معاون قوه قضائیه:آمار جرائم در کشور دقیق نیست

معاون اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم قوه قضائیه در خصوص آمار جرائم در کشور گفت: تا زمانی که سیمای دقیقی از جرائم و آسیب‌ها در کل کشور نداشته باشیم برنامه‌ریزی دقیقی هم نمی‌توانیم ارائه دهیم؛ با این حال اگر در سال‌های گذشته در کشور به مسئله پیشگیری توجه جدی می‌شد، به این اندازه با انبوه مشکلات و آسیب‌ها روبه‌رو نبودیم.

به نقل از قوه قضائیه، اولین گردهمایی معاونان اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم سراسر کشور در سال جاری با حضور معاون اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم قوه قضائیه و مدیران ارشد این معاونت برگزار شد.

اصغر جهانگیر در این نشست گفت: امسال بر اساس سنت هرساله توسط مقام معظم رهبری «سال مهار تورم و رشد تولید» نامیده شده که ما به عنوان یک مسلمان ایرانی و انقلابی وظیفه داریم در جهت تحقق این شعار که آرمان سالیانه خودمان محسوب می‌شود بکوشیم و اجازه ندهیم که آن آرمانی که مد نظر مقام معظم رهبری است روی زمین بماند.

وی ادامه داد: ریاست قوه قضائیه در اولین جلسه پس از سال جدید فرمودند که همه بخش‌های مختلف قوه باید برای تحقق این شعار تلاش مضاعفی را در دستور کار قرار دهند؛ به ویژه دو مجموعه معاونت اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم و دادستانی کل کشور مورد تاکید ایشان بود.

جهانگیر با اشاره به مسئله اصلی رهبر معظم انقلاب برای سال جدید اظهار کرد: از آنجایی که مسئله اصلی کشور به فرمایش رهبری اقتصاد است و سایر مسائل هم به نوعی با مسائل اقتصادی گره خورده، لذا انجام امور و فعالیت‌هایمان باید روی مسائل اقتصادی هم باشد و انجام فعالیت‌های اجتماعی به این معنا نیست که از مسائل اقتصادی غافل شویم؛ پس لازم است به موازات فعالیت‌هایی که در حوزه‌های اجتماعی انجام می‌دهیم مسائل اقتصادی را هم با نگاه تیزبین و واقع‌بینانه رصد کنیم.

وی افزود: امسال سال خاصی است؛ از منظر اقتصادی سال گذشته متاسفانه با رشد نگران‌کننده تورم روبه‌رو بودیم و این رشد تورم به نوعی بخش‌های مختلف جامعه را تحت تاثیر قرار داد و به بخش‌های محروم جامعه بیشتر آسیب زد، لذا امسال مسئله اقتصادی به نوعی آستانه تحمل مردم را کاهش داده و در صورتی که برنامه‌ریزی دقیقی درباره آن نشود می‌تواند مشکلات مضاعفی را ایجاد کند.

معاون اجتماعی و پیشگیری با اشاره به چالش‌های اجتماعی در سال گذشته بیان کرد: در سال جدید هم مسائل اقتصادی و هم مسائل اجتماعی ویژه‌ای داریم که سال گذشته شروع آن بود. اگر چه با حضور به موقع مردم فهیم در صحنه جریان اغتشاشات و تلاشی که دشمن برای به آشوب کشیدن کشور می‌کرد ناکام ماند ولی به معنای این نیست که مشکلات اجتماعی جامعه حل شده بلکه نشان‌دهنده این است که باید کار مضاعفی را در دستور کار قرار دهیم تا با کاهش مشکلات و افزایش سرمایه‌های اجتماعی اجازه ندهیم دشمن از این خلاء ها سوءاستفاده کند.

جهانگیر همچنین به رویدادهای مهم سیاسی کشور در سال جاری اشاره کرد و گفت: در پایان سال دو انتخابات مهم مجلس شورای اسلامی و انتخابات خبرگان رهبری را در پیش داریم و از آنجایی که موضوع آسیب‌شناسی حوزه انتخابات از سنوات گذشته جزو ماموریت‌های این معاونت بوده اکنون هم این امر برعهده این معاونت است و حتی در قانون انتخابات این موضوع پیش‌بینی شده که باید به آن بپردازیم لذا فعالیت در سه حوزه اقتصادی، اجتماعی و سیاسی، امسال کار ویژه‌ای را می‌طلبد که بر همین اساس ماموریت‌هایی برای آن در نظر گرفته شده است.

