حتما تا الان برای شما سوال پیش آمده که سیستم های پلاک خوان دوربین های ثبت تخلف چطور کار می کنند و آیا پلاک خوان بجز جریمه کردن خودرو ها کاربرد دیگری هم دارد؟ در این گزارش با ما همراه باشید تا سیستم های پلاک خوان را موشکافی کنیم.

سیستم پلاک خوان دقیقا چه کاری انجام می دهد؟

سیستم پلاک خوان واژه ای کلی برای توصیف مجموعه ای از روش ها و فناوری های مختلف است که به منظور تشخیص پلاک خودرو ها از طریق دوربین های مداربسته استفاده می شوند. اما با وجود متفاوت بودن این سیستم ها، کارکرد کلی یکسانی دارند.

کاربرد های سیستم پلاک خوان

1-منازل مسکونی

بر غلاف تصور عموم که فکر می کنند نرم افزار های پلاک خوان تنها جنبه نظارتی و انتظامی دارد، شهرک ها و منازل مسکونی بسیاری از سیستم های پلاک خوان استفاده می کنند. این سیستم ها علاوه بر ثبت اطلاعات ورود و خروج و نظارت بر تردد ساکنین، می تواند به گیت یا راهبند ورودی متصل شده و به ساکنین به طور خودکار اجازه ورود داده شود.

2-شرکت ها و ادارات

شرکت ها و ادارات می توانند برای حضور و غیاب و کنترل کارکنان خود از سیستم های پلاک خوان استفاده کنند. پلاک خوان علاوه بر ثبت اطلاعات تردد کارکنان، تصویر خودرو را نیز ذخیره می کند تا در صورت بروز هرگونه مشکل بتوان به تصاویر رجوع کرد. همچنین برای ورود به پارکینگ می توان با اتصال نرم افزار به راهبند، اتوماسیون تردد ایجاد کرد.

3-هتل ها

هتل ها می توانند با نصب سیستم پلاک خوان، شماره پلاک مهمانان را در هنگام رزرو هتل دریافت کرده و در سیستم تعریف کنند تا با ورود مهمان، راهبند پارکینگ به طور خودکار باز شده و از آن ها استقبال گرم و مناسبی صورت گیرد.

4-پارکینگ ها

با نصب سیستم پلاک خوان در پارکینگ ها، پلاک خودرو در هنگام ورود همراه با ساعت ورود توسط دوربین به طور خودکار ثبت شده و در هنگام خروج، با تشخیص دوربین خروج، مدت زمان استفاده از پارکینگ محاسبه شده و بر اساس قیمت تعیین شده قبض پارکینگ چاپ می شود. به همین سادگی می توان یک پارکینگ را به پارکینگ هوشمند تبدیل کرد

5-باسکول ها

باسکول ها از سیستم پلاک خوان برای ثبت اطلاعات مراجعین بر اساس پلاک آن ها استفاده می کنند. بدین صورت اطلاعات توزین هر خودرو قبل و بعد از بارگیری به طور خودکار برای پلاک خودرو ثبت شده و در مراجعات بعدی با تشخیص پلاک تمام سوابق پیشین آن خودرو نمایش داده می شود.

6-عوارضی ها

در سیستم نوین دریافت عوارضی، دریافت نقدی عوارض آزادراه ها و جاده های بین شهری کنار گذاشته شده و تنها با ثبت شماره پلاک خودرو ها در محل های مشخص از طریق دوربین های پلاک خوان، قبض عوارض برای راننده ارسال می شود تا به صورت اینترنتی پرداخت کند.

7-اتوسرویس ها

اتوسرویس ها و تعمیرگاه های خودرو نیز مشابه سیستم های توزین می توانند اطلاعات مراجعین خود را بر اساس شماره پلاک آن ها ثبت کرده و با هر مراجعه، سوابق خودرو و تعمیرات پیشین صورت گرفته را مشاهده کنند.

8-دهیاری ها و روستا ها

بر اساس طرح های تصویب شده، دهیاری ها موظف هستند که تا چند سال آینده سیستم های پلاک خوان و نظارت بر تردد خودرو ها در ورودی و خروجی های روستا را راه اندازی کنند. بدین صورت روستا ها با نصب دوربین پلاک خوان در ورودی های روستا و ارسال تصاویر دوربین ها به دهیاری، می توانند جلو بروز مشکلات احتمالی را بگیرند.

