خواص درمانی شقایق سرخ

سرویس سبک زندگی فردا: شقایق گونه‌های مختلفی دارد. به نقل از بیتوته در اینجا به نام علمی و مشخصات مربوط به یک گونه از شقایق که مخدر بوده و خواص دارویی نیز دارد اشاره شده است.

نام علمی شقایق سرخ:

Papaver rhoeas L، نام فرانسه Coquelicot و نام انگلیسی آن Red poppy می‌باشد. نام‌های دیگر شقایق سرخ به فارسی، عربی و در کتب طب سنتی، شقایق، شقایق سرخ، خشخاش منثور و خشخاش‌بری نامیده شده است. مواد روئدین، مورفین، پارامورفین و نارکوتین و در ضمن دو ماده‌ی رنگی، لعاب، قند، صمغ، روژنین، اسیدرآدیک، و اسید پاپاوریک نیز در آن تشخیص داده شده است.

تیره گیاه شقایق سرخ: خشخاش Papaveraceae

نوع گیاه: بوته

مشخصات ظاهری گل شقایق سرخ:

گیاهی است علفی و یکساله با ساقه‌ای به ارتفاع حدود ۸۰ سانتی‌متر گاهی موارد بیشتر، برگ‌های آن کرکدار و پهنک برگ‌ها منقسم به تقسیمات عمیق دندانه‌دار بخصوص در قسمت انتهایی ساقه است. در انتهای ساقه، گل دهنده و گل‌های آن درشت و سرخ رنگ که در ته جام اغلب گل‌ها لکه سیاهی رویت می‌شود. میوه‌اش شبیه به خشخاش مزروع (گُرزِگیاه تریاک)، ولی در ابعاد کوچکتر و محتوی دانه‌ای سیاهرنگ می‌باشد.

طبیعت شقایق سرخ:

طبق نظر حکمای طب سنتی طبیعت آن خیلی سرد و خشک می‌شود.

رویش جغرافیایی:

در اغلب نواحی معتدله آسیا، اروپا و شمال غرب آفریقا انتشار دارد. در ایران نیز بیشتر در استان‌های حاشیه دریای خزر، آذربایجان، چهارمحال و بختیاری، خوزستان، کرمان و فارس یافت می‌شود.

ترکیبات شیمیایی و مواد موجود در گل شقایق:

مواد روئدین، مورفین، پارامورفین و نارکوتین و در ضمن دو ماده‌ی رنگی، لعاب، قند، صمغ، روژنین، اسیدرآدیک، و اسید پاپاوریک نیز در آن تشخیص داده شده است.

بخش مورد استفاده:

گل. در ضمن میوه (گرزگیاه)، برگ و ریشه‌ی گیاه نیز خواص دارویی دارند. گرز گیاه را چنانچه خراش داده یا تیغ بزنند شیرابه‌ای از آن خارج می‌شود که مخدر است و خواص دارویی دارد.

نحوه مصرف گل شقایق سرخ:

معمولاً گل شقایق را به صورت دم کرده یا جوشانده استفاده می‌کنند.

خواص درمانی گل شقایق:

مسکن و مخدر ضعیف، خواب‌آور و آرام‌بخش، مسکن سرفه‌های مقاوم و خلط آور، ضد سیاه سرفه و تب‌بر، تسکین دهنده درد‌های سیاتیک و ضد یرقان، نرم کننده سینه و ضد نفس‌تنگی، نرم کننده و ضد التهاب، کاهنده ورم‌ها و ضد برونشیت، معرق در ذات الجنب و ضد تب‌های دانه‌ای می‌باشد. در ضمن برای نزله‌های ششی، آنژین‌ها، بیماری‌های سینه، زکام، گلودرد و آسم نیز مفید است. در استعمال خارجی جوشانده گل شقایق به صورت غرغره التیام‌بخش ناراحتی‌های مخاط دهان می‌باشد.

خواص درمانی گرز و شیرابه موجود در آن:

مخدر، مسکن درد‌های عمومی، آرام‌بخش، تقویت کننده بدن، ضد تب و خواب‌آور بخصوص برای اشخاص مسن و کودکان می‌باشد.

خواص درمانی برگ و دانه‌ی سیاهرنگ داخل گُرز گیاه:

تسکین دهنده حرارت کبد و قطع کننده سیلان رحم می‌باشد. خواص برگ و تخم داخل کپسول شقایق سرخ از خشخاش معمولی (خشخاش تریاک) قوی‌تر است.

نکته:

شقایق در جامعه گیاهی به عنوان تریاک بی‌زیان معروف است به دلیل اینکه آلکالوئید‌های سمّی در آن وجود ندارد.