از اتاق تمیز تا کیهان(تلسکوپ جیمزوب)

طلوع عصر جدیدی در نجوم فرا رسیده است و تصاویر خیره کننده از تلسکوپ جیمزوب ارسال شده است که منعکس کننده تلاش و دانش متخصصان در زمینه های مختلف از جمله اتاق تمیز است .به احتمال خیلی زیاد تا به امروز تصویر عمیق ترین نمای فرو سرخ جهان که در واقع لبه ی سحابی کارینا است ، که توسط تلسکوپ جیمز وب ارسال شده است را دیده اید ، تا بحال از خود راجب چگونگی ساخت این تلسکوپ پرسیده اید؟

تلسکوپ جیمز وب در داخل یک اتاق تمیز و پیشرفته طراحی و ساخته شده است.با توجه به حساسیت بالای این تلسکوپ و جهت جلوگیری از آسیب دیدن اجزای آسیب پذیر این تلسکوپ به اتاق تمیز با دقت بسیار بالا و کنترل آلودگی بسیار خاصی نیاز داشت ، به طوری که قبل از ورود به کلین روم 15دقیقه زمان جهت ضدعفونی کردن اجزای مختلف آن صورت گرفته می شد.

علاوه بر خود ساختمان کلین روم و پروتکل های مخصوص اتاق تمیز ، ناسا جهت عملیات روزانه از مواد مصرفی مانند لباسهای مخصوص کلین روم ، تکی مت های عبوری افراد ، سیستم مانیتورینگ پیشرفته کلین رومی استفاده کرده است.

تکنولوژی اتاق تمیز سیار( mobile cleanroom )

در طول ساخت جیمیز وب از فناوری اتاق های تمیز معمول به روش های مختلف استفاده شده اما یک روش نه چندان معمول استفاده از mobile cleanroom  بود. قبل از جا به جای تلسکوپ جیمز وب ، برای اطمینان از ایمن و سالم نگهداشتن آن، جیمز وب از پوشش بسیار خاصی برخوردار شد.این پوشش خاص به عنوان یک کلین روم سیار عمل میکرد و در برابر آلایندها از وب محافظت می شد.

تمام ماهواره ها و رصدخانه ها در اتاق تمیز ساخته می شوند ، کلین روم ها ، آلایندها مضر را فیلتر میکنند وجود حتی یک ذره گرد و غبار یا اثر انگشت میتواند به ابزارهای حساس آسیب جدی وارد کند ، بنابراین  ناسا هم برای جابه جای ماهواره های خود از مکانی به مکان دیگر در حین ساخت و آزمایش آنها را در اتاق تمیز سیار قرار می دهد. موبایل کلین روم که به عنوان حمل کننده درون کارخانه ای هم شناخته می شود یک جعبه نقره ای بزرگ است ، که در آن بخش اساسی فضاپیما ،اتوبوس فضاپیما و پوشش محافظ خورشید قرار دارد،این اتاق تمیز یک فضای مهروموم شده غول پیکر است که ساز و کار آن به این صورت است که هوای تمیز و خشک از بطری های تحت فشار از طریق لوله ها ی انعطاف پذیر تزریق میشود ، و محیط پرفشار شده و تمیز میگردد و همچنین یک نشتی کوچک در طراحی گنجانده شده که سبب میگردد کلین روم با آزاد کردن هوای تمیز و در عین حال مسدود کردن جریان ورودی  بیرونی هوا ، فشار مثبت را حفظ کند . همین اصل جهت اتاق های تمیز معمول در داخل کارخانه های تجهیزات پزشکی و دارویی و... نیز اعمال میشود که وقتی درب اتاق تمیز را باز میکنیم و یا از طریق نشتی زیر درب ها ،فشار مثبت اتاق از ورود جریان هوای کثیف به داخل جلوگیری می کند. از طرفی رطوبت کنترل شده از قطعات الکترونیکی محافظت می کند اما هوای خشک می تواند باعث فلاش اور الکتریکی شود. ناسا برای این امر از طبقات و تجهیزات ESD شامل لباس های دفع کننده، کفش ها و دستکش ها که همگی برای جلوگیری از ولتاژ بالای 100 ولت مناسب هستند استفاده می کند.

موفقیت شرکتها ی تازه وارد مانند اسپیس ایکس بیش از هر چیز نشان دهنده ی آینده موفق در سفرهای فضایی است. براساس پیش بینی های مشاوران مدیریت بازار جهانی ، فناوری فضایی در 20سال آینده 10 برابر خواهد رسید . تمامی این شرکتها از رشد اتاق تمیز سود خواهند برد زیرا تقریبا تمام کسانی که در سفرهای فضایی مشارکت دارند یک نقطه مشترک دارند آن هم استفاده از فناوری اتاق تمیز است. در سفرهای فضای این چیزهای کوچک هستند که باعث شکست پروژه های عظیم میشوند .در سال 1994 وجود یک ذره توربو پمپ را فلج کرد . حتی ذرات کوچک نیز میتواند ماموریت ها را به خطر بیندازد و یا حتی نفس یک انسان روی یک پنل خورشیدی باعث کاهش عملکرد آن میشود

تمامی ماهواره ها در امتداد یک زنجیره از کلین روم ها در کلاس های مختلف از ایزو 8 گرفته تا ایزو 5ایجاد می شوند از تولید و یک پارچه سازی اجزا تا انتقال و حمل وپرتاب به فضا ، بنابراین توسعه فناوری اتاق تمیز از صنعت هوا فضا حمایت میکند.