کاندیدای رقیب اردوغان به مسئله آوارگان سوری چطور می‌نگرد؟

در صورت به قدرت رسیدن مخالفین اردوغان، شرایط برای زیست ۴ میلیون آواره سوری در ترکیه تغییر خواهد کرد.

تنها 6 هفته به برگزاری انتخابات ترکیه باقی مانده و احزاب و جریانات سیاسی این کشور، سخت در حال رقابت هستند. دو روز است که روند رسمی و قانونی تبلیغات آغاز شده و حالا همه می دانند که انتخابات 24 اردیبهشت، سرنوشت احزاب سیاسی ترکیه را تغییر خواهد داد و مهمترین و حساس ترین رقابت سیاسی چند دهه اخیر خواهد بود. دامنه اهمیت و حساسیت این انتخابات به حدی است که نه تنها برای شهروندان ترکیه، بلکه برای آوارگان سوری مقیم این کشور نیز اهمیت دارد.

در سال 2022 میلادی و همزمان با اوج گرفتن بحران اقتصادی در ترکیه، اغلب احزاب و چهره های سیاسی ترکیه، بر این مساله پافشاری کردند که بخشی از دلایل تورم و گرانی، به خاطر آوارگان سوری است و آنان باید بروند. در صورت به قدرت رسیدن مخالفین اردوغان، شرایط برای زیست 4 میلیون آواره سوری در ترکیه تغییر خواهد کرد.

اگر چه ملی گرایان تندرو تلاش می کنند تا تقصیر بحران اقتصادی و تورم در ترکیه را بر گردن سوری ها بیندازند اما شواهد نشان می دهد که نه تنها چنین چیزی صحت ندارد، بلکه آوارگان سوری از هر لحاظ برای بازار و اقتصاد ترکیه مفید بوده اند. چرا که اولاً برای کارخانه ها و واحدهای تولیدی ترکیه نیروی کار ارزان را تامین کرده اند و دوم این که ثروتمندان سوری سرمایه خود را به ترکیه آورده و به بازار تجارت، خدمات، حمل و نقل و مسکن، رونق داده اند.

اردوغان هنوز هم آوارگان را دوست دارد!

وزارت کشور ترکیه اعلام کرده که تاکنون به 250 هزار نفر از آوارگان سوری مقیم ترکیه شناسنامه و تابعیت داده شده و آنها نیز می توانند مانند مردم عادی رای دهند. اما مساله اینجاست که به گفته مخالفین اردوغان، اولاً تعداد آوارگانی که تابعیت ترکیه گرفته اند بیشتر از ارقام اعلام شده است و دوم این که در برخی استان ها، رای آوارگان می تواند به نفع نمایندگان حزب حاکم تمام شود.

موضوع دیگر این است که نوعی رویکرد گزینشی در میان بوده و این خانواده ها برای دریافت تابعیت ترکیه در اولویت بوده اند:

الف) ثروتمندان، کارآفرینان، تجار و صاحبان سرمایه.

ب) متخصصین و تحصیل کردگان و به ویژه پزشکان و کادر درمان سوری.

ج) خانواده های رهبران سیاسی و فرماندهان نظامی معارضین سوری.

اردوغان و باغچلی، به خاطر واکنش های مردمی و انتقادات تند مخالفین، جرات ندارند همچون سابق به شکل آشکار از گزینه ای به نام تداوم اقامت سوری ها در ترکیه حمایت کنند، اما در عمل، طوری رفتار می کنند که نشان دهند همچنان خواهان آن هستند که همه سوری های آواره در ترکیه بمانند و جای دیگری نروند.

کمال بیگ چه می گوید؟

کمال کلیچدار اوغلو رهبر حزب جمهوری خلق و نامزد 6 حزب مخالف اردوغان (ائتلاف ملت)، همان فردی است که قرار است فرش را از زیر پای اردوغان بیرون بکشد و رئیس جمهور شود. او قبلاً هم بارها در مورد آوارگان سوری اظهار نظر کرده و نشان داده که این موضوع برایش مهم است.