9-شهرداری ها و ارگان های نظارتی

موثر ترین و بهینه ترین راه کنترل تردد خودرو ها سیستم پلاک خوان است و شهرداری ها و ارگان های نظارتی می توانند تردد خودرو ها در بخش های مختلف شهر و خیابان ها را زیر نظر بگیرند و با بررسی حجم تردد ها، پلاک های زوج و فرد و سایر اطلاعاتی که می توان از سیستم پلاک خوان بدست آورد، برای طرح های توسعه شهری خود استفاده کنند.

10-نیروی انتظامی

مسلما بیشترین استفاده از سیستم های پلاک خوان مربوط به نیرو های انتظامی و راهنمایی و رانندگی است که همه ما متاسفانه یا خوشبختانه با آن ها خاطرات زیادی داریم. اماباید در نظر داشته باشیم که هدف این سیستم ها چیزی بجز تامین امنیت ما نیست و حتی اگر مورد جریمه و برخورد قرار بگیریم، این اتفاق تنها به هدف برقرار نظم و امنیت در کشور است.

نحوه کار سیستم پلاک خوان

به طور کلی سیستم پلاک خوان بدین صورت کار می کند که با دریافت تصویر از دوربین مداربسته، به صورت نرم افزاری روی تصویر دوربین ها عملیات های پردازش تصویر انجام می دهد و از طریق این پردازش ها، خودرو و پلاک خودرو تشخیص داده می شود. سپس در ادامه تصویر پلاک خودرو پردازش شده و ارقام و حروف آن استخراج می شود. در نهایت شماره پلاک بدست آمده برای مصارف مختلف مورد استفاده قرار می گیرد.

پس هر سیستم پلاک خوان 3 بخش اصلی را شامل می شود. اول از همه دوربین که وظیفه ی تصویر برداری و نظارت بر تردد خودرو ها را دارد.

بخش دوم، نرم افزار پلاک خوان است که اصلی ترین بخش کار، یعنی تشخیص خودرو، پلاک و شماره پلاک را برعهده دارد. این بخش، عمده ترین وجه تمایز سیستم های پلاک خوان از نظر کارکرد آنهاست. هرچه نرم افزار قدرت و دقت بیشتری در تشخیص پلاک ها ارائه کند، راندمان کلی سیستم بالاتر می رود.

سومین بخش، سخت افزار پردازنده است که بستری برای اجرا شدن نرم افزار را فراهم می کند و مستقیما بر روی قدرت پردازش نرم افزار تاثیر می گذارد.

در ادامه، هر یک از این سه بخش را به طور دقیق تر بررسی می کنیم.

اجزا اصلی سیستم پلاک خوان

1-دوربین

پروسه سیستم پلاک خوانی با دوربین تشخیص پلاک شروع می شود. دوربین وظیفه دارد تا تصویر خودرو ها را به شکلی ضبط کند که شماره پلاک آن ها به طور واضح و خوانا دیده شود. در صورتی که دوربین توانایی ضبط تصاویر با دقت مناسب را نداشته باشد، تصویری تار و بهم ریخته به بخش بعدی (نرم افزار پلاک خوان) ارسال می شود که عملا بلا استفاده است.

دوربین های مداربسته ای که برای پلاک خوانی استفاده می شوند پارامتر های خاصی در خود دارند که آن ها را از سایر دوربین های مداربسته متمایز می کند. به همین دلیل معمولا به این دوربین ها، دوربین های پلاک خوان گفته می شود.

دوربین های پلاک خوان، شاخه بندی های مختلفی دارند. برخی از این دوربین ها برای تردد هایی با سرعت پایین استفاده می شوند؛ به عنوان مثال برای استفاده در محلی که سرعتگیر یا راهبند نصب باشد.

برخی دیگر از دوربین های پلاک خوان، برای نظارت بر تردد های جاده ها و بزرگراه ها طراحی شده اند و به همین منظور باید دقت بسیار بالایی در ثبت پلاک خودرو های در حال تردد با سرعت بالا داشته باشند. معمولا در این دوربین ها لنز های خاصی با سرعت شاتر بالا استفاده می شود.

