۱۵ گیاه برای تصفیه هوای خانه، آپارتمان و اداره

سرویس ترجمه فردا؛ طاها ربانی: متاسفانه آلودگی هوا در شهرهای بزرگ به فضای باز خلاصه نمی‌شود و در محل‌های بسته اداری و خانگی نیز وجود دارد. اگر می‌خواهید بهترین گیاهان تصفیه کننده هوا ناسا و گیاهان مورد تایید ناسا و بهترین گیاهان برای تصفیه هوای خانه و اداره از نگاه ناسا را بشناسید و از نقش گیاهان در کاهش آلودگی هوا مطلع شوید، این مطلب را بخوانید.

اواخر دهه‌ی هشتاد میلادی، ناسا و انجمن پیمانکاران فضای سبز آمریکا مطالعه‌ای انجام دادند تا ببینند می‌شود از گیاهان خانگی برای تصفیه‌ی هوای اقامتگاه‌های فضایی استفاده کرد یا خیر. آن‌ها در این تحقیق توانستند چندین گیاه را بیابند که توانایی تصفیه‌ی ترکیبات فرّار عادی را داشتند. خوشبختانه این گیاهان می‌توانند هوای داخل خانه‌های ما را هم، که معمولاً از هوای بیرون آلوده‌تر است، تمیز کنند. بعد از این مطالعه، تحقیقات دیگری نیز در ژورنال انجمن آمریکایی علوم باغبانی منتشر شده و بر این یافته‌ها صحه گذاشته‌اند. اگر می‌خواهید با این گیاهان آشنا شوید، بقیه‌ی متن را بخوانید.

۱. آلوئه‌ورا

این گیاه سرزنده و آفتاب‌دوست را به‌راحتی می‌توان در خانه پرورش داد. آلوئه‌ورا فضای خانه را از مواد جانبی تمیزکننده‌ها، مثل فرمالدئید و بنزِن، پاک می‌کند. این برگ‌های سرسبز برای آشپزخانه‌های آفتابگیر بسیار مناسب هستند. غیر از قابلیت تصفیه‌ی هوا، ژل داخل برگ‌های آلوئه‌ورا هم مفید است و زخم‌ها و سوختگی‌ها را درمان می‌کند. بیش از ۶۰۰۰ سال است که انسان از این گیاه استفاده می‌کند؛ طبق گفته‌ی انستیتوی ملی سلامتی آمریکا، در مصر باستان این گیاه را با نام «گیاه نامیرایی» می‌شناختند. آن‌ها برای مشکلات پوستی و درمان زخم‌ها و همچنین برای لینت مزاج از آن استفاده می‌کرده‌اند. امروزه، هرچند به‌صورت علمی بررسی نشده، از آلوئه‌ورا برای درمان آفتاب‌سوختگی، سوختگی، خراش، و دیگر مشکلات پوستی استفاده می‌شود.

۲. گیاه عنکبوتی

حتی اگر آدمی باشید که به گیاهان خانگی‌اش بی‌توجه است، بازهم ازبین‌بردن این گیاه برای‌تان کار سختی خواهد بود. گیاه عنکبوتی با برگ‌های زیادش به جنگ بنزن و فرمالدئید و مونوکسید کربن می‌رود. همچنین به تصفیه‌ی زایلن، که در صنعت چرم و لاستیک و چاپ مورد استفاده قرار می‌گیرد، کمک زیادی می‌کند. نکته‌ی اشانتیون اینکه این گیاه برای حیوانات خانگی هیچ مشکلی ایجاد نمی‌کند. تکثیر گیاه عنکبوتی، که آن را به نام گیاه هواپیما نیز می‌شناسند، بسیار ساده است. کافی است یکی از برگ‌های آن را ببرید و در گلدان جدیدی بکارید. گیاه عنکبوتی بدون دردسر رشد می‌کند، اما در داخل خانه و در دمای متوسط روبه‌کم و در خاک خشک بهتر از هرجای دیگر پرورش می‌یابد. نور غیرمستقیم آفتاب برای رشد این گیاه بهتر است.

