بهانه جدید آمریکایی‌ها

گروه سیاست سایت فردا - جعفر قنادباشی، کارشناس مسائل بین‌المللی در یادداشتی اختصاصی برای سایت «فردا» نوشت: رابرت مالی نماینده آمریکا در امور ایران اخیرا گفته که کشورش خواهان تبادل یک‌باره زندانیان آمریکایی در این است! طرح این موضوع از سوی آنان اما از هر زاویه که بنگریم مغایر اصول پذیرفته شده بین‌المللی است.

نخست اینکه، این موضوع مصداق مداخله در امور داخلی کشورها است. وقتی یک فرد مرتکب جرم بشود، مرجع محاکمه و مجازات او کشوری است که جرم در آنجا اتفاق افتاده است لذا این درخواست‌ها مصداق مداخله در امور دیگران است. درحالی که یکی از اصول پذیرفته‌شده در حسن روابط، مذاکره و برقراری مناسبات بین کشورها همین عدم مداخله در مسائل داخلی است و حتی در منشور سازمان ملل متحد نیز مورد توجه قرار گرفته است.

دوم اینکه این سخنان و درخواست‌ها از آمریکا به هیچ وجه پذیرفته نیست. آمریکایی‌ها اگر چنین موضعی دارند قاعدتا باید درباره زندانیان ایرانی که برخی ماه‌ها و سال‌ها در زندان‌های آمریکا بوده‌اند نیز همین رویکرد را پیش می‌گرفتند لذا این موضع و درخواست آنان به هیچ وجه قابل پذیرش نیست چون خودشان با سیاست‌ورزی و عنادورزی بسیاری را در زندان‌های خود نگه ‌داشته‌اند.

سوم اینکه طرح این موضوع خلاف اصل استقلال قوه قضاییه در ایران و اهانت به قضات و دستگاه قضایی ما است. قوه قضاییه در هر کشوری اقتدار و استقلال دارد. در جمهوری اسلامی ایران نیز حفظ استقلال این قوه از جمله موضوعات مورد تاکید است. 

نکته قابل توجه دیگر این است که امریکا قطعا از طرح این موضوع هدفی دارد و به دنبال اثرگذاری بر روند مذاکرات احیای برجام در وین است. سوال اینجا است که آیا آنها با این کار می‌توانند این پروسه را دچار مشکل کنند؟ به نظر می‌رسد که می‌توانند چون اساسا دنبال بهانه تراشی هستند. باید دقت داشته باشیم که یک رویکرد در مذاکره این است که طرفین به معنی واقعی برای مذاکره آمده باشند و قصدشان حل مساله باشد. رویکرد دیگر نیز این است که با نیت مانع‌تراشی و تبدیل مذاکره به فرصت امتیازگیری وارد شده باشند. متاسفانه رویکرد آمریکایی‌ها رویکرد دوم است. مصداقش نیز همین است که بعد از برجام برخی مقامات آمریکایی از جمله اوباما و وندی شرمن و… گفتند که در مذاکرات به نحوی عمل کرده‌اند که نفع آمریکا تامین شود.

وقتی بنای یک کشور افزون‌طلبی و تحمیل سیاست‌های خود به دیگران و نگاهش نیز بهانه‌تراشی است، مشخص است که این قضیه زندانیان نیز می‌تواند یک بهانه باشد.

به اعتقاد من، طرح این موضوع اساسا برای این است که آنها ناگزیر هستند بابت کارشکنی‌های خود در برجام پاسخگو باشند و چون از نظر افکار عمومی، حقوق‌دانان بین‌المللی و از دید کشورهای بی‌طرف دنیا محکوم هستند، ناگزیر دست به بهانه‌‌تراشی می‌زنند و مسائلی مثل بحث زندانیان را مطرح می‌کنند تا بر اشتباهات خود سرپوش بگذارند. ما نیز باید حواسمان باشد. امروز دیگر برای همه ایرانیان اثبات شده که آمریکایی‌ها نه تنها صادق نیستند بلکه با خدعه جلو آمده‌اند و همه می‌دانند که مذاکره با آمریکا غلط و بی‌نتیجه است.

هدف آمریکایی‌ها از طرح بحث مبادله یکجای زندانیان اولا سرپوش گذاشتن بر اشتباهاتی که مرتکب شده‌اند و دوما تلاش برای امتیازگیری بیشتر است.