چگونه می‌توان از سرمازدگی باغات جلوگیری کرد؟
در این گزارش به بررسی راهکارهای موثر برای مقابله با سرمازدگی باغات و اراضی کشاورزی در فصل بهار پرداخته شده است.
باشگاه خبرنگاران: بدون تردید یکی از عوامل موثر در توسعه اقتصادی هر کشوری به حوزه زراعت و باغداری آن معطوف می‌شود، عرصه‌ای که تامین کننده سلامت و استقلال غذایی هر جامعه‌ای به شمار می‌رود؛ بنابراین در صورت بروز نارسایی و خلل در این حوزه، یکی از ارکان اصلی و اساسی در توسعه اقتصادی تضعیف و متزلزل خواهد شد. قطع به یقین تقویت و توسعه حوزه زراعت و کشاورزی مستلزم تامین پیش نیاز‌ها و الزامات خاص به خود در هر سه بخش کاشت، داشت و برداشت است. به رغم اهمیت این حوزه، متاسفانه کشور ایران در هر سه بخش با مشکلات و معضلاتی دست و پنجه نرم می‌کند که رفع آن روند شکوفاییِ زراعت و کشاورزی در این مرز و بوم را تسریع و تسهیل خواهد کرد. یکی از این معضلات به پدیده سرمازدگی معطوف می‌شود که متاسفانه در سالیان اخیر به کرات باعث تحمیل خسارت‌های سنگین به باغداران و کشاورزان شده و شوربختانه در سالِ جاری نیز این معضل در بسیاری از نقاط کشور دامنگیر فعالان این عرصه شد. متاسفانه، بهار از مقاطعی است که بستر و زمینه سرمازدگی باغات و اراضی زراعی فراهم می‌شود و در صورت عدم اتخاذ تدابیر موثر و مقتضی، سوخت شدن و هدر رفت سرمایه و انرژی باغداران و
زارعان بسیار محتمل خواهد بود. تردیدی وجود ندارد کاهش محسوس و یکباره دما از پدیده‌هایی است که نمی‌توان با آن مقابله کرد، اما می‌توان با پیش بینی تمهیدات لازم، آسسیب‌ها و ضرر و زیان آن را کنترل کرد، در غیر اینصورت تحمیل خسارات میلیاردی به عرصه باغداری و کشاورزی کشور تعجب آور و غیر منتظره نخواهد بود. طی روز‌های گذشته، نامه اتحادیه سراسری باغداران کشور به روسای قوه مجریه و مقننه ابعاد تاسف آورِ هر چه بیشتری را از ضرر و زیان سرمازدگی به باغات کشور هویدا کرده است. آنچنان که در این نامه قید شده، سرمازدگی در ۱۷ استان کشور باعث خسارات هفت تا هشت هزار میلیارد تومانی شده است، رقمی قابل توجه که قطعا در صورت پیشگیری از آن، شرایط متفاوت تری را در عرصه باغداری کشور شاهد خواهیم بود. بر اساس گزارشات منعکس شده در رسانه ها، بیش از ۶۷۸ هزار هکتار از محصولات باغی و قریب به سه میلیون تن از محصولات سردسیری دچار سرمازدگی شده اند.