2-نرم افزار پلاک خوان

همانطور که پیش از این گفته شد، بخش اصلی سیستم پلاک خوان را نرم افزار پلاک خوان تشکیل می دهد. نرم افزار پلاک خوان بسته به شرکت سازنده و کاربرد آن، به صورت های مختلفی ارائه می شود. ممکن است در قالب یک برنامه یا اپلیکیشن ارائه شود که شما بتوانید از محل های مختلف به آن دسترسی داشته باشید و اطلاعات آن را بازبینی کنید. گاهی این نرم افزار به صورت یک سرویس در پس زمینه سیستم اجرا شده و بدون رابط کاربری تنها اطلاعات استخراج شده را برای کاربرد های بعدی ارسال کند.

نرم افزار پلاک خوان بسته به کاربرد آن، امکانات مختلفی ارائه می کند. شاید در تصور عموم اینگونه باشد که پلاک خوان فقط برای نیرو های انتظامی و جرایم رانندگی استفاده می شود. اما در حقیقت پلاک خوان برای مصارف مختلفی از جمله کنترل تردد خودرو ها برای شرکت ها و منازل مسکونی، پارکینگ های هوشمند، باسکول ها، اتوسرویس ها، عوارضی ها و... استفاده می شود.

نرم افزار پلاک خوان ابتدا خودرو را در تصویر دوربین تشخیص می دهد. سپس با پردازش تصویر، محل پلاک خودرو را شناسایی می کند. در مرحله بعد از طریق الگوریتم های هوش مصنوعی، اعداد و حروف پلاک ها را در تصویر شناسایی کرده و گزارش می کند. و مهم ترین نکته در این فرایند این است که باید در کسری از ثانیه انجام بگیرد تا تشخیص پلاک و خودرو به صورت آنی یا به اصطلاح Real-Time انجام گیرد.

در کنار این موارد، بسته به کاربرد نرم افزار قابلیت های بیشتری در دسترس کاربران قرار می گیرد. مثلا برای منازل مسکونی، قابلیت ثبت شماره پلاک ساکنان مجتمع و صدور مجوز تردد ارائه می شود تا با اتصال نرم افزار به راهبند یا گیت ورودی، اتوماسیون تردد در کنار ثبت اطلاعات انجام گیرد.

شرکت ها و سازمان ها نیز می توانند از همین روش برای نظارت و کنترل تردد کارکنان خود و جلوگیری از ورود خودرو های ناشناس استفاده کنند.

برای پارکینگ ها، قابلیتی ارائه شده که پلاک خودرو ها به محض ورود به پارکینگ به همراه زمان ورود ثبت شود. در هنگام خروج خودرو نیز شماره پلاک مجددا تشخیص داده شده و بر اساس مدت زمان استفاده از پارکینگ، هزینه پارکینگ محاسبه و قبض چاپ شود. بدین صورت می توان یک پارکینگ هوشمند بر اساس پلاک خوانی ایجاد کرد.

در حوزه باسکول و اتوسرویس نیز برای ثبت اطلاعات مشتریان از نرم افزار پلاک خوان استفاده می شود تا اطلاعات هر مشتری و خدمات دریافت دشه آن ها بر اساس شماره پلاک آن ها ثبت شود.

ویژگی مهم نرم افزار های پلاک خوان، قابلیت همسان سازی و ارتباط آن ها با نرم افزار های دیگر مورد نیاز کاربران است. به طور مثال برای یک سازمان که سامانه حضور و غیاب داخلی خود را دارد، این امکان وجود دارد که با اضافه کردن نرم افزار پلاک خوان در کنار سامانه خود، قابلیت پلاک خوانی و ثبت پلاک کارکنان را به سامانه حضور و غیاب خود اضافه کند.

3-سخت افزار پردازنده

سخت افزار پردازنده، مسئولیت اجرای بخش نرم افزاری را برعهده دارد. این سخت افزار ممکن است به صورت یک سیستم کامپیوتر کامل باشد یا در قالب یک برد پردازنده بهینه شده برای انجام فرایند پلاک خوانی. حتی ممکن است برخی دوربین ها، بخش نرم افزار و سخت افزار را درون قاب دوربین خود داشته باشند که در این صورت دوربین به تنهایی و به طور مستقل می تواند علاوه بر ضبط تصاویر، پلاک ها را هم تشخیص داده و گزارش کند.

فرایند اصلی پلاک خوانی در بخش نرم افزاری اتفاق می افتد اما برای اجرای این بخش، سخت افزار مناسب لازمه اصلی کار است. همانطور که پیش از این گفته شد، پلاک خوانی خودرو ها از روی تصاویر شامل عملیات های پیچیده و سنگین پردازش تصویر و هوش مصنوعی می شود. به همین دلیل، میزان استفاده نرم افزار از منابع سخت افزاری سیستم به مقدار قابل توجهی بالاست.

