اعتراف ناخواسته تروییکای اروپایی درباره اینستکس

حنیف غفاری کارشناس ارشد روابط بین الملل در یادداشتی   پرداخته است که متن آنه را در ادامه می خوانید:

تروییکای اروپایی در بیانیه‌ای مشترک، مرگ اینستکس یا همان ساز و کار ویژه اروپاییان برای تجارت با ایران را اعلام کرده و مدعی شده‌اند که ایران به دلایل سیاسی، از انجام وظایف اینستکس جلوگیری کرده است!

در قسمتی از این بیانیه آمده است : "تقاضای قوی و پایدار صادرکنندگان اروپایی برای استفاده از مکانیسم اینستکس، عمدتاً از طرف بخش بشردوستانه وجود داشت. اما به دلایل سیاسی، ایران به طور سیستماتیک از انجام وظایف اینستکس جلوگیری کرده است."

در این بیانیه، اذعان شده که کارکرد اینستکس به "ابعاد بشردوستانه" تقلیل پیدا کرده است. این به معنای تایید ادعای همیشگی جمهوری اسلامی ایران مبنی بر "ناکارآمد و غیر عملیاتی بودن اینستکس" بوده است.

واقعیت امر این است که اینتسکس منبعث از ساز و کار ویژه مالی اروپایی"SPV" بوده است، ساختاری که با هدف اعلامی تامین کامل منافع اقتصادی ایران در برجام تشکیل شد.

منبع تشکیل سازوکار ویژه مالی اروپا نیز بیانیه 11 ماده ای بروکسل بود. پس از خروج رسمی دونالد ترامپ رئیس جمهور سابق آمریکا از توافق هسته ای، اروپاییان در نشست مشترکی در پایتخت بلژیک بیانیه ای تنظیم کردند و فدریکا موگرینی مسئول وقت سیاست خارجی اتحادیه اروپا آن را قرائت کرد.

در آن بیانیه، تاکید شد که اروپا با هدف پایبندی ایران به تعهداتش در برجام و عدم اضمحلال توافق هسته ای، حاضر است در مواردی مانند "خرید نفت و مبادلات حوزه انرژی وپتروشیمی"، "انتقال پول به داخل ایران"، " کشتیرانی"، "تامین بیمه های تجاری" و... نیازهای ایران را برطرف نموده و عملا مانع از تاثیر تحریم‌های یکجانبه آمریکا بر عدم بهره مندی ایران از مزایای اقتصادی توافق هسته‌ای شوند.

نقشه بازی اروپاییان در همان زمان مشخص بود: خرید زمان با هدف تثبیت استراتژی فشار حداکثری آمریکا علیه ایران!

آنها (اروپاییان) خلق ساختارهای اقتصادی نامرئی و غیرعملیاتی (با هدف اعلامی تامین نیازهای اقتصادی ایران) را دستمایه‌ای برای حفظ یکطرفه ایران و تعهداتش در برجام قلمداد می کردند.

اکنون، در سال 2023 میلادی و درحالی که بیش از 4 سال از خروج رسمی ترامپ از توافق هسته‌ای سپری شده است، مقامات اروپایی در بیانیه‌ای وقیحانه مدعی می‌شوند که اینستکس عمدتاً به مثابه مجرایی جهت مبادلات بشردوستانه با ایران تعریف شده است!

همین اعتراف ناخواسته اروپاییان نشان می‌دهد که اینستکس تا چه اندازه‌ای با فلسفه و هدف اولیه‌ای که بر مبنای آن تاسیس شده فاصله دارد!

فراتر از آن، در جریان مبادلات بشردوستانه نیز این ساختار (بر خلاف ادعای اروپاییان)  کارآمدی نداشته است!

بهتر است اروپاییان به همین سوال ساده پاسخ دهند که چرا کشور سوئد به عنوان یکی از بانیان تشکیل اینستکس، از ارسال داروهای لازم به کودکان پروانه‌ای در ایران جلوگیری کرده است؟ مگر جمهوری اسلامی ایران بارها خواستار دسترسی به این داروها جهت مداوای کودکان مبتلا به این بیماری صعب العلاج نشده بود؟

در دوران شیوع کرونا نیز همین روند طی شد. اینستکس به جای مجرایی برای تامین نیازهای دارویی و درمانی ایران، تبدیل به یک اهرم فشار پنهان جهت وادارسازی ایران به انجام یکطرفه تعهدتش در برجام تبدیل شد.

البته کاهش سطح تعهدات برجامی ایران و در نهایت، افزایش سطح غنی سازی از 3.7 درصد به 60 درصد (در برهه کنونی) قاطع‌ترین و بهترین پاسخی بود که ایران می‌توانست در قبال بازی ضد بشری و وقیحانه طرف اروپایی بدهد!

در چنین شرایطی ادعای دروغین مقامات اروپایی در خصوص انحلال اینستکس یا همان ساختاری که اساسا متولد نشده و تاریخ تولدی نیز ندارد، برای کشورمان محلی از اعراب ندارد.

در عین حال بیانیه اخیر اروپاییان نشان می‌دهد که آنها فرسنگ‌ها تا درک ابعاد و بایسته‌های تحقق یک "دیپلماسی کارآمد و شرافتمندانه" در نظام بین الملل فاصله دارند.

تسنیم