حرکت بعدی آمریکا در افغانستان

با خروج سربازان اشغالگر آمریکایی از افغانستان، سخنان و رفتارهای مقامات آمریکایی نشان می‌دهد آنان همچنان علاقه دارند، در تحولات افغانستان نقش‌آفرینی داشته باشند؛ فرمان حرکت بعدی آمریکا در افغانستان به کدام سو جهت یافته است؟

با خروج سربازان اشغالگر آمریکایی از افغانستان، سخنان و رفتارهای مقامات کاخ سفید نشان می‌دهد آنان همچنان علاقمند هستند در تحولات افغانستان نقش‌آفرینی داشته باشند. حال سؤال این است که فرمان حرکت بعدی آمریکا در افغانستان به کدام سو جهت‌گیری شده است؟

مراکز آینده‌پژوهی و اتاق‌های فکر و مشاورین مقامات سیاسی، به طور معمول در شمار نهادها یا افرادی هستند که سمت‌وسوی سیاست‌های کلان کشورها را متناسب با اهداف کلان آن‌ها جهت‌دهی می‌کنند.

در این میان، آمریکا نیز از این قاعده مستثنی نیست و همواره شماری از مشاورین و صاحب‌نظران یا تحلیلگران منطقه‌ای در دو جناح دموکرات و جمهوری‌خواه بر اساس رویکردهای کلان این کشور و البته در راستای اهداف استعماری آن، به ویژه زمینه‌ها و راه‌های دخالت در دیگر کشورها و حضور فرامنطقه‌ای خود به مطالعه، تحقیق و ارائه راهکار برای مقامات اجرایی کشورشان مشغول هستند.

افغانستان به عنوان کشوری که از جایگاه ویژه‌ای در منطقه غرب آسیا برخوردار است و می‌تواند حضور آمریکا را در کنار گوش رقیب سنتی آن روسیه و البته جمهوری اسلامی ایران نگه دارد، برای این کشور از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است.

بر همین اساس، مبارزه با تروریسم بهانه خوبی برای اشغال 20 ساله این کشور به شمار می‌رفت و اکنون که سربازان تروریست آمریکایی مجبور به خروج از این کشور شده‌اند، اتاق‌های فکر کاخ سفید به دنبال راه‌های جایگزین برای ایفای نقش مؤثر و البته آشکار در تحولات افغانستان برآمده‌اند، به این امید که روزنه‌ای برای بازگشت خود به این کشور پیدا کنند.

توصیه به برقراری رابطه با اپوزیسیون سیاسی دولت موقت طالبان، جدیدترین راهکاری است که البته آشکارا به مقامات کاخ سفید در این زمینه پیشنهاد شده است.

ریچارد فونتین، مدیر اجرایی مرکز امنیت جدید آمریکا و لیزا کورتس، مدیر برنامه امنیتی هند و اقیانوس آرام در مرکز امنیت جدید آمریکا (همچنین مسئول سابق آسیای جنوبی و مرکزی شورای امنیت ملی آمریکا) می‌گویند: «ایالات متحده به درستی به ارائه کمک به افغانستان علی‌رغم فتح طالبان ادامه داده است و امروز به عنوان بزرگترین اهداکننده کمک های بشردوستانه در جهان است. درحالی‌که چنین کمک‌هایی حیاتی جریان دارد، واشنگتن نباید به سادگی حکومت طالبان را به عنوان یک واقعیت نامعلوم و یا تأسف‌بار بپذیرد. ایالات متحده با تعامل با مخالفان سیاسی طالبان می‌تواند گام‌هایی را در جهت آینده بهتر افغانستان بردارد».

این دو کارشناس آمریکایی می‌افزایند: «اخیراً در سفر به تاجیکستان و ترکیه با مقامات سابق افغانستان، اعضای دیاسپورا، پناهندگان و سایرین که با ناراحتی به وضعیت بد افغانستان نگاه می‌کنند، ملاقات کردیم. سفیر کابل در دوشنبه که از سوی دولت قبلی منصوب شده بود، جلسات را در سردی برگزار می‌کند. بودجه سفارت برای گرمایش مرکزی تمام شده است. چهره‌های مخالف در ترکیه تلاش می‌کنند تا رویکردهای سیاسی خود را هماهنگ کنند، اما با محدودیت‌هایی در سخنرانی و فعالیت‌های خود که توسط دولت ترکیه تحمیل شده است، مواجه هستند».

این دو کارشناس، سپس با ارائه راهکار پیشنهادی خود برای سیاستگذاران کاخ سفید، می‌افزایند: «واشنگتن باید با تعامل با نه تنها خود طالبان، بلکه با مخالفان سیاسی در حال رشد که اکنون عمدتاً در خارج از افغانستان ساکن هستند، به دنبال ایجاد اهرم فشار [بر مقامات کابل] باشد. باید سفارت را در واشنگتن بازگشایی کند و به سفیر قبلی (یا نماینده او) اجازه دهد به آن بازگردد. چنین اقداماتی حمایت ضمنی از تعامل با بازیگران سیاسی غیر طالبان را فراهم می‌کند».

در بخش دیگری از سخنان این دو کارشناس آمریکایی آمده است: «اگر ایالات متحده خواستار ارسال یک پیام واضح دیپلماتیک درباره غیرقابل پذیرش بودن سیاست‌های طالبان است، باید به طور رسمی توافقنامه دوحه که فوریه 2020 امضا شد را دور بیندازد».

حال باید دید که این سخنان تا چه میزان، بر جهت‌گیری فرمان حرکت آمریکایی‌ها در صحنه تحولات افغانستان ایفای نقش خواهد کرد.