سخت افزار کامپیوتر باید سرعت کافی برای پردازش تصاویر را ارائه دهد. بسته به شرایط استفاده از سیستم پلاک خوان، سخت افزار مورد نیاز متفاوت است. مثلا در جایی که دوربین مسئولیت پلاک خوانی یک جاده برون شهری یا آزادراه را بر عهده دارد، باید سخت افزار قادر به پردازش تصاویر با سرعت و حجم بسیار بالا باشد اما برای یک پارکینگ یا خیابان فرعی فشار پردازشی روی سخت افزار کمتر است و می توان از سخت افزار سبک تر و ارزان قیمت تری استفاده کرد.

نکته دیگر تعداد دوربین های مورد پلاک خوانی است. یک سیستم پردازنده می تواند یک دوربین یا چندین دوربین را پردازش کند. هرچه تعداد این دوربین ها بیشتر شود، پردازش مورد نیاز نیز به همان نسبت افزایش می یابد و سخت افزار سنگین تری باید استفاده شود.

تا اینجا اجزای مختلف سیستم های پلاک خوان را بررسی کردیم. اما همانطور که گفته شد این بخش ها بسته به نوع سیستم و نحوه استفاده آن، می توانند به شکل های مختلفی ظاهر شوند. در ادامه با چند مورد از انواع سیستم های پلاک خوان آشنا می شویم.

انواع سیستم های پلاک خوان

1-سیستم کامپیوتر محلی (Local)

در این مدل سیستم، یک کامپیوتر به صورت مستقیم به دوربین های پلاک خوان متصل شده و پلاک خوانی را در محل (با فاصله نسبتا کم از دوربین) انجام می دهد. اتصال دوربین ها به سیستم در این روش از طریق کابل و سوئیچ شبکه انجام می شود و دوربین ها با فاصله کمی از یک دیگر قرار دارند.

به عنوان مثال ورودی یک شرکت یا مجتمع مسکونی که برای درب ورود و خروج دو دوربین در نظر گرفته شده و کامپیوتر در محل نگهبانی قرار می گیرد. این تقریبا ساده ترین و عمومی ترین سیستم پلاک خوانی مورد استفاده است. همچنین در چنین موقعیت هایی با کنترل راهبند یا گیت از طریق یک برد جانبی و اتصال به شبکه کامپیوتر، می توان از نرم افزار پلاک خوان برای اتوماسیون تردد نیز استفاده کرد.

2-سیستم کامپیوتر تحت شبکه (LAN)

برای پروژه های متوسط تا بزرگ، امکان استقرار سیستم کامپیوتر در کنار هر دوربین نیست چون ممکن است تعداد دوربین ها بالا باشد و از نظر صرفه اقتصادی روش سیستم محلی مناسب کار نیست. مثلا در یک شهرک، در بخش های مختلف دوربین هایی برای پلاک خوانی در نظر گرفته شده اند که نیاز به پلاک خوانی همه آن ها وجود دارد اما نمی توان برای هر دوربین یک سیستم قرار داد.

در این شرایط، یک سیستم مرکزی برای پردازش پلاک ها در نظر گرفته شده و تصاویر دوربین ها از طریق شبکه به سیستم پردازنده ارسال می شود و همه اطلاعات و تصاویر در آن سیستم ذخیره می شود. در چنین پروژه هایی معمولا از شبکه ی بی سیم با برد بلند استفاده می شود تا بتوان تصاویر را بدون مشکل و تاخیر انتقال داد.

3-سیستم کامپیوتر کلاینت/سرور

روش دیگر اجرای سیستم پلاک خوان تحت شبکه، سیستم های کلاینت/سرور است. بدین صورت در محل های مختلفی که دوربین ها قرار دارند یک سیستم نصب شده که کلاینت نامیده می شود. در مرکز همه سیستم ها نیز یک سیستم سرور در نظر گرفته می شود که اطلاعات سیستم های کلاینت را در خود جمع آوری و ذخیره می کند.

برای پروژه های پلاک خوانی سیستم های کلاینت/سروری به دو صورت انجام می گیرد. در روش اول سیستم های کلاینت پردازنده پلاک هستند و تنها خروجی پلاک خوانی را برای سرور ارسال می کنند و سرور وظیفه جمع آوری و ذخیره اطلاعات را دارد. این روش برای شرایطی مناسب است که ثبت تردد ها حساسیت بالایی دارد و نمی خواهیم تاخیر ها یا قطعی های شبکه روی پلاک خوانی تاثیری بگذارد.

