ایران بدون توقف در بزرگراه شرق

سرانجام ایران عضو رسمی شانگ‌های شد. این اصلی‌ترین نتیجه تلاش‌های دیپلماتیک ایران طی سال‌های گذشته و نیز سیاست‌های دولت یک‌ساله سید ابراهیم رئیسی است که سیاست خارجی ایران را بر مبنای منافع ملی، معطل وعده وعید‌های غربی‌ها نگه نداشت و از میان همسایگان و دوستان شرقی راهی برای توسعه روابط اقتصادی و سیاسی کشور و مسیری برای خنثی‌سازی تحریم‌های دشمنان غربی محقق کرد. آنچه از سر این عضویت برای ایران حائز اهمیت است، تأمین بیشتر منافع مردم ایران است؛ منافعی که طبعاً با انحصار سیاست خارجی در روابط با غرب (معطل غرب شدن) محقق نخواهد شد و تجربه هشت سال قبل از دولت رئیسی هم این را به وضوح نشان داد.

سفر رئیس‌جمهور سید ابراهیم رئیسی به سمرقند اخبار شیرینی برای ایران داشت، توسعه دیپلماسی و تعمیق روابط با کشور‌هایی که تصمیم گرفته‌اند در کنار هم و بر مبنای منافع مشترک، بدون غربی‌ها روابط اقتصادی و سیاسی خود را تعریف کنند، برای ایران حتماً سودآور خواهد بود. چنانکه آنان نیز از حضور ایران بهره خواهند برد. آنچه نفع مشترک همه اعضا از این همکاری است، مبارزه با انحصارطلبی و یکجانبه‌گرایی امریکاست. اجلاس سمرقند ازبکستان بیست و دومین اجلاس سران سازمان همکاری شانگ‌های بود که جمعه ۲۵ شهریور و با حضور رئیس‌جمهور کشورمان برگزار شد. سران کشور‌های چین، روسیه، هند، ایران، ازبکستان، قزاقستان، بلاروس، ترکیه، آذربایجان، قرقیزستان، پاکستان، مغولستان، تاجیکستان و ترکمنستان در این اجلاس حضور یافتند. رئیسی در حاشیه این اجلاس دیدار‌هایی دو‌جانبه با سران کشور‌های حاضر داشت، با تجار و فعالان اقتصادی مقیم ازبکستان دیدار کرد، به مسجد اهل بیت رسول‌الله (ص) شهر سمرقند، با فعالیت‌های فرهنگی و مذهبی این مسجد آشنا شد و نیز از مجموعه تاریخی «میدان ریگستان» در مرکز شهر سمرقند بازدید کرد.

تلاش کشور‌های همسو برای پی‌ریزی یک نظام بین‌المللی عادلانه

رئیسی در سخنان خود در اجلاس سران سازمان همکاری‌های شانگ‌های با بیان اینکه «تعامل و پیوستگی حداکثری» با کشور‌های منطقه از جمله کشور‌های عضو سازمان شانگ‌های و حضور مؤثر در ترتیبات منطقه‌ای و بین‌المللی، در کانون سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران قرار دارد، اظهار داشت: «توجه ایران به ترتیبات مهمی همچون سازمان همکاری شانگ‌های و بریکس بیانگر اهتمام ما به شرکت در تلاش‌های کشور‌های همسو برای پی‌ریزی یک نظام بین‌المللی عادلانه، متعالی و مبتنی بر مشارکت است.» او گفت: «با حضور فعال و مؤثر ایران در فعالیت‌های سازمان شانگهای، این عضویت به عنوان یکی از تحولات مهم در تاریخ این سازمان ثبت خواهد شد.» بخش‌هایی از سخنان رئیس‌جمهور را در این اجلاس مرور می‌کنیم:

ظرفیت تمدنی در خدمت صلح

رئیسی گفت: بزرگ‌ترین ظرفیت ما برای صلح‌سازی، ظرفیت تمدنی ماست. اینک که این قاره کهن دوباره سربرآورده باید بار دیگر تمدن‌ساز گردد. سازمان همکاری‌های شانگ‌های که نماد این «خانواده بزرگ تمدنی» است، اکنون در جایگاهی ایستاده است که می‌تواند بر پایه ویژگی‌هایی مانند عدالت، معنویت و احترام به کرامت انسانی، افق‌های جدیدی از همگرایی منطقه‌ای و همکاری‌های امنیت‌ساز را بنا نهد.