حالا علاوه بر مردم ترکیه، سران اتحادیه اروپا نیز منتظرند تا بدانند موضع نهایی نامزد اصلی مخالفین اردوغان در مورد آوارگان چیست؟ مقامات اروپایی کنجکاوند که در صورت پیروزی مخالفان در انتخابات، سرنوشت توافقنامه مهاجرت ترکیه با اتحادیه اروپا چه خواهد شد؟

به نظر می رسد که رهبر حزب جمهوری خلق و رقیب قدرتمند اردوغان، تلاش کرده تا در این مورد، شعاری انتخاب کند که بی شباهت به شعار دونالد ترامپ نیست. او در مصاحبه با تلویزیون یورونیوز شبکه خبری اروپا، به این سوال پاسخ داد و گفت: «من از ابتدا در مورد این موضوع بسیار شفاف بودم و تردیدی در مورد تصمیماتمان نداریم. جواب ما این است: اول ترکیه!»

در چارچوب توافقنامه مهاجران ترکیه با اتحادیه اروپا، میلیون ها سوری نمی توانند فراتر از شهر ادیرنه بروند. اگر ائتلاف ملت که کمال کلیچدار اوغلو  را برای ریاست جمهوری معرفی کرده به قدرت برسد، انتظار می رود که سیاست های خود را در مورد مهاجران و پناهجویان تغییر دهد.

رهبر حزب جمهوری خلق گفته، ما آوارگان سوری را با ساز و دهل بدرقه می کنیم و آنها را به کشورشان بازمی گردانیم. استفاده از عبارت ساز و دهل و بدرقه، به این معنی است که رهبر مخالفین اردوغان، به گزینه وداع و خداحافظی مودبانه و بازگشت داوطلبانه می اندیشد. برخلاف پروفسور امید اوزداغ سیاستمدار راست افراطی که گفته بود، اگر لازم باشد، باید آنان را به زور سوار کامیون کنیم و لب مرز خالی شان کنیم تا به سوریه برگردند.

از حالا می توان انتظار داشت که اگر رهبر مخالفین اردوغان به قدرت برسد، او برای بازگرداندن مسالمت آمیز و داوطلبانه آوارگان، با بشار اسد رئیس جمهور سوریه وارد مذاکره خواهد شد.

پایان گروکشی ترکیه از اتحادیه اروپا

در چند سال اخیر، رجب طیب اردوغان رهبر حزب عدالت و توسعه و رئیس جمهور ترکیه، باهار کشورهای اروپایی و از جمله یونان، فرانسه و آلمان را تهدید کرده و اعلام کرد که اگر تنها چند روز مرزها را رها کند، میلیون ها آواره سوری، از ترکیه به سوی اروپا حرکت خواهند کرد. این تهدید اردوغان، چندین بار یونان و آلمان را به زانو درآورد و البته موجب آن شد که سه واکنش هوشمندانه از سوی اروپایی ها مشاهده شود:

1.اتحادیه اروپا بودجه قابل توجهی به ساخت دیوارهای مرزی ترکیه اختصاص داد و حتی بخش عظیمی از دیوار امنیتی میان ترکیه و ایران، با پول اروپا ساخته شد.

2.کمک به آوارگان افزایش یافت.

3.دیوار بی اعتمادی بالا رفت و زبان تهدیدگر و تند اردوغان باعث شد که تکمیل روند عضویت ترکیه در اتحادیه اروپا متوقف شود.

حالا می توان چنین پیش بینی کرد که با شکست اردوغان و باغچلی در انتخابات پیش رو، معادلات سیاسی و امنیتی حاکم بر رویکرد اتحادیه اروپا در مورد ترکیه و آوارگان تغییر کند.

در پایان باید گفت، پیش بینی می شود که پس از انتخابات پیش رو، فضای سیاسی و امنیتی جدیدی بر روابط آنکارا – دمشق حاکم شود و مخالفین اردوغان، ضرورت بازگشت آوارگان سوری به کشورشان را به عنوان یک موضوع مهم و ملی مطرح کنند. در نتیجه دولت بعدی، تنها در صورتی می تواند به فعالیت خود ادامه دهد که پاسخ و راهکار مناسبی برای بازگرداندن آوارگان پیدا کند./تسنیم