وی با توجه به آمارهای جرم و آسیب‌ها در سراسر کشور به عملکرد ضعیف بخش‌های مختلف کشور در حوزه پیشگیری از وقوع جرم اشاره کرد و گفت: اگر در سال‌های گذشته در کشور به مسئله پیشگیری توجه جدی می‌شد، به این اندازه با انبوه مشکلات و آسیب‌ها روبه‌رو نبودیم، اگر چه افراد مختلف، مسئولان و قوانین و مقررات در مورد اهمیت پیشگیری دائما مسائلی را مطرح کردند ولی آن چیزی که در واقعیت دیده می‌شود مسئله پیشگیری در خیلی از جاها جدی گرفته نشده و برای آن بودجه‌ای اختصاص نیافته است.

در ادامه این نشست، جهانگیر عنوان کرد که مسئله پیشگیری را می‌توان به صورت موضوعی درباره انسان تشریح کرد و افزود: نگاه ما به انسان از جنبه‌های مختلف برنامه‌های ما را تغییر می‌دهد. اگر انسان را به عنوان موجود اقتصادی در نظر بگیریم، اقدامات پیشگیرانه باید بر اساس میزان نفع و ضرری که می‌تواند متوجه یک انسان باشد طراحی می‌شود. در حقیقت نرمی که در انسان اقتصادی تعیین می‌شود بر اساس نفع و ضرر است، یعنی باید هزینه‌های جرم در جامعه افزایش یابد؛ به نسبت منافعی که فرد از انجام جرم سود خواهد برد تا افراد از فکر ورود به جرم منصرف شوند.

وی ادامه داد: در جایی دیگر اگر انسان را به عنوان انسان اجتماعی بخواهیم در نظر بگیریم برنامه‌های پیشگیرانه بر اساس میزان تاثیری که این انسان بر محیط و دیگران دارد و میزان تاثیری که دیگران و اجتماع بر این فرد می‌گذارند مورد سنجش قرار می‌گیرد؛ به طور مثال باید دید امروزه میزان تاثیری که افراد مثبت در محله‌هایی که دارای آسیب هستند چقدر و میزان تاثیر افراد منفی در همان محیط چقدر است؟

جهانگیر افزود: موضوع انسان از منظر معنوی هم مهم است. یعنی فعالیت در حوزه باورها، انگیزه‌‌ها و ارزش‌های انسانی که منجر به نتایج پیشگیرانه شود؛ بررسی کارهای ایجابی که عمدتا فرهنگی است و اینکه چقدر می‌تواند بر کاهش جرائم،کاهش آسیب‌ها و مهار مشکلات تاثیر بگذارد، این بخش از فعالیت‌های پیشگیرانه تاثیر درونی بر افراد ایجاد می‌کند.

وی انسان را موجود پیچیده‌ای نامید و گفت: پرداختن به یک بعد از انسان در حوزه‌های اقتصادی، اجتماعی و یا معنوی به تنهایی موفقیت در پی ندارد و انسان باید همزمان از تمامی ابعاد بررسی شود تا آسیب‌ها و جرائمی که ممکن است به دست این انسان به وجود بیاید مهار و کنترل شود.

جهانگیر نحوه برنامه‌ریزی برای انسان را برخلاف پیچیدگی ابعاد انسانی دانست و گفت: نباید برای انسان به عنوان موجودی پیچیده برنامه‌ریزی پیچیده و تودرتو و غامض کرد چرا که در این صورت در اجرای برنامه‌ها دچار مشکل می‌شویم.

معاون اجتماعی و پیشگیری، مسئله پیشگیری را از منظر تاثیر سیستم‌های پیرامون بر انسان نیز حائز اهمیت و قابل تأمل و بررسی دانست و به نقش هریک از سیستم‌های پیرامون اشاره و اظهار کرد: سیستم‌های مختلف ما را احاطه کرده است و ما از این سیستم‌ها متاثر می‌شویم. سیستم‌های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و آموزشی از آن جمله است. به عنوان نمونه در سیستم اقتصادی نهادهایی چون بانک‌ها، بورس، بیمه، ادارات مالیات و غیره وجود دارند که هر یک نقشی را در این سیستم ایفاء می‌کنند و هرگونه عدم تعادل و توازن در این سیستم می‌تواند به مشکلاتی چون افزایش نقدینگی، تورم و غیره بیانجامد همچنین در سیستم اقتصادی یکسری اتفاقاتی می‌افتد که مستقیم در جامعه تاثیر می‌گذارد. به طور مثال در سیستم اقتصادی ایران، حاکمیت ریال وجود دارد و هرگونه کاهش ارزش پول ملی 85 میلیون جمعیت ایرانی را تحت تاثیر  قرار می‌دهد.