تهدید چند جانبه‌گرایی توسط امریکا

رئیس‌جمهور افزود: در سال‌های اخیر چندجانبه‌گرایی اقتصادی و سیاسی مورد تهدید جدی قرار گرفته و دولت امریکا با قلدرمآبی تمام در صدد تحمیل خواسته‌ها و قوانین داخلی خود بر نظام بین‌الملل و کشور‌های دارای حاکمیت و استقلال برآمده و استفاده گسترده از اهرم «اجبار» را در دستور کار خود قرار داده است. بدون تردید، یکجانبه‌گرایی امریکا، به دنبال عقب نگه‌داشتن کشور‌ها از مسیر توسعه مستقل خود است.

اهمیت همکاری‌های مالی و اقتصادی

رئیسی گفت: در این راستا ساز و کار «مبادلات بین بانکی» و «تأمین مالی سازمان همکاری شانگهای» قادر به ایفای نقش مهمی است. افزون بر این، شتاب در انعقاد موافقت‌نامه‌های تجارت آزاد و نیز همکاری‌های گمرکی نقش مهمی در تسهیل تجارت در منطقه خواهد داشت.

ترانزیت پایدار را شکل دهیم

رئیس‌جمهور گفت: ایران اولویت ویژه‌ای برای توسعه کریدور شمال – جنوب قائل است و سرمایه‌گذاری عظیمی انجام داده است. افزون بر آن، کریدور چین – آسیای مرکزی – غرب آسیا – دریای مدیترانه که از پتانسیل‌های بالایی برخوردار است در شرایط کنونی «بخش مهمی از راه‌حل» توسعه تجارت میان شرق و غرب اوراسیا محسوب می‌شود. شکل‌دهی به «ترانزیت پایدار» نیازمند همکاری چندجانبه اعضاء در توسعه زیرساخت‌های سخت و نرم است. تأمین مالی مشترک زیرساخت کریدور شمال – جنوب، و همچنین کریدور چین – غرب آسیا – دریای مدیترانه و نقش‌آفرینی مشترک در اجرایی نمودن و مدیریت آن‌ها را می‌توان به عنوان یک راهکار، در قالب سازمان همکاری شانگ‌های مطرح کرد.

رئیسی گفت: جمهوری اسلامی آمادگی خود را برای میزبانی از دبیرخانه همکاری‌هایِ بخشِ سلامتِ شانگ‌های اعلام می‌دارد و بدین وسیله از وزرای کشور‌های عضو، برای برگزاری اولین نشست حوزه سلامت شانگ‌های در ماه دسامبر سال جاری میلادی دعوت می‌کند.

آمادگی ایران برای ایفای نقش مؤثر در زمینه تأمین امنیت عرضه انرژی

رئیس‌جمهور ایران گفت: دارندگان عظیم‌ترین ذخایر انرژی جهان در کنار اقتصاد‌های بزرگ مصرف‌کننده انرژی، در سازمان همکاری شانگ‌های حضور دارند. سایر کشور‌های عضو نیز دارای مزیت‌های فوق‌العاده ترانزیت انرژی بین مراکز تولید و کانون‌های مصرف هستند. این ترکیب، مستعدِ شکل‌گیری همکاری‌های متنوع و مؤثر در حوزه انرژی است. همکاری در حوزه‌هایی نظیر ایجاد بازار‌های برق سازمان شانگ‌های و اتصال آن‌ها با سایر شبکه‌های برقِ منطقه بازار برق در حال تأسیس در سازمان اکو و همچنین همکاری در تأمین نیاز‌های نفتی و گازی کشور‌های عضو از جمله موارد قابل توجه است. جمهوری اسلامی ایران با بهره‌مندی از ظرفیت‌های کم نظیر خود از قبیل ۱. مجاورت با دو حوزه بزرگ نفتی و هیدروکربوری جهان یعنی خلیج فارس و دریای خزر؛ ۲. شبکه مواصلاتی نفت و گاز و موقعیت ترانزیتی مناسب و ۳. نیروی انسانی متخصص آماده است نقش مؤثری را در این حوزه و در راستای رفع نگرانی اعضا در تأمین امنیت عرضه انرژی ایفا نماید.

