اصلی‌ترین دلیل تور منطقه‌ای وزیر خارجه ایران چه بود؟
وزیرخارجه کشورمان در روز‌های پایانی تور قفقازی خود به گرجستان و ترکیه سفر و با مقامات این کشور‌ها دیدار کرد.
باشگاه خبرنگاران: محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه کشورمان در چهارمین مرحله از سفر منطقه‌ای خود ۹ بهمن در تفلیس با خانم سالومه زروابیشویلی رئیس جمهور گرجستان دیدار و گفتگو کرد.
وزیر امور خارجه کشورمان در این دیدار با تبریک برگزاری موفق انتخابات پارلمانی در گرجستان و با اشاره به روابط تاریخی دوکشور و همچنین با تجدید دعوت رئیس جمهور کشورمان از رئیس جمهور گرجستان برای سفر به جمهوری اسلامی ایران، آخرین وضعیت روابط دو جانبه و همچنین اوضاع منطقه را مورد تبادل نظر قرار داد.
ظریف در بخش موضوعات دو جانبه با ابراز امیدواری برای گسترش همکاری‌ها در حوزه‌های مختلف مورد علاقه دو کشور، به ویژه در حوزه همکاری‌های تجاری و اقتصادی، به پاره‌ای از مشکلات موجود برای ایرانیان مقیم و همچنین کامیون‌داران ایرانی اشاره کرد و خواستار مساعدت دولت گرجستان برای برطرف سازی این مشکلات شد.
ظریف در بخش موضوعات منطقه، با تشریح دیدگاه جمهوری اسلامی ایران مبنی بر استفاده از فرصت پس از درگیری‌های اخیر در منطقه قره باغ برای گسترش همکاری‌ها در منطقه و بر پایه انتفاع همه طرف ها، رئیس جمهور گرجستان را در جریان تبادل نظر‌های انجام شده در کشور‌های منطقه در این زمینه قرار داد. رئیس جمهور گرجستان نیز در این دیدار با اشاره به روابط تاریخی دو کشور و موضوعات مربوط به محور‌های مواصلاتی بین خلیج فارس و دریای سیاه، بر اهمیت همکاری‌های اقتصادی دوکشور و سرمایه گذاری‌های مشترک و همچنین همکاری‌ها در زمینه مقابله با همه گیری کرونا تاکید کرد. رئیس جمهور گرجستان همچنین دیدگاه کشورش در خصوص موضوعات منطقه را تشریح کرد.
رئیس دستگاه دیپلماسی پیش از این به باکو، ایروان و مسکو سفر کرده بود و با مقامات آن کشور‌ها دیدار و گفتگو کرد. استفاده از یک چارچوب منطقه‌ای برای همکاری و کاهش تشنج‌ها و تنش‌ها
وزیر امور خارجه کشورمان در بدو ورود به این کشور گفت که در سفر به سه کشور قبلی منطقه هم درباره روابط دوجانبه صحبت کردیم و هم درباره همکاری‌های منطقه‌ای رایزنی‌هایی را داشتیم. منطقه ما شرایط سختی را گذرانده است، امروز نیاز است که این شرایط سخت را پشت سر بگذاریم و از شرایط جدید برای همکاری در منطقه استفاده کنیم تا دوباره جنگ و درگیری در منطقه ایجاد نشود.
وزیر امور خارجه کشورمان تاکید کرد: حساسیت‌های دوستان ما در گرجستان نسبت به برخی کشور‌های منطقه را می‌دانیم و تلاش می‌کنیم از یک چارچوب منطقه‌ای برای همکاری و کاهش تشنج‌ها و تنش‌ها استفاده کنیم. امیدوارم با توجه به شرایط جدید بین‌المللی بتوانیم در گفتگو با مقامات گرجستان، موانع همکاری‌های دوجانبه را رفع کنیم یا کاهش دهیم و به سمت همکاری‌های بیشتر بین دو کشور پیش برویم. در حوزه ترانزیت همکاری‌های مثبت بین دو طرف وجود دارد. در زمینه کریدور جنوب-غرب که هم با آذربایجان و هم با ارمنستان در زمینه آن صحبت کردیم به گرجستان ختم می‌شود و سپس به دریای سیاه می‌رسد. رایزنی حضوری و تلفنی رئیس دستگاه دیپلماسی ایران با مقامات گرجستان
با توجه به اینکه تست کرونای دیوید زالکالیانی وزیر امور خارجه گرجستان طی روز‌های اخیر مثبت اعلام شده بود و با توجه به قرار داشتن در شرایط قرنطینه، امکان دیدار حضوری با ظریف در جریان دیدار وزیر امور خارجه کشورمان امکان‌پذیر نبود و گفت‌وگوی وزرای خارجه به صورت تلفنی انجام شد. در تماس تلفنی دیوید زالکالیانی با وزیر امور خارجه کشورمان آخرین وضعیت مناسبات دوجانبه و منطقه‌ای مورد گفتگو و تبادل نظر قرار گرفت.
