"آر پی جی" های یک بار مصرف/ عکس

مشرق: شاید بسیاری از ما تصور کنیم که اولین " RPG " های جهان، سری معروف ساخت شوروی سابق باشد، اما باید گفت که آلمان نازی و ایالات متحده آمریکا اولین کشورهای جهان بودند که این شکل از سلاح ها را طراحی کردند. سری "پانزرفاست" و "پانزرشرایک" آلمانی و "بازوکای" آمریکایی اولین" آر پی جی" های جهان بودند. مبارزه با نیروی زرهی دشمن همیشه جزء اصلی ترین دغدغه های فرماندهان پیاده نظام بوده است. از جنگ اول جهانی تا به امروز حضور این هیولاهای آهنی باعث ایجاد وحشت در نیروهای پیاده شده است. از همان ابتدای ورود تانکها به میدان نبرد در اوسط جنگ اول جهانی ذهن طراحان در میادین نبرد به سمت طراحی و ساخت سلاح هایی برای مقابله با این تهدید معطوف شد. از تفنگهای کالیبر بزرگ 14.5 میلی متری تا توپهای سبک 37 میلی متری در سالهای جنگ اول جهانی و جنگ دوم جهانی استفاده می شد. اما با ظهور نسل جدید تانکها مثل تی 34 و یا تایگر در میانه های جنگ دوم جهانی تفنگهای ضد تانک و یا توپهای سبک ضد تانک دیگر تاثیری نداشتند. از سوی دیگر ظهور نسل جدیدی از نیروهای پیاده نظام مثل واحدهای پیاده مکانیزه که از نفربرها استفاده می کردند و یا واحدهای چترباز که به وسیله چتر در پشت خطوط دشمن فرود می آمدند به سلاح های سبک و در عین حال نیرومند برای مبارزه با تانکها و قوای زرهی دشمن نیاز داشتند. در این میان نسل جدیدی از سلاح ها با عنوان سری " RPG " به دنیا معرفی شد. این سه کلمه حروف اولیه سه لغت عبارتی با عنوان " Rocket Propelled Grenade " است که در زبان فارسی می توان آن را به "نارنجک با پیشران راکتی" ترجمه کرد. شاید بسیاری از ما تصور کنیم که اولین " RPG " های جهان، سری معروف ساخت شوروی سابق باشد، اما باید گفت که آلمان نازی و ایالات متحده آمریکا اولین کشورهای جهان بودند که این شکل از سلاح ها را طراحی کردند. سری "پانزرفاست" و "پانزرشرایک" آلمانی و "بازوکای" آمریکایی اولین" آر پی جی" های جهان بودند. نکته جالب در این میان این بود که بازوکای آمریکا و پانزرشرایک آلمانی سلاح هایی بودند که بعد از هر شلیک قابلیت گلوله گذاری مجدد و شلیک دوباره را داشتند. این نوع طراحی در ادامه به طراحی سری معروف " R.P.G " در کشور روسیه شد. اما نکته ای که در مورد این سلاح های ضد تانک وجود داشته و همچنان نیز دارد این است که در هر دسته پیاده نظام تنها نفرات مشخص و محدودی دارای این سلاح ها هستند و دشمن نیز با علم به قدرت تخریب این سلاح ها همیشه حجم زیادی از آتش را به سمت این افراد برای از بین برد آنان گسیل می کند. نکته حائز اهمیت دیگر در مورد این سلاح وزن نسبتا بالای این سلاح ها است که حمل آن را برای نفرات پیاده مشکل کرده است. M72 LAW