ترسیم الگوی امنیت نوین در آسیا بدون دخالت خارجی

رئیسی گفت: منطقه ما طی چند دهه گذشته طعم تلخ مداخله خارجی را چشیده و حاصل آن چیزی جز ایجاد تروریسم و اشاعه ناامنی نبوده است. نتیجه آن نیز شرایطی است که هم اکنون در افغانستان با آن مواجهیم. امریکا نه تنها از شکست خود در افغانستان درس نگرفته بلکه همچنان سیاست اشاعه ناامنی و مداخله‌جویی را به سمت دیگر مناطق آسیایی تسری می‌دهد. الگوی امنیت نوین در آسیا باید بر پایه «توسعه مشترک و تعمیق چندجانبه‌گرایی بدون دخالت قدرت‌های خارجی» شکل بگیرد تا تدابیر جمعی برای مقابله با چالش‌های پیش روی صلح و توسعه عملیاتی شوند. تولید هنجار‌ها و مقررات بین‌المللی در مبارزه با تروریسم، نباید توسط کشور‌هایی که خود تروریسم‌پرورند، انجام شود. جمهوری اسلامی ایران باور دارد که صلح پایدار در افغانستان، راه‌حلی جز تشکیل دولتی فراگیر که برآیند گفتگو‌های اصیل بین الافغانی و با مشارکت تمامی گروه‌ها، اقوام و مذاهب باشد، ندارد.

پیگیری سیاست‌های ناتو تهدیدی برای مناطق مختلف است

رئیسی گفت: پیگیری سیاست‌های ناتو به هر شکل، تهدیدی برای مناطق مختلف ایجاد می‌کند. استقرار صلح و ثبات و امنیت در منطقه قفقاز برای جمهوری اسلامی ایران بسیار اهمیت دارد. ما همواره بر رعایت تمامیت ارضی، حاکمیت ملی و نفی هرگونه تغییر در مرز‌های شناخته شده بین جمهوری آذربایجان و جمهوری ارمنستان تأکید کرده‌ایم. طرفین بایستی اختلافات خود را از طریق گفتگو و به صورت مسالمت‌آمیز و بر اساس حقوق بین‌الملل حل و فصل نمایند.

گامی مهم با عضویت ایران در شانگ‌های

رئیس‌جمهور در پایان گفت: امضای یادداشت تعهدات جمهوری اسلامی ایران در این نشست و عضویت در سازمان همکاری شانگهای، گام مهمی در عرصه سیاست منطقه‌ای و بین‌المللی جمهوری اسلامی ایران است. مطمئنا با حضور فعال و مؤثر جمهوری اسلامی ایران در فعالیت‌های سازمان همکاری شانگهای، این عضویت به عنوان یکی از تحولات مهم در تاریخ این سازمان ثبت خواهد شد.

دیدار‌ها

ایران و ازبکستان، در آغاز یک راه بزرگ

نشست دوجانبه هیئت‌های عالی رتبه ایران و ازبکستان در حاشیه اجلاس شانگ‌های برگزار شد. سید ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور کشورمان در این دیدار حوزه‌های ترانزیت و حمل و نقل، انرژی، بازرگانی و همکاری‌های فنی-مهندسی و کشاورزی را از حوزه‌هایی دانست که ظرفیت‌های خوبی برای گسترش همکاری‌ها میان دو کشور دارند. رئیسی تأکید کرد حجم تبادلات تجاری طرفین می‌تواند در گام اول از ۵۰۰ میلیون دلار فعلی ۳ تا ۴ برابر افزایش یابد.

