دادن نفقه در دوران شیرخوارگی فرزند بر مرد واجب است؟
در سبک زندگی پیامبر(ص) و ائمه اطهار علیهم‌السلام و همچنین در احادیث و روایت‌های آن بزرگان، نکات بسیار مهمی درباره نفقه زنان یادآوری شده است.
یکی از حقوقی که اسلام برای زنان تعیین کرده و بر عهده همسران آنها قرار داده، پرداخت نفقه است؛ امری که از طرف حقوق اسلامی از لحظه عقد بر عهده مرد قرار می‌گیرد و زنان می‌توانند مطالبه گر آن باشند.
دلایل واجب بودن نفقه
در این مورد سؤالی که برای بسیاری از مردم ایجاد می‌شود، آن است که چرا پرداختن نفقه این اندازه مورد تأکید قرار گرفته و آیا در قرآن کریم هم بر پرداختن نفقه تصریح شده است؟ برای پاسخ دادن به این سؤال باید دقت شود که در قرآن کریم، آیات متعددی درباره وجوب نفقه زن نازل شده است. به عنوان مثال خداوند در آیه 233 سوره مبارکه بقره می‌فرماید: « وَالْوَالِدَاتُ یُرْضِعْنَ أَوْلَادَهُنَّ حَوْلَیْنِ کَامِلَیْنِ لِمَنْ أَرَادَ أَن یُتِمَّ الرَّضَاعَةَ وَعَلَی الْمَوْلُودِ لَهُ رِزْقُهُنَّ وَکِسْوَتُهُنَّ بِالْمَعْرُوفِ؛ مادران، فرزندان خود را دو سال تمام شیر می‌دهند. (این) برای کسی است که بخواهد دوران شیرخوارگی را تکمیل کند و برای آن کس که فرزند برای او متولد شده (پدر)، لازم است خوراک و پوشاک مادر را به طور شایسته (در مدت شیر دادن) بپردازد (حتی اگر طلاق گرفته باشد). »
پس پرداختن نفقه در دوران شیرخوارگی فرزند حتی اگر زن و شوهر از یکدیگر طلاق گرفته باشند، بر مرد واجب است. و یا در آیه 6 سوره مبارکه طلاق در این باره تأکید می‌کند که مرد باید به‌اندازه دارایی خودش در حق همسرش نفقه بپردازد: « أَسْکِنُوهُنَّ مِنْ حَیْثُ سَکَنتُم مِن وُجْدِکُمْ... لِیُنفِقْ ذُو سَعَةٍ مِن سَعَتِهِ وَمَن قُدِرَ عَلَیْهِ رِزْقُهُ فَلْیُنفِقْ مِمَّا آتَاهُ اللَّهُ؛ آنها را هر جا خودتان سکونت دارید و در توانایی شماست سکونت دهید... آنان که امکانات وسیعی دارند، باید از امکانات وسیع خود انفاق کنند و آنها که تنگدست هستند، از آنچه خدا به آنها داده انفاق نمایند. »
با توجه به این آیات شریفه می‌توان گفت که نفقه نوعی انفاق است که مرد در حق همسرش انجام می‌دهد. این مفهوم در آیه 34 سوره مبارکه نساء هم تأکید شده که: « الرِّجَالُ قَوَّامُونَ عَلَی النِّسَاءِ بِمَا فَضَّلَ اللّهُ بَعْضَهُمْ عَلَی بَعْضٍ وَبِمَا أَنْفَقُوا مِنْ أَمْوَالِهِمْ؛ مردان، سرپرست و نگهبان زنان‌اند، به دلیل برتری‌هایی که خداوند (از نظر نظام اجتماع) برای بعضی نسبت به بعضی دیگر قرار داده است و به دلیل انفاق‌هایی که از اموالشان (در مورد زنان) می‌کنند. »
نفقه در کلام اهل بیت علیهم السلام
در روایات مربوط به اهل بیت علیهم‌السلام نیز در خصوص واجب بودن پرداخت نفