جمهوری‌اسلامی: مشكلات جديد آمريكا در افغانستان

شكست تمامي طرح‌ها و تدابير سياسي و نظامي آمريكا و متحدانش در افغانستان و گرفتار شدن آنها در جنگي فرسايشي و بدون نتيجه، دولتمردان كاخ سفيد را به فكر مذاكره با گروه طالبان انداخته است تا شايد بتوانند با اين ترفند خود را از باتلاق افغانستان نجات دهند و فراري آبرومندانه براي خود فراهم سازند. حامد كرزاي رئيس جمهوري افغانستان روز شنبه از آغاز مذاكرات رسمي آمريكا با طالبان خبر داد. كرزاي در گفتگويي مطبوعاتي در كابل عنوان كرد كه اين گفتگوها خوب پيش مي‌رود، اوايل ماه جاري نيز رابرت گيتس وزير دفاع آمريكا تاييد كرد كه مذاكراتي ميان نمايندگان واشنگتن و طالبان در جريان است. منابع خبري اعلام كرده‌اند كه "مارك گراسمن" فرستاده ويژه آمريكا به افغانستان و جانشين ريچارد هالبروك، با هدف پيشبرد اين هدف، طي يك ماه گذشته چندين بار ميان افغانستان و پاكستان در تردد بوده است تا ميانجي‌هايي را كه به ملاعمر دسترسي دارند پيدا كند. اين درحالي است كه هنوز از سوي طالبان در اين خصوص واكنش مشخصي منتشر نشده و حتي در يك مورد اعلام شد شخصي كه در سه نوبت با مقامات آمريكايي ديدار كرده، بدلي بوده و مسئوليت و سمتي در گروه طالبان نداشته است. دولت باراك اوباما اكنون به شدت در تكاپوست تا گروه طالبان را به پاي ميز مذاكره بكشاند و به اين منظور نيز وعده‌ها و امتيازهاي زيادي به طالبان پيشنهاد كرده است، چرا كه هم افكار عمومي آمريكا به شدت از ادامه جنگ بيهوده در افغانستان خسته شده و هم متحدان آمريكا يكي پس از ديگري از افغانستان مي‌روند و آمريكايي‌ها را تنها مي‌گذارند. در چنين شرايطي آمريكايي‌ها اگر بتوانند با گروه شورشي طالبان كنار بيايند، به زعم خود، به بخشي از هدفهاي خود رسيده‌اند. براساس اعلام باراك اوباما، قرار است نيروهاي آمريكايي از 11 تير ماه آينده عقب نشيني از افغانستان را آغاز كنند. بديهي است اعلام عقب نشيني آمريكا از افغانستان، در شرايطي كه هيچيك از اهداف كاخ سفيد در آن كشور محقق نشده است يك شكست فاحش محسوب مي‌شود. آمريكايي‌ها درحالي از عقب نشيني سخن مي‌گويند كه برخلاف ادعاي آنها، طالبان و القاعده در افغانستان نه تنها از بين نرفته‌اند بلكه قدرتمندتر از قبل شده‌اند و نشانه مشخص آن، افزايش بي‌سابقه تلفات نيروهاي ناتو در اين كشور مي‌باشد بگونه‌اي كه سال گذشته، مرگبارترين سال براي آمريكا و متحدانش، از زمان اشغال اين كشور يعني طي 10 سال گذشته اعلام گرديد. مهمتر آنكه افغانستان هنوز از بي‌ثباتي رنج مي‌برد. اعلام عقب نشيني نيروهاي آمريكائي از افغانستان در شرايط مبهم و وخيم كنوني، با مخالفت دولت حامد كرزاي و مخالفت‌هايي در داخل دولت آمريكا مواجه شده است و مخالفين بر اين باورند كه با خالي شدن صحنه در شرايط كنوني، طالبان و القاعده به سرعت بر افغانستان مسلط خواهند شد. به عبارت ديگر، آمريكا و ناتو در افغانستان به مفهوم كامل كلمه مستاصل شده‌اند بطوري كه نه راه پيش دارند نه پس. با در نظر گرفتن چنين وضعيتي، علت تحركات شتابزده آمريكا براي مذاكره با طالبان قابل درك است. آمريكايي‌ها به اين اميد بسته‌اند كه اگر طالبان را وارد دولت حامد كرزاي كرده و با دادن امتيازات حكومتي، اين گروه سركش را رام كنند دست‌كم، براي خروج خود توجيهي خواهند داشت. در اين ميان، طالبان تاكنون از پذيرش رسمي مذاكره طفره رفته است ولي اين خودداري به اين معني نيست كه اين گروه تمايل به مذاكره با آمريكا و غرب ندارد، بلكه به اين دليل است كه اين گروه به دنبال دستيابي به امتيازات اساسي‌تر و مناصب حساس‌تر دولتي در افغانستان است. نبايد فراموش كرد كه طالبان اساساً مولود آمريكا و دستگاه‌هاي جاسوسي اين كشور مي‌باشد كه براي مقابله با ارتش سرخ، در زمان حيات شوروي سابق ايجاد شد و آمريكايي‌ها قطعاً راهكارهاي تعامل با اين گروه را مي‌دانند هرچند در مواردي از واشنگتن تبعيت نمي‌كنند. گرچه، تضمين بقاي حكومت حامد كرزاي، هدف عمده آمريكا از مصالحه با طالبان مي‌باشد ولي اين، تنها هدف واشنگتن نيست. ايجاد يك مركز جديد توطئه در منطقه، تحت اداره كنترل كاخ سفيد، دومين هدف آمريكا از تلاش براي شركت دادن طالبان در قدرت مي‌باشد. بديهي است طالبان در قدرت، مي‌تواند براي كشورهاي همسايه عامل نگراني باشد، يعني همان شرايطي كه در اواخر دهه 70 و در زمان تسلط كامل اين گروه بر افغانستان، بر منطقه حاكم بود. به عبارت ديگر، آمريكايي‌ها با به قدرت رساندن طالبان و برقراري رابطه با اين گروه، ابزار تهديد جديدي براي اعمال فشار به كشورهاي همسايه افغانستان، به خصوص كشورهايي كه مطابق نظر و سياستهاي آمريكا رفتار نمي‌كنند، دردست خواهند داشت. با اينحال، همانگونه كه اشاره شد سران طالبان به امتيازات اساسي‌تر مي‌انديشند و بعيد است با وعده‌هاي فرعي و محدود، وارد بازي آمريكا شوند. بايد توجه داشت كه گروه طالبان، به دلارهاي سرشار برخي كشورهاي عربي منطقه متكي است و از سوي ديگر به شرايط نامساعد آمريكا در منطقه به ويژه در افكار عمومي افغانستان و پاكستان آگاه است و همين مسائل، هزينه مصالحه با طالبان را براي آمريكا و متحدانش بالا مي‌برد.