در روش دوم، سیستم های کلاینت تنها ناظر هستند و ویدیو دوربین ها روی سرور پردازش می شود. در این روش هزینه ی سیستم های کلاینت پایین تر خواهد بود و در عوض یک سیستم پدازنده مرکزی با قدرت پردازش بالا تهیه می شود.

4-سیستم کامپیوتر تحت اینترنت

این نوع سیستم، مشابه سیستم تحت شبکه است؛ منتها شبکه اجرا شده در این روش به صورت اینترنتی برقرار می شود. بدین صورت که برای سیستم ها باید IP استاتیک تعیین شده تا بتوانند از طریق اینترنت، ارتباط پایداری با یک دیگر برقرار کنند.

5-پلاک خوان سیار

سامانه پلاک خوان سیار بدین صورت است که یک خودرو در حال حرکت می تواند از طریق دوربین نصب شده روی خودرو، پلاک خودرو های اطراف خود را تشخیص داده و ثبت کند. مشخصا چنین سیستمی بیشترین کاربرد خود را در نیروی انتظامی و شهرداری ها و ارگان ها ناظر دارد.

برای انجام این پروژه، باید علاوه بر نصب دوربین بر روی خودرو، یک سخت افزار پردازنده هم درون خودرو تعبیه شود که تصاویر دوربین را پردازش کرده و پلاک خودرو ها را تشخیص دهد.

نکته مهم در این کار، نحوه پیاده سازی این سامانه درون خودرو است. سیستم پردازنده و دوربین باید هر دو به گونه ای پیاده سازی شوند که از طریق برق باطری خودرو راه اندازی شده و در حین حال، کمترین میزان سیم کشی را داشته باشند. نرم افزار نیز باید به گونه ای باشد که بتوان از طریق دسترسی های محدود درون خودرو، کارایی مناسبی را ارائه کند.

6-برد های مینی کامپیوتری پردازنده

با پیشرفت تکنولوژی، کامپیوتر ها شکل ها و گونه های جدیدی پیدا کرده اند. یکی از مهم ترین دستاورد ها در سال های اخیر، برد های مینی کامپیوتر پردازنده اند که برای کار های پردازشی بهینه سازی شده اند. این برد ها در کنار حجم و ابعاد کوچک خود، قدرت پردازشی قابل قبولی را ارائه می کنند که می توان برای مصارف مختلف از جمله پلاک خوانی مورد استفاده قرار بگیرند.

نرم افزار پلاک خوان با نصب شدن بر روی برد های مینی کامپیوتر مانند رسپبری پای (Raspberry Pi)  یا جتسون نانو (Jetson Nano) می تواند قدرت پردازش کافی برای پلاک خوانی چند دوربین را ارائه کند.

این برد ها به دلیل ابعاد کوچکشان می توانند در کنار دوربین یا حتی درون قاب دوربین تعبیه شوند و تنها با اتصال به دوربین و منبع تغذیه، می توانند پلاک خوانی را انجام دهند.

7-دوربین های تجمیع شده (امبدد)

دوربین های امبدد (Embedded) پلاک خوانی، پکیج کاملی از دوربین، نرم افزار و سخت افزار پردازنده هستند که در قالب یک دوربین مداربسته عرضه می شوند. این دوربین ها درون قاب خود یک برد پردازنده دارند که مخصوص پلاک خوانی طراحی شده است. این برد به صورت پیشفرض نرم افزار پلاک خوان را درون خود دارد و تنها با راه اندازی دوربین، عملیات پلاک خوانی انجام می شود.

جمع بندی

در این مقاله با انواع سیستم های پلاک خوان، نحوه اجرا و کاربرد های آن ها آشنا شدیم و همانطور که دیدیم، سیستم پلاک خوان مصارف بسیار زیادی دارد که می تواند در بخش های مختلف زندگی شما مورد استفاده قرار بگیرد. شما هم می توانید برای پیاده سازی و استفاده از سیستم های پلاک خوان، با کارشناسان شرکت دانش بنیان شهاب تماس بگیرید تا با مشاوره رایگان بتوانید از سیستم پلاک خوان به بهترین شکل در محل کار یا زندگی خود استفاده کنید.