چه باید کرد؟ محمد علی رهگذر، یکی از فعالان باسابقه عرصه زراعت و باغداری در شهرستان شهریار در گفتگو با خبرنگار صنعت، تجارت و کشاورزی، با اشاره به لزوم آموزش لازم برای باغداران به منظور مقابله موثر با چنین پدیده‌هایی بیان کرد:متاسفانه فعالان این عرصه، با مشکلات عدیده بسیاری مواجه هستند و پدیده سرمازدگی نیز بعضا مزید بر علت می‌شود که خسارات بسیاری به کشاورزان و باغداران تحمیل شود. وی افزود:آنچه که منجر به خسارت در باغات می‌شود به سرمای ناگهانی و کاهش شدید دما در خارج از زمان طبیعی، بعد از زمستان و در بازِه شکوفه زدن درختان باز می‌گردد و بعضا ممکن است کاهش دما زمانی واقع شود که به اصطلاح، میوه‌های سردرختی را دچار آسیب کند. این باغدار فعال در غرب استان تهران مطرح کرد:برخی تصور می‌کنند با شکل گرفتن میوه‌های سردرختی، مقاومت در برابر سرما افزایش می‌یابد، در صورتی که شکوفه‌های درختان نسبت به کاهش یکباره دما از مقاومت بیشتری برخوردار هستند. رهگذر گفت:به هر ترتیب افزایش مقاومت درختان در برابر سرما در فصل بهار، ضرورتی است که غفلت از آن با خسارات بسیاری توام خواهد شد. وی در تشریح راهکارهای مقابله با
سرمازدگی درختان گفت:یکی از روش‌های موثر به گرم کردن باغات با بهره گیری از تجهیزات گرمایشیِ خاص معطوف می‌شود، دستگاه‌هایی که بصورت خاص برای باغات و اراضی کشاورزی طراحی و ساخته شده اند و با فنی که در آن تعبیه شده، گرما به سمت درختان پراکنده می‌شود و این شیوه در مواقع خاص نقش موثری در مقابله با سرمازدگی ایفاء می‌کند. رهگذر گفت:ایجاد دود در فضای باغ با سوزاندن اقلامی همچون کاه، لاستیک و...، بصورتی کنترل شده که به تسری آتش در نقاط دیگر باغ منتهی نشود از دیگر روش‌های موثر برای مقابله به سرمازدگی به شمار می‌رود. این باغدار فعال در غرب استان تهران عنوان کرد:پاشیدن آب بر روی شاخه‌های درختان در دمای صفر درجه از دیگر روش‌های تاثیرگذار در مقابله با سرمازدگی باغات به شمار می‌رود. وی در تشریح این شیوه گفت:اگرچه پاشیدن آب به نوبه خود باعث شکل گیری یخ بر روی شاخه‌ها می‌شود، اما در واقع امر این یخ‌ها به مثابه عایقی بر روی جوانه‌ها، مقاومت و مصونیت در برابر سرما را افزایش می‌دهد. رهگذر تصریح کرد:استفاده از برخی ترکیبات شیمیایی مخصوص همچون هورمون نفتالین استیک اسید در بهار، یکی دیگر از راهکارهای موثر در مقابله با سرمازدگی
به شمار می‌رود، اما تفاوت این اقدام با دیگر شیوه‌ها از حیث تاخیری است که در زمان گل دهی و شکوفه دادن درختان ایجاد می‌کند و به نوعی این تعویق در گل دهی باعث می‌شود ریسک احتمالیِ سرمازدگی تا حدودی کاهش پیدا کند. این باغدار فعال در غرب استان تهران گفت:به تاخیر انداختن هَرَسِ زمستانی، حذف علف‌های هرز باغات و اجتناب از برگرداندن خاک سطحی باغات از دیگر روش‌ها و راهکار‌هایی است که می‌تواند در مواقعی خاص، دامنه خسارات احتمالی را تا حدود بسیاری محدود کند. وی افزود:موقعیت جغرافیایی باغات نیز از دیگر عوامل مهم به شمار می‌رود، زیرا بعضا ممکن است جانمایی باغ بصورتی باشد که به سادگی در معرض سرمازدگی قرار گیرد و به تبع در صورت قرار داشتن باغ در مناطق شیب دار، در جوار جنگل ها، رودخانه ها، برکه‌ها و حاشیه سواحل رودخانه‌ها یا دریاها، به دلیل رطوبت بالای موجود در آن، امکان سرمازدگی به میزان قابل توجهی کاهش پیدا خواهد کرد.
لزوم کشت بذر‌ها و درختانی که از مقاومت بالاتری در برابر سرما برخوردارند با همه این اوصاف و با وجود نقش موثر تدابیر و تمهیدات مقتضی برای مقابله با سرمازدگی، نباید این واقعیت را از نظر دور داشت که متاسفانه برخی باغداران بدون توجه به شرایط محیطی و منطقه‌ای به کاشت بذر و درختان میوه مبادرت می‌ورزند و به تبع در چنین شرایطی شکوفه و سردرختی‌ها در صورت کاهش یکباره دما دچار آسیب‌هایی جدی می‌شوند. در چنین شرایطی، آموزش باغداران به کشت و کاشت درختان و بذر‌های مقاوم از ضروریاتی است که با عِلمِ به آن می‌توان، در برابر سرمازدگی، دامنه و دایره خسارات را به میزان قابل توجهی محدود کرد و تحقق چنین امری منوط و مشروط به ارائه آموزش‌های هر چه بیشتر و البته رغبت و توجه فزاینده‌تر کشاورزان و باغدارانِ سنتی به آموزش‌های علمیِ روز است.
دیدگاه تان را بنویسید