند، می‌شود سیاست و اقتصاد را به طور متمرکز پیگیری کرد اما من از همان روز ابتدای دولت آقای روحانی باور داشتم و اکنون هم بر همین باور هستم که تفکیک دو معاونت اقتصادی و سیاسی مشکلات زیادی به وجود می‌آورد زیرا عملا وقتی فردی مانند آقای عراقچی مسئول معاونت سیاسی می‌شود وقت نمی‌کند با بیش از صد معاونت دیگر هماهنگ شود. علاوه بر این معاونت سیاسی در دوره وزارت آقای ظریف بیشتر وقت خود را برجام گذاشت و عملا از روابط دو و چندجانبه غافل شد. حالا استدلال دوستان این است که معاون سیاسی، مدیرکل‌های منطقه‌ای دارد و آنها که در حکمشان دستیار وزیر خارجه هم ذکر شده است، می‌توانند وارد همکاری با کشورهای دیگر شوند اما این سخن منطبق با واقعیت نیست زیرا کشورهای دیگر سطح مذاکره برای همکاری را در حد همان مدیرکل منطقه‌ای ارزیابی می‌کنند و عملا نتیجه‌بخش نخواهد بود».
این تحلیلگر مسائل دیپلماتیک درباره نتایج برجام هم بیان کرد: «برجام حتی در دوران آقای اوباما نتوانست خاصیت اقتصادی داشته باشد و در دوران آقای ترامپ که اساسا با مشکلات مهمی روبه‌رو شد زیرا آمریکا از برجام خارج شد و تحریم‌های شدیدی علیه ایران وضع کرد. دولت در مقطعی دل به اروپایی‌ها بست و آنها هم گفتند سازوکاری ایجاد می‌کنیم که جای دلار عمل کند که به هیچ‌وجه میسر نشد و عملا برجام صرفا با حضور اروپایی‌ها نتوانست به حیات خودش ادامه دهدم».
او درباره علت سخنان ظریف در فایل صوتی پرحاشیه‌ای که از او منتشر شد، اظهار کرد: «در مقابل وزارت خارجه و دولت که یک‌سره به برجام تکیه کرده بودند، برخی نیروهای داخلی هم مدام می‌گفتند دل‌بستن به غرب، برجام و حتی مذاکره فایده ندارد. این دو جریان در مقاطعی در تقابل با یکدیگر قرار گرفتند که یکدیگر را تخریب می‌کردند. آقای ظریف هم در این دوگانه‌سازی حضور داشت و نتیجه‌اش آن فایل صوتی شد که آقای ظریف دیپلماسی را در برابر میدان قرار داد که کاملا اشتباه کرد زیرا تعریف دیپلماسی این نیست که آقای ظریف از آن ارائه داد. در سیاست خارجی ملاک عمل تفاهم‌نامه‌ها و همکاری‌های سیاسی، فرهنگی، اقتصادی و امنیتی-دفاعی تلقی می‌شود و اصلا در مقابل میدان یا همان نیروهای نظامی نیست و اتفاقا این دو با هم پیش می‌روند و اینکه دوگانه‌سازی اساسا اشتباه است که آقای ظریف هم دچار چنین اشتباهی شد».
مهمان‌پرست در پایان گفت: «متأسفانه در هشت‌سال گذشته وزارت خارجه را در اقتدار ندیدیم و برخلاف شعارهایی که داده می‌شد، به هیج‌وجه به دیپلماسی اقتصادی توجهی نشد. در دیپلماسی عمومی هم ضعف‌های جدی مشاهده شد. مسئولان وزارت خارجه و شخص آقای ظریف هیچگاه سعی نکردند با مردم حرف بزنند و آنها را قانع کنند. آنها از بدنه مردم دور شدند و و نتوانستند منافع کلان ملی را محقق کنند. حالا امیدوارم در دولت جدید وضعیت وزارت خارجه تغییر کند و موضوعاتی مانند ارتباط منطقه‌ای، دیپلماسی اقتصادی، مذاکره منطقی با جامعه بین‌المللی و... در دستور کار قرار گیرد. دولت آینده باید بتواند غفلت‌هایی که در این هشت‌سال رخ داد را جبران کند».
دیدگاه تان را بنویسید