علاوه بر این رئیس دستگاه دیپلماسی کشورمان با گیورگی گاخاریا نخست وزیر جمهوری گرجستان هم گفتگو کرد. ظریف با اشاره به همکاری‌های اقتصادی و تجاری بین دوکشور و علاقمندی طرف‌های تجاری در دوکشور برای استمرار و گسترش همکاری‌ها و همچنین تولید محصولات مشترک در دو کشور، به پاره‌ای از مشکلات در این حوزه و همچنین برخی محدودیت‌ها در حوزه‌های بانکی، ترانزیت، حمل و نقل اشاره و خواستار پیگیری موضوع از سوی نخست وزیر گرجستان برای حل این مشکلات شد.
وزیر امور خارجه کشورمان با قدردانی از دولت گرجستان در آزاد سازی تعدادی از زندانیان ایرانی در ماه‌های گذشته به منظور گذراندن دوران محکومیت در کشورمان، خواستار رسیدگی به پرونده تعداد دیگری که کماکان در حبس به سر می‌برند، شد. ظریف در بخشی از اظهارات خود آخرین وضعیت منطقه در دوره پس از درگیری‌ها در قره باغ را مورد اشاره قرار داد و ارزیابی کشورمان از این شرایط را با هدف برقراری ثبات و آرامش در منطقه تبیین کرد.
نخست وزیر جمهوری گرجستان نیز در این دیدار با تاکید بر اهمیت روابط دو کشور و بویژه ظرفیت‌های موجود در حوزه‌های تجاری و اقتصادی و همچنین متاثر شدن آن از کرونا، به پاره‌ای از دلایل مشکلات موجود اشاره و در خصوص بررسی در زمینه محدودیت‌های ایجاد شده اعلام آمادگی کرد. اهداف ظریف از سفر به آنکارا / ساز وکار ۶ جانبه برای حل مناقشه قره باغ
ظریف نهم بهمن ماه در پنجمین مرحله از سفر منطقه‌ای خود به استانبول سفر کرد و در بدو ورود به استانبول در پاسخ به سوالی درباره اهداف سفر خود به ترکیه گفت که روابط ما با ترکیه اهمیت زیادی دارد و نیاز است تا در موضوعات مختلف و همکاری‌های دوجانبه و منطقه‌ای با یکدیگر مشورت کنیم. در کنار این مسئله، موضوع قفقاز و ضرورت ایجاد زمینه‌های صلح پایدار در قفقاز از طریق همکاری بحث بسیار مهمی است. در سفر خود به چهار کشور جمهوری آذربایجان، ارمنستان روسیه و گرجستان داشتم با مقامات این کشور‌ها مطرح کردم.
رئیس دستگاه دیپلماسی ایران همچنین گفت: در دیدار‌های خود با مقامات و برادران خود در ترکیه این موضوعات به ویژه در حوزه ترانزیت پس از فاجعه قره باغ را بیشتر پیگیری خواهم کرد تا زمینه‌های همکاری برای بهبود آن فراهم شود، علاوه بر این در خصوص ساز وکار ۶ جانبه برای قره باغ که در گذشته و توسط جناب آقای اردوغان و دیگر مقامات منطقه‌ای مطرح شده و من در این زمینه هم گفتگو‌هایی داشتیم. نتیجه این گفتگو‌ها را با مقامات ترکیه‌ای مطرح خواهم کرد، چراکه این موضوع به عنوان مسئله‌ای مهم در همکاری به ویژه در حوزه ترانزیت اهمیت بسیاری دارد، البته در این موضوع موانعی وجود دارد و امیدواریم تا این موانع برطرف شود.
مولود چاووش اوغلو وزیر خارجه ترکیه در نشستی با وزیر خارجه کشورمان گفت که با حمایت اردوغان، علی اف و پوتین مکانیسم همکاری در قفقاز جنوبی را پیش می‌بریم. آتش بس در این منطقه باید پایدار باشد. ظریف نیز پیش از این به گرجستان، ارمنستان، روسیه و آذربایجان رفت که در آن، این پلتفرم ۳+۳ را دنبال کرده است. صلح و ثبات در منطقه قفقاز به نفع همه بخصوص ارمنستان است و از ارمنستان انتظار داریم که گام‌های سازنده‌ای در این خصوص بردارد. از توافق هسته‌ای بین ایران، اتحادیه اروپا و آمریکا حمایت می‌کنیم,، اما متاسفانه ترامپ از این قرار داد خارج شد و امیدواریم که بایدن به این توافق بازگردد و همکاری بین کشور‌ها دوباره شکل بگیرد. امروز به برادرم ظریف یکبار دیگر تاکید کردم که آماده هرگونه حمایت از ایران هستیم.
ظریف نیز در این نشست گفت که برای ما روابط با ترکیه بسیار با اهمیت و دارای منافع مشترک برای مردم ۲ کشور و منطقه است. ایران و ترکیه در روز‌های سخت در کنار هم بوده اند و ما قدر این رفاقت در روز‌های سخت را به خوبی می‌دانیم. امیدواریم که روز‌های بهتری در مقابل مردم دو کشور و منطقه باشد آن هم با رفتن دولت تروریستی آمریکا. متاسفانه به دلیل ویروس کرونا و تحریم‌های آمریکا همکاری‌ها کاهش یافته، اما با توجه به اراده رهبران دو کشور این روابط قطعاً بیشتر خواهد شد. همکاری‌های ترانزیتی، تجاری و انرژی از جمله گفتگو‌های خوب ما بود. اردوغان به زودی به ایران می‌آید/تلاش‌های آنکارا، تهران و مسکو در چارچوب تدوین قانون اساسی سوریه/ پلتفرم همکاری ۶ جانبه؛ اصلی‌ترین محور تور منطقه‌ای وزیر خارجه
رئیس دستگاه دیپلماسی ایران همچنین گفت که حضور شرکت‌های ترکیه در ایران بسیار مهم است و امیدواریم آن‌ها بدون مشکل بتوانند در ایران فعالیت داشته باشند. ما منتظر اردوغان در ایران هستیم و بزودی تاریخ را قطعی خواهیم کرد هم برای نشست همکاری‌های راهبردی و هم نشست سران آستانه. همکاری ما باعث شده که آلام مردم سوریه کاهش یابد. ترکیه، ایران و روسیه تلاش‌های خود در چارچوب تدوین قانون اساسی سوریه را نیز دنبال می‌کنند. در آینده نزدیک اجلاس سه جانبه وزرای خارجه ایران، ترکیه و آذربایجان را خواهیم داشت.
ظریف گفت: پیرو پیشنهاد مقامات روسیه و ترکیه درباره پلتفرم همکاری ۶ جانبه، با مشورت دوستانم در ترکیه سفری به ۵ کشور داشتم و خوشحالم که در ترکیه هستیم. در سفرم به دوستان گفتم که گذشته باید به عنوان یک مسیر برای آینده مورد استفاده قرار بگیرد و به شکل مثبت مورد توجه باشد و همکاری و روابط تجاری کشور‌ها فراهم شود. الان فرصت فراهم است که بتوانیم در مسیر سازندگی و اتصالات زمینی و ریلی همکاری کنیم و امیدوارم این همکاری‌ها علیرغم ملاحظاتی که برخی کشور‌ها دارند شدنی باشد. اطلاعات کامل از گفت‌وگوهایم را در اختیار برادرم مولود قرار دادم و اطلاعات این دیدار را نیز به آن‌ها خواهم داد.
چاووش اوغلو نیز گفت که ما برای توسعه روابط همواره تلاش می‌کنیم. در مقابل تحریم‌های آمریکا علیه ایران نیز موضع ما مشخص است. برای ایجاد ثبات در سوریه و عراق نیز تلاش می‌کنیم. امروز در دنیا سختی‌هایی داریم و به همین دلیل باید روابطمان را تحکیم بخشیم و برای ایجاد ثبات در منطقه نیز همکاری کنیم.