۳. ژربرا جامزونی

لباس‌هایی که از خشکشویی می‌گیرید، ممکن است آغشته به تری‌کلرواتیلن باشند؛ این گیاه با گل‌های خوش‌رنگش می‌تواند این ماده را تصفیه کند. همچنین می‌تواند بنزنی را که با جوهر وارد خانه می‌شود از میان بردارد. اگر اتاق‌تان نور کافی دارد، یک ژربرا جامزونی به آنجا اضافه کنید. ژربراها خاک زه‌کشی‌شده را دوست دارند، بنابراین حتماً ته گلدان آن‌ها سوراخی تعبیه کنید. در هفته چندبار با اسپری به برگ‌های این گیاه آب بپاشید، و حتماً روزی حداقل شش ساعت آن را در برابر نور مستقیم خورشید قرار دهید. گل‌های خوش‌رنگ آن، اگر از گیاه جدایش کنید، تا دوهفته سرحال می‌ماند.

۴. سانسِوِریا (گیاه ماری)

این گیاه یکی از بهترین گیاهان تصفیه‌کننده‌ی فرمالدئید است. فرمالدئید در مواد تمیزکننده، دستمال توالت، دستمال کاغذی، و محصولات بهداشت فردی استفاده می‌شود. یکی از این گیاه‌ها را داخل دستشویی بگذارید، تا بدون نور و در هوای مرطوب آن‌جا حسابی رشد و آلودگی هوای آنجا را رفع کند. شاید دل‌تان بخواهد که چند گلدان از این برگ‌های تیز را در اتاق خواب خود نیز بگذارید تا شب‌ها دی‌اکسیدکربن را جذب کند و اکسیژن بسازد (برخلاف بیشتر گیاهان که شب‌ها اکسیژن جذب و دی‌اکسیدکربن تولید می‌کنند). هم‌اتاقی‌شدن با این گیاه باعث می‌شود شب‌ها اکسیژن بیشتری نصیب‌تان بشود.

۵. پُتوس طلایی

یک گیاه پرقدرت دیگر برای نابودی فرمالدئید. رشد این گیاه سریع است و اگر در گلدانی آویزان آن را بکارید، طولی نمی‌کشد که آبشاری طلایی از آن بیرون می‌ریزد. پتوس را در گاراژ قرار دهید تا دود اگزوز را، که پر از فرمالدئید است، تصفیه کند. (نکته‌ی اضافی: پتوس طلایی، که آن را به‌نام پیچک دیوان نیز می‌شناسند، حتی وقتی در تاریکی هم نگه داشته شود سبز می‌ماند.) به گیاه پتوس طلایی باید نور غیرمستقیم آفتاب بخورد. به آن زیاد آب ندهید، وگرنه خیلی زود ریشه‌هایش فاسد می‌شود.

توجه: پتوس طلایی گیاهی سمی است و کودکان و حیوانات خانگی را باید از آن دور نگاه داشت.

۶. داوودی

گل‌های رنگ‌ووارنگ داودی فقط به‌درد زیباکردن اتاق کار یا پذیرایی خانه نمی‌خورند. گل‌های داودی می‌توانند بنزن را تصفیه کنند؛ بنزن در چسب، رنگ، پلاستیک، و مواد شوینده وجود دارد. داودی عاشق نور تند خورشید است. برای اینکه غنچه‌های آن زود باز شوند، باید جایی را برایش انتخاب کنید که نزدیک پنجره‌ای باز باشد و نور مستقیم خورشید به آن بتابد. دل‌تان می‌خواهد رنگ این گیاه را با دکور خانه تطبیق دهید؟ گل داودی معمولاً به شما اجازه‌ی این کار را می‌دهد. این گیاه، به‌جز به رنگ آبی، در انواع و اقسام رنگ‌ها موجود است. حواس‌تان باشد که موقع انتخاب این گیاه، نوع گل‌دار آن را بخرید، نه نوع باغی آن را، چون گل داودی باغی را باید در فضای آزاد کاشت تا خوب گل بدهد.

۷. دراسینا مارگیناتا (دراسینای لبه‌قرمز)

لبه‌های سرخ دراسینا کاملاً به چشم می‌آیند و فضای خانه را تغییر می‌دهند، و بوته‌ی این گیاه می‌تواند تا سقف هم برسد. این گیاه برای زدودن زایلن، تری‌کلرواتیلن، و فرمالدئید از هوای اتاق بسیار مناسب است. ورود این مواد به خانه از طریق لاک الکل، روغن جلا، و گازوئیل اتفاق می‌افتد. دراسیناها انواع و اقسام زیادی دارد. این نوع خاص دراسینا با لبه‌های قرمز و برگ‌های سبز و روبان‌مانندش از بقیه‌ی انواع این گیاه متمایز است. با اینکه رشد آن کند است، می‌تواند تا ارتفاع ۴.5متری نیز برسد. پس بهتر است که آن را در اتاقی با سقف بلند و نور ملایم قرار دهید.

۸. بنجامین فیکوس (انجیر گریان)

حضور بنجامین در پذیرایی می‌تواند مواد آلوده‌کننده‌ای که معمولاً همراه موکت و فرش و مبلمان خانه هست را تصفیه کند، موادی مثل فرمالدئید، بنزن، و تری‌کلرواتیلن. نگهداری از بنجامین ترفندهای خاص خودش را دارد، اما اگر آب و نور آن را درست تامین کنید، می‌توانید تا مدت‌ها از حضور آن لذت ببرید. بنجامین از شرایط باثبات خوشش می‌آید. بهترین وضعیت برای این گیاه وقتی است که در معرض نور غیرمستقیم خورشید باشد. اگر دما یا میزان نور زیاد بالاوپایین شود، این گیاه آسیب می‌بیند.

۹. آزالیا

از جمله منابع فرمالدئید در خانه تخته‌سه‌لا و عایق‌های فومی است. برای اینکه جلوی آن‌ها را بگیرید، می‌توانید این بوته‌ی پرگل و زیبا را به خانه بیاورید. بهترین دما برای نگهداری آزالیا بین ۱۵ تا ۱۸ درجه است، بنابراین جای مناسب برای نگهداری از این گیاه زیرزمینی است که نور هم داشته باشد. اگر هوای خانه خشک است، هرچندروز‌یک‌بار، با آب‌پاش به آن آب بپاشید تا فضای مناسب‌تر و مرطوب‌تری برای آن به‌وجود بیاید. برای اینکه آفات از آن دور بمانند، برگ‌ها و گل‌های خشک‌شده‌ای را که روی خاک می‌افتند جمع کنید و دور بریزید. می‌توانید اواخر زمستان و اوایل بهار به آن کود بدهید.

۱۰. پاپیتال

در تحقیقی مشخص شد که پاپیتال ذرات مدفوع پراکنده در هوا را کاهش می‌دهد. همچنین فرمالدئید موجود در بعضی محصولات شوینده را نیز تصفیه می‌کند. این گیاه محبوبیت عامی دارد و گلدان‌های خانگی به پرورش آن اختصاص پیدا می‌کند، اما سازمان خدمات پارک ملی چندان دوستدار آن نیست. آن‌ها این گیاه را «مهاجمی خطرناک که همه نوع زندگی گیاهی در جنگل‌ها و فضاهای باز را به خطر می‌اندازد» توصیف کرده‌اند. خوشبختانه، این گیاه تا وقتی داخل گلدان و در خانه هست نمی‌تواند خطری برای دیگر گیاهان داشته باشد. پاپیتال در خاک مرطوب و با چهار ساعت نور مستقیم در هر روز به‌خوبی رشد می‌کند.

۱۱. دراسینا درمنسیس

به‌ کمک این دراسینا، با آلودگی‌های ناشی از لاک الکل و روغن جلا بجنگید. این گیاه به‌راحتی در محیط داخل خانه وحتی بدون نور مستقیم آفتاب رشد می‌کند. برگ‌های نواری این گیاه شبیه خوشه‌ای بر بالای ساقه‌ی نازک آن است. اگر این دراسینا به ارتفاع ۳.۵متری‌اش هم برسد زیبایی‌اش از این هم چشم‌گیرتر می‌شود. دراسینا درمنسیس را با نوارهای سفید در لبه‌ی برگ‌های سبزش می‌شناسند. اگر نوک این برگ‌ها قهوه‌ای شده یا رگه‌هایی از قهوه‌ای روی برگ‌ها پدیدار شده، شاید به‌خاطر این است که آب خانه بیش‌ازاندازه فلورید دارد. اگر واقعاً مشکل همین بود، گیاه را با آب معدنی آبیاری کنید.

۱۲. آگلونما

نگهداری از این گیاه بسیار راحت است. آگلونما می‌تواند انواع آلوده‌کننده‌های هوا را تصفیه کند و هرچه برگ‌هایش زمان بیشتری را با آلودگی‌ها و سموم بگذارنند، بیشتر می‌تواند این سموم را دفع کند. حتی با نور کم هم این گیاه گل می‌دهد. این گیاه را راحت‌ترین گیاه خانگی نامیده‌اند، چون با نور کم و در جاهایی که دیگر گیاهان رشد نمی‌کنند می‌توان این گیاه را نگهداری کرد. این گیاهی استوایی است، به‌همین‌خاطر هوای مرطوب را می‌پسندد. اگر هوا زیاد خشک باشد، نوک برگ‌ها قهوه‌ای می‌شود. پس بهتر است که هرازگاهی به برگ‌های آن آب بپاشید.

۱۳. نخل بامبو

این نخل کوچک در فضاهای داخلی و کم‌نور خوب می‌روید و گاهی هم گل و میوه‌های کوچک می‌دهد. در فهرست گیاهانی که می‌توانند بنزن و تری‌کلورواتیلن را تصفیه کنند، نخل بامبو در صدر می‌ایستد. یکی از مکان‌های مناسب برای قراردادن این گیاه در کنار مبلمان خانه است، چون مبلمان خانه ممکن است فرمالدئید از خود متصاعد کنند. نخل بامبو بومی مکزیک و آمریکای مرکزی است و فقط ۱.۵ تا ۲ متر ارتفاع می‌گیرد. رطوبت و نور غیرمستقیم خورشید را می‌پسندد و اگر زیاد به آن آب بدهید وضعیت خوبی پیدا نمی‌کند. دمای مناسب برای نخل بامبو بین ۱۸ تا ۲۶ درجه‌ی سانتی‌گراد است.

۱۴. پُتوس قلبی

اگر بچه‌ی کوچک دارید یا اهل نگهداری از حیوانات خانگی هستید، این گیاه رونده انتخاب مناسبی برای شما نیست، چون سمی است. بااین‌حال، به‌شدت مناسب رفع هرگونه ترکیبات آلی فرّار هستند. پتوس قلبی به‌ویژه برای تصفیه‌ی فرمالدئیدی که نئوپان‌ها متصاعد می‌کنند مناسب است. نگهداری از این گیاه نیاز به کار خاصی ندارد. با آفتاب غیرمستقیم و مراقبت خیلی کم برگ‌های آن زیاد می‌شود. شاخه‌های دنباله‌دار آن از روی گلدان به زیر می‌افتند. می‌توانید هم هدایت‌شان کنید تا از داربست و ستون و پنجره بالا بروند.

۱۵. برگ‌قاشقی

سایه و هفته‌ای یک‌بار آب تمام چیزی است که این گیاه برای زنده‌ماندن و گل‌دادن به آن نیاز دارد. در فهرست ناسا از گیاهانی که می‌توانند سه تا از معمول‌ترین ترکیبات آلی فرّار (فرمالدئید، بنزن، و تری‌کلرواتیلن) را بزدایند، گیاه برگ‌قاشقی در صدر قرار گرفته است. این گیاه می‌تواند تولوئن و زایلین را نیز از بین ببرد. برگ‌قاشقی به‌خاطر نیاز کم‌اش به مراقبت شناخته می‌شود. این گیاه سرسخت است و بی‌محلی‌ها را می‌بخشد، و حتی خودش به شما می‌گوید که چه موقع به آب نیاز دارد. کافی است به آویختگی سر آن توجه کنید.