وی افزود: سیستم اجتماعی نیز دارای ویژگی‌هایی است؛ از جمله فعال و غالب بودن یا منفعل و مغلوب بودن، نظم و انظباط اجتماعی یا بی‌نظمی و تشتت اجتماعی به صورت پدیده‌های اجتماعی غالب در جامعه، وضعیت اشتغال، مسائل خانواده، مسائل جوانان، میزان رفاه اجتماعی، آسیب‌های اجتماعی و جرائم کلان که عدم توجه به آن‌ها می‌تواند جامعه را دچار بی‌هویتی و بی‌انگیزگی و چالش و بحران کند. این تاثیر اجتماعی اگر به درستی رصد و علاج نشود و برنامه‌ریزی صحیح درباره آن در نظر گرفته نشود، موجب کاهش سرمایه اجتماعی در کشور و افزایش آسیب‌های اجتماعی می‌شود.

جهانگیر ادامه داد: در مسائل اجتماعی، خانواده، مهمترین نهاد جامعه است. تزلزل در بنیان خانواده بر اساس سیستم‌ ناکارآمد اجتماعی صورت می‌گیرد. وقتی رفاه و تامین همه اقشار جامعه در سطح قابل قبول پیش‌بینی و در دستور کار نباشد مباحث طلاق، اعتیاد، گرایش به انواع مفسده‌ها، فرار از خانه و.... افزایش می‌یابد.

این مقام قضائی در ادامه نشست، ماموریت‌ها و وظایف معاونت اجتماعی و پیشگیری از جرم قوه قضائیه در سراسر کشور در سال جاری را عنوان کرد: اولین نکته که در قالب ماموریت‌های این معاونت مطرح است، برنامه‌های ابلاغی و  سند تحول و فرامین مقام معظم رهبری در خصوص مسائل اجتماعی است که بایستی جدیت کنیم؛ امسال، سال آخر اجرای سند تحول قضایی است و علت عدم انجام برخی وظایف باید بررسی و اعلام و اگر مواردی در این معاونت و یا سازمان‌های مرتبط اجرا نشده پیگیری شود.

جهانگیر ادامه داد: رمز موفقیت معاونت، تعامل معاونان استانی با روسای کل دادگستری استان‌ها است؛ همچنین باید اولویت‌های استان‌ها احصاء شود. تا زمانی که سیمای دقیقی از جرائم و آسیب‌ها در کل کشور نداشته باشیم برنامه‌ریزی دقیقی هم نمی‌توانیم ارائه دهیم. در عمل مشاهده می‌شود که برخی از آمارها دقیق نیست و عدم دقت در ثبت کارها، ما را در ارائه تحلیل‌های واقعی دچار مشکل می‌کند؛ به عنوان مثال آمارها نشان می‌دهد که در موضوع محکومٌ‌به درصد بالایی از منابع صحیح ثبت و درج نمی‌شود، لذا تحلیل آن در عمل نیز دقیق و صحیح نخواهد بود. همچنین گاهی فردی با ده‌ها جرم دستگیر شده است ولی در سامانه و در زمان ثبت همه جرائم فرد، ثبت نشده و لذا آمار جرائم در کشور دقیق نخواهد بود.

وی افزود: یکی از ماموریت‌های مهم معاونت در سال جاری، شناسایی مراکز تولید پرونده است که منجر به افزایش ورودی پرونده‌های قضایی می‌شود، در همین رابطه می‌توان به استانداردسازی دفاتر مشاوران املاک و سازماندهی اسناد عادی و آموزش مشاوران املاک، موضوعات خانواده از جمله موضوع طلاق، تغییر کاربری اراضی، اعتیاد و ساماندهی کمپ‌های ترک اعتیاد، آگاه‌سازی مردم و اطلاع‌رسانی به آنها در موضوعات پرونده‌های کثیرالشاکی، آگاه‌سازی از طریق برپایی نمایشگاه‍‌های دائمی در حوزه آسیب‌ها و جرائم، استفاده از ظرفیت‌های مردمی، تولید محتوا، طرح قاضی‌مدرسه، طرح اقامت موقت متهمان و بازداشت‌شدگان قبل از ورود به زندان و جلوگیری از طلاق همسران زندانیان اشاره کرد که همه این‌ها می‌تواند در جلوگیری از تشکیل پرونده و پیشگیری از جرائم تاثیرگذار باشد.

در ادامه این نشست آخرین وضعیت برنامه‌های سال گذشته بررسی و تعدادی از معاونان استان‌ها دیدگاه‌ها و پیشنهادهای خود را بیان کردند./فارس