ظریف درباره تحریم‌های اعمال شده از سوی آمریکا علیه ایران و ترکیه و نیز برنامه هسته‌ای ایران، گفت که ما با صراحت تحریم‌های آمریکا علیه ترکیه را محکوم کرده و برای آن هیچ اهمیتی قائل نیستیم. باعث تاسف است که دولت آمریکا معتاد به تحریم شده و این سیاست به ضرر دنیا و آمریکا خواهد بود. برجام توافقی بود که دولت آمریکا و ایران و ۵ کشور دیگر به آن پیوستند و بعد از مذاکرات طولانی این توافق به تایید شورای امنیت نیز رسید. ادعا‌های مقامات جدید آمریکا هیچگاه اجرا نمی‌شود/ تنها راه بازگشت ثبات به منطقه از طریق هم افزایی است
رئیس دستگاه دیپلماسی کشورمان تصریح کرد: امروز به هیچ وجه ماده‌های جدید به توافق اضافه نخواهد شد. این اقدام نمونه بارز قانون شکنی است. اقدامات ایران بر اساس توافق برای جبران اقدامات آمریکا بود و به معنای تلاش ایران برای دستیابی به سلاح هسته‌ای نیست. ما از نظر اعتقادی و استراتژیک سلاح هسته‌ای را دنبال نمی‌کنیم. آمریکا کشوری بوده که از برجام خارج شده و تعهدات را نقض کرده و الان هم وظیفه آمریکاست که به برجام بازگردد و تعهداتش را اجرا کند. به محض اینکه تعهداتش را اجرا کند و ما نفع آن را ببینیم، ما نیز اجرا خواهیم کرد. ادعا‌های مقامات جدید آمریکا مبنی بر بازگشت ایران به تعهدات، نه منطقی است و نه هیچ گاه اجرا می‌شود.
ظریف بعد از ظهر جمعه با رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه دیدار و در خصوص موضوعات دوجانبه، تحولات منطقه و مسائل بین‌المللی گفتگو و تبادل نظر کرد. توافق در مورد پیگیری موضوعات روابط دو جانبه و اظهار علاقه برای بازگرداندن تجارت فی‌مابین به مسیر هدف گذاری شده، توافق در باره افزایش خطوط راه آهن بین دو کشور، توافق پیرامون همکاری در عراق و سوریه و همکاری سه جانبه با افغانستان و همچنین توافق در مورد حمایت از حقوق مردم فلسطین از دیگر موضوعات مورد تبادل نظر وزیر امور خارجه کشورمان با مقامات بلند پایه ترکیه در این دیدار بود.
وزیر خارجه کشورمان همچنین در توئیتر از سفر خود به ترکیه و دیدار‌هایی که در آن انجام شد، گزارش داد و نوشت که گفتگو‌های سازنده، دوستانه و پرباری با رئیس جمهور اردوغان و مولود چاووش اوغلو وزیر خارجه ترکیه داشتم. گسترش همکاری‌های دو جانبه و همچنین بحث در خصوص همکاری‌های منطقه‌ای درباره سوریه، عراق و قفقاز از دیگر موضوعات مورد گفتگو در این دیدار‌ها بود. ما بر این متفق القول بودیم که تنها راه بازگشت ثبات به منطقه از طریق هم افزایی است. تور منطقه‌ای که از باکو به ترکیه ختم شد
همانطور که گفته شد؛ وزیر امور خارجه کشورمان پنجم بهمن در صدر یک هیئت دیپلماتیک سفر منطقه‌ای خود را با ورود به باکو آغاز کرد. ظریف همچنین در دومین مقصد سفرش به منطقه به جمهوری آذربایجان رفت و در سومین مقصد سفر خود، ۸ بهمن به جمهوری ارمنستان سفر و با آیوازیان همتای ارمنی خود دیدار و گفتگو کرد. رئیس دستگاه سفر منطقه‌ای خود پس از گرجستان با ترکیه خاتمه داد.
قهرمان نورانی درآباد کارشناس ارشد مسائل اوراسیا در گفتگو با باشگاه خبرنگاران جوان، با اشاره به سفر ظریف به ترکیه گفت که ترکیه به عنوان یکی از طرفین مناقشه قره باغ مطرح شد و از جمهوری آذربایجان حمایت نظامی، لجستیکی و سیاسی به عمل آورد و در این جنگ بی طرف نبود، به نظر می‌آید که وزیرخارجه کشورمان در سفر خود به آنکارا در زمینه لزوم تعامل کشور‌های منطقه در حل و فصل مسائل و شکل گیری همکاری رایزنی خواهد کرد.
نورانی درآباد همچنین گفت که رئیس جمهور ترکیه در روز رژه پیروزی در کنفرانس مطبوعاتی خود پیشنهاد کرد که یک چارچوب همکاری ۶ گانه مرکب از روسیه، ترکیه، گرجستان، جمهوری آذبایجان، ارمنستان و جمهوری اسلامی ایران شکل بگیرد. احتمالا اینکه آقای ظریف به این کشور‌ها سفر می‌کند این گمانه زنی قوت می‌گیرد که ایران از پیشنهاد اردوغان استقبال می‌کند و برای اینکه ثبات واقعی در منطقه شکل بگیرد، از طریق آبادانی و اجرای طرح‌های بزرگ انرژی، حمل و نقل، طرح‌های اقتصادی منطقه آزاد تجاری اگرمحقق شود به صلح منطقه و جهانی کمک خواهد کرد.
کارشناس ارشد مسائل اوراسیا با بیان اینکه وزیر خارجه کشورمان با اهداف مشخصی به قفقاز سفر کرد، تصریح کرد که در ایران این نگرانی وجود داشت که برخی از مرز‌های منطقه تغییراتی ایجاد شود مثلا مرز ایران و ارمنستان، اما مقامات ذی‌ربط تکذیب کردند، ولی طبیعتا این یکی از نگرانی‌های ایران است که در زمینه احداث کریدور‌های ترانزیتی حتما به نظرات ایران توجه شود. برای ایران تغییر احتمالی سرحدات غیر قابل قبول است و این را جزء موازین بین المللی به حساب می‌آورد. تنها کشور همسایه‌ای که با جمهوری قفقاز رابطه دارد، ایران است/ ایران آخرین بار کی به گرجستان سفر کرد؟
ولی کالجی پژوهشگر ارشد مرکز تحقیقات استراتژیک ریاست جمهوری و کارشناس مسائل قفقاز در گفتگو با باشگاه خبرنگاران جوان، گفت که قفقاز سه همسایه دارد؛ روسیه، ترکیه و ایران. تنها کشور همسایه‌ای که با جمهوری قفقاز رابطه دارد ایران است. روابط ترکیه با ارمنستان از سال ۱۹۹۳ و روابط گرجستان هم با روسیه از سال ۲۰۰۸ قطع است، بنابراین تنها کشور ماست که با ارمنستان، گرجستان و جمهوری آذربایجان روابط دیپلماتیک دارد که این خود یک ظرفیت مهمی است، لذا می‌طلبد بر اساس این ظرفیت یک رویکرد متوازن با این کشور‌ها مواجه شویم و دچار عدم بالانس و عدم تعادل در روابط مان نشویم یعنی با یک کشور روابط زیادی داشته باشیم و سایر کشور‌ها را فراموش کنیم.
او با بیان اینکه آخرین سفر رئیس جمهور ما به گرجستان به سال ۱۳۷۵ در دوره آقای هاشمی برمی‌گردد، گفت: آخرین سفر از گرجستان به ایران به سفر سال ۲۰۰۴ آقای ساکاشویلی برمی‌گردد، در صورتی که رئیس جمهور ما به ارمنستان و جمهوری آذربایجان رفته است و آن‌ها هم آمده‌اند، این موضوع نشان می‌دهد که در سطح منطقه تعادل را خوب رعایت نکردیم. این تور منطقه‌ای وزیر خارجه کشورمان نشان می‌دهد که هر سه کشور قفقاز را در قالب یک تور دیپلماتیک و منطقه‌ای با هم می‌بینیم و نفس این موضوع بسیار مهم است.
بحث حضور تروریست‌ها به منطقه به کجا کشیده شد؟
کالجی با اشاره به جنگ قره باغ، گفت که ایران در شرایطی که در جنگ و بعد از آن ایجاد شده است، به عنوان همسایه بلافصل منطقه و تنها کشوری است که کنار منطقه درگیری بود و هیچ کشور دیگر در پیرامون منطقه قره باغ نبود. ایران می‌تواند به تثبیت صلح و آرامش در منطقه کمک کند. در عین حال کشور ما حرف‌های زیادی با کشور‌های منطقه دارد؛ بحث حضور تروریست‌های خارج منطقه که وارد منطقه شدند هم موضوع دیگری است که وجود دارد تا ببینیم که وضعیت شان به کجا کشیده شد، آیا برگشتند یا در منطقه ماندند؛ این موضوع هنوز یکی از ابهامات ماست.
او همچنین گفت که در این تور منطقه‌ای دستور کار زیاد است و امیدواریم بخش زیادی از آن محقق شود و اگر ابهام زدایی می‌شود اطلاع رسانی شود تا نگرانی افکار عمومی، نخبگان و کارشناسان برطرف شود.
دیدگاه تان را بنویسید