در پاسخ به این مشکلات ارتش ایالات متحده آمریکا در سال 1962 سامانه راکت انداز "M72 LAW " را معرفی کرد. این سامانه ضد زره به وزن 2.5 کیلوگرم و طول کمتر از 1 متر به سلاحی ایده آل برای نیروهای پیاده آمریکایی در جنگ ویتنام بدل شد. نکته جالب در مورد این سلاح این بود که بعد از هر شلیک پرتاب گر باقی مانده، مصرف دیگری نداشت و کاربر آن را به کناری می انداخت و به نبرد ادامه می داد. این سلاح به کل دسته های پیاده نظام نوعی از قابلیت ضد زره را اعطاء کرد. این سامانه ضد زره با کالیبر 66 میلی متر و برد موثر 200 متر توانایی نفوذ در زره های فولادی به قطر 28 سانتی متر را داشت. موشک این سامانه می تواند تا با سرعت 145 متر بر ثانیه حرکت کرده و به هدف اصابت کند. از زمان جنگ ویتنام به این سو این سلاح به جزء جدایی ناپذیر تجهیزات سربازان آمریکایی تبدیل شده است. چیزی نزدیک به 10 مدل ارتقاء یافته در سالهای اخیر با سرهای جنگی متفاوت و سامانه های هدفگیری پیشرفته تر تولید شده و به بازار آماده است. کشورهای نرو‍‍ژ‍ و ترکیه نیز این موشک را به صورت تحت لیسانس در کشور خود تولید می کنند. کشورهای بسیاری در سالهای اخیر از این سامانه بهره می برند که می توان در میان آنها به کره جنوبی، السالوادور، اسپانیا، مراکش، فنلاند، گرجستان، کانادا، استرالیا و اتریش اشاره کرد. R.P.G 18

اما تحولات صورت گرفته در ارتش آمریکا در آن سوی پرده آهنین نیز به دقت رصد می شد و طراحی و ساخت راکتی سبک و ساده مورد علاقه طراحان و فرماندهان روسی قرار گرفت. این مسئله باعث شد تا روسها با " RPG18 " به راکت انداز آمریکایی "M72 " ژاسخ دهند. از نظر شکل ظاهری تا حد زیادی آر پی جی روسها به طرح آمریکایی شبیه بود. این راکت انداز روسی با کالیبر 64 میلی متر ، طول 1 متر ، وزن 2.5 کیلوگرم در حالت آماده به شلیک، برد موثر 200 متر و سرعت 115 متر بر ثانیه بسیار شبیه به "M72 " بود. اما سر جنگی شدید الانفجار این راکت روسی برخلاف مدل آمریکایی می توانست تا 37.5 میلی متر زره و آن هم نه زره های معمولی از جنس فولاد و بلکه زره های کامپوزیتی و واکنش گر نفوذ کند. "RPG 18 " نیز به مانند راکت انداز آمریکایی ام 72 یک بار مصرف بوده و بعد از هر شلیک لوله پرتاب گر آن از دور خارج می شد. این سامانه از سال 1972 وارد خدمت شده و تولید آن در اوایل دهه 90 میلادی متوقف شد. از جمله دیگر کاربران این راکت می توان به مکزیک، اوکراین، یونان، اریتره و الجزایر اشاره کرد. M80

کشور یوگسلاوی سابق نیز با وجودی که ظاهرا در اردوگاه شرق حضور داشت اما تحت حکومت " مارشال تیتو" مسیر خود را تا حد زیادی از کرملین جدا کرد و در بخش صنایع نظامی نیز سعی کرد تا حد امکان با تکیه بر توان داخلی و یا کمک گرفتن از کشورهای غیر ابرقدرت استقلال خود را در دوران جنگ سرد حفظ کند. یکی از محصولات دفاعی یوگوسلاوی سابق سامانه راکت انداز ضد زره " M80 " است که در دهه 70 و با نگاهی به سامانه آمریکایی "M72" طراحی و ساخته شد. این سامانه راکتی که بسیار شبیه به مدل آمریکایی است از پلاستیک فشرده ساخته شده است و بنا به نظر کارشناسان از نظر برد و هدف گیری از سامانه آمریکایی بهتر است. این راکت انداز با وزنی در حدود 3 کیلوگرم ، طول 80 سانتی متر، کالیبر 64 میلی متر، سرعت 190 متر بر ثانیه و همچنین برد 220 متر و توانایی نفوذ به 30 سانتی متر زره یک سامانه مناسب برای سربازان در میادین نبرد است. این راکت انداز یوگسلاو به مانند دو راکت قبلی یک بار مصرف بوده و بعد از هر شلیک پرتاب گر آن بدون استفاده خواهد بود.این سامانه در حال حاضر در کشورهای اسلونی، کروواسی، سنگاپور، مقدونیه و بوسنی و هرزگوین در حال خدمت است.