شوکت میرضیایف، رئیس‌جمهور ازبکستان نیز با تبریک کامل شدن روند عضویت کشورمان در سازمان همکاری شانگ‌های در نشست سمرقند، گفت: ما در آغاز یک راه بزرگ و طولانی با یکدیگر قرار داریم. از زمان برگزاری اولین دیدار بنده و جنابعالی دیدار‌ها و رایزنی‌های مقامات دو کشور افزایش قابل توجهی داشته که این پایه محکمی برای توسعه بیش از پیش روابط فیمابین خواهد بود.

ایران، عضو دائم شانگ‌های

‌رئیسی در هتل محل اقامت خود در سمرقند میزبان «ژانگ مینگ» دبیرکل سازمان همکاری شانگ‌های بود. وی با تشریح روند اقدامات جمهوری اسلامی ایران برای عضویت در این سازمان، ظرفیت‌های گسترده جمهوری اسلامی ایران در زمینه‌های سیاسی، فناوری، اقتصادی و ترانزیتی را تبیین کرد. آیت‌الله رئیسی آمادگی کشورمان را برای همکاری با کشور‌های عضو و نیز سازمان همکاری شانگ‌های در عرصه‌های مختلف اشاره شده، اعلام کرد.

ژانگ مینگ، دبیرکل سازمان همکاری شانگ‌های نیز در این دیدار تصریح کرد: روز گذشته به همراه آقای امیرعبداللهیان معاهده پیوستن ایران به سازمان همکاری شانگ‌های را امضا کردیم که دارای ۴۰ سند است. با انجام این اقدامات در سال آینده ایران به عنوان عضو دائم سازمان همکاری شانگ‌های در اجلاسیه شرکت خواهد کرد.

درخواست رئیسی از تجار ایرانی در ازبکستان‌

رئیسی همچنین صبح پنج شنبه در جریان سفر به ازبکستان، در دیدار تجار و فعالان اقتصادی ایرانی مقیم این کشور گفت: برگزاری اجلاس سران سازمان همکاری شانگ‌های به میزبانی ازبکستان فرصت خوبی برای بررسی ارتقای روابط دوجانبه بود. در مذاکرات دو‌جانبه با وجود رضایتمندی طرفین از روند رو به گسترش روابط، بر تلاش برای ارتقای بیش از پیش سطح تعاملات تأکید شد. رئیس‌جمهور در ادامه سخنانش با تأکید بر ضرورت رفع مشکلات مبادلات مالی برای رفع دغدغه تجار و فعالان بازرگانی، دستگاه‌های مسول را مأمور پیگیری تحقق آن کرد. آیت‌الله رئیسی با اشاره اطلاعات کامل و دقیق رئیس‌جمهور ازبکستان از پیشرفت‌های ایران در عرصه‌های مختلف، از فعالان اقتصادی و تجاری خواست از ظرفیت‌های خوبی که این پیشرفت‌های علمی و اقتصادی ایجاد کرده است، در جهت تعمیق روابط دو کشور استفاده کنند.

دعوت از رئیسی برای سفر به چین

‌رئیسی و شی جین پینگ رؤسای جمهور ایران و چین برای نخستین بار در حاشیه اجلاس سازمان همکاری شانگ‌های دیدار کردند. رئیس‌جمهور کشورمان در این دیدار ضمن تشکر از مواضع سازنده چین در روند عضویت ایران در پیمان شانگ‌های و نقش‌آفرینی برای عضویت ایران در بریکس، همکاری‌های جامع راهبردی ایران و چین را نشانه و نماد اراده دو کشور برای توسعه همه‌جانبه روابط دانست و اظهار داشت: ظرفیت‌های گسترده موجود در زمینه‌های نفت و انرژی، ترانزیت، کشاورزی، تجارت و سرمایه‌گذاری بستر بسیار مناسبی برای تعمیق و توسعه روابط اقتصادی بین دو کشور است. شی جین پینگ، رئیس‌جمهوری چین هم در این دیدار از مواضع مستقل ایران در موضوعات بین‌المللی قدردانی کرد و گفت: روابط ایران و چین روابطی راهبردی است و فارغ از هر تحول بین‌المللی توسعه خواهد یافت. همچنین شی جین پینگ از آیت‌الله رئیسی برای سفر به چین دعوت کرد.

تمایل پوتین برای همکاری تکنولوژیک با ایران

‌رئیسی و پوتین در دیدار دوجانبه از پیشرفت‌های چشمگیر در روابط دو کشور به‌ویژه در عرصه‌های بانکی، حمل و نقل زمینی و دریایی، گمرک و انرژی ابراز خوشنودی کردند. رئیس‌جمهور کشورمان ضمن مرور سیاست‌های توسعه‌طلبانه ناتو، تصریح کرد: امریکا فکر می‌کند هر کشوری را تحریم کند آن دولت و ملت متوقف می‌شوند، اما این یک اشتباه محاسباتی است. ولادیمیر پوتین رئیس‌جمهور روسیه نیز در این دیدار مواضع روسیه و ایران را همگرا و هماهنگ ارزیابی کرد و گفت: تهدیدات ناتو محدود به اروپا نیست و دیگر کشور‌های جهان را نیز شامل می‌شود. وی با تأکید بر اینکه جمهوری اسلامی ایران در زمینه تکنولوژی‌های پیشرفته، دستاورد‌های خوبی داشته است، افزود: تمایل داریم در این زمینه‌ها همکاری داشته باشیم. پوتین با اشاره به پیشرفت طرح‌های توسعه روابط دو کشور با حمایت رهبر ایران، خواهان استمرار این حمایت در آینده شد.

پیگیری ایران و پاکستان در حوزه انرژی

رئیسی در ششمین برنامه کاری سفر به ازبکستان، میزبان «شهباز شریف» نخست‌وزیر پاکستان بود. رئیس‌جمهور کشورمان با مهم توصیف کردن روابط تهران و اسلام آباد تأکید کرد: ایران برای گسترش روابط با پاکستان حد و مرزی قائل نیست.

نخست‌وزیر پاکستان نیز در این دیدار با بیان اینکه فاجعه سیل اخیر در کشورش ناشی از تغییرات آب و هوایی کره زمین است، کمک و همکاری جمهوری اسلامی ایران را برای مقابله با عاملان اصلی منتشر‌کننده گاز‌های گلخانه‌ای خواستار شد.

در این دیدار دو طرف از همکاری در حوزه انرژی استقبال و بر انجام پیگیری‌های لازم برای برداشته شدن موانع در این زمینه تأکید کردند. سران دو کشور ایران و پاکستان توافق کردند کمیته‌ای متشکل از مسئولان مربوط دو کشور برای پیگیری و اجرایی شدن این طرح‌ها تشکیل شود.

ایران آماده صادرات کالا به بلاروس

رئیسی در دیداربا «الکساندر لوکاشنکو» رئیس‌جمهور بلاروس و هیئت همراه با بیان اینکه نقشه راه ارتقای سطح همکاری‌های تهران – مینسک آماده شده است، به تشریح ظرفیت‌های جمهوری اسلامی ایران در حوزه‌های مختلف به ویژه مسائل علمی و فناوری پرداخت و گفت: ایران برای صادرات کالا و همکاری‌های مشترک با بلاروس آمادگی کامل دارد. رئیس‌جمهور کشورمان تسهیل مراودات پولی و بانکی میان دو کشور را مهم و ضروری ارزیابی کرد و گفت: از سوی ایران، مانعی در توسعه روابط با بلاروس به‌ویژه در حوزه مسائل اقتصادی و تجاری وجود ندارد. الکساندر لوکاشنکو، رئیس‌جمهور بلاروس نیز در این دیدار با تأکید بر اهمیت تدوین نقشه راه ارتقای سطح همکاری‌های دو کشور، خاطرنشان کرد: بلاروس و جمهوری اسلامی ایران روابط بسیار خوبی با یکدیگر دارند و با توجه به ظرفیت‌های متقابل موجود، این روابط باید افزایش پیدا کند.

دعوت از رئیسی برای حضور در اجلاس سیکا رئیس‌جمهور کشورمان در دیدار با «قاسم ژومارت توکایف» رئیس‌جمهور قزاقستان با تأکید بر اینکه ایران مصمم به اجرایی کردن توافقات صورت گرفته دو کشور در سفر رئیس‌جمهور قزاقستان به تهران است، ابراز امیدواری کرد که روابط دوجانبه تهران –نورسلطان به توافقات منطقه‌ای و بین‌المللی نیز منجر شود. قاسم ژومارت توکایف رئیس‌جمهور قزاقستان نیز در این دیدار بر اهمیت تسریع در اجرایی شدن کریدور قزاقستان، ترکمنستان، ایران و یکسان‌سازی تعرفه‌های گمرکی و حمل و نقلی بین سه کشور تأکید کرد. توکایف با بیان اینکه در زمینه تردد تجار ایرانی به قزاقستان تسهیلاتی ایجاد شده است، خاطرنشان کرد: باید تلاش کرد ظرفیت‌های لجستیکی و حمل و نقلی موجود افزایش یابد. رئیس‌جمهور قزاقستان همچنین با توجه به میزبانی این کشور از نشست آتی «سیکا»، از آیت‌الله رئیسی برای سفر به این کشور و حضور در این نشست دعوت به عمل آورد.

آمادگی ایران برای کمک فناوری به قرقیزستان

رئیس‌جمهور در دیدار با سدیر جباروف رئیس‌جمهور قرقیزستان بر ضرورت تلاش برای توسعه روابط اقتصادی دوجانبه تا چند برابر سطح فعلی تأکید کرد.

رئیسی با اشاره به پیشرفت‌های گسترده علمی و فناوری جمهوری اسلامی ایران با وجود اعمال تحریم‌های گسترده، گفت: ایران آمادگی دارد برای بهره‌مندی قزقیزستان از این دستاورد‌های بزرگ تجربیات و دستاورد‌های خود را با این کشور مبادله کند. سدیر جباروف، رئیس‌جمهور قرقیزستان نیز از کمک‌های پزشکی ایران به مردم کشورش در دوران همه‌گیری کرونا تشکر کرد و با تأکید بر اهمیت توسعه همکاری‌های ترانزیتی بین دو کشور، تکمیل و راه‌اندازی راه‌آهن استراتژیک بندرعباس- آسیای میانه را عامل مهمی در گسترش همکاری‌های اقتصادی بین ایران ترکمنستان، ازبکستان و قرقیزستان دانست و بر لزوم تسریع در تکمیل این پروژه نیز تأکید کرد.

استمرار توسعه روابط با همسایگان از سوی ایران

‌رئیس‌جمهور در ادامه برنامه‌های روز دوم سفر خود به ازبکستان، در دیدار با «امامعلی رحمان» رئیس‌جمهور تاجیکستان، با تأکید بر اینکه توسعه روابط با کشور‌های حوزه آسیای میانه به‌خصوص تاجیکستان جزو اولویت‌های اول سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران است، گفت: اشتراکات بسیاری میان مردم این منطقه در حوزه‌های فرهنگی و تمدنی وجود دارد. دکتر رئیسی با تأکید بر استمرار سیاست توسعه روابط با کشور‌های همسایه از سوی جمهوری اسلامی ایران، اظهار داشت: ظرفیت‌های بسیاری برای همکاری‌های اقتصادی و تجاری میان تهران و دو‌شنبه وجود دارد.

رئیس‌جمهور تاجیکستان نیز در این دیدار با ابراز خرسندی از پیشرفت روابط دو کشور به ویژه در حوزه‌های اقتصادی و تجاری، بر عزم کشورش برای تداوم این روند تأکید کرد.

منبع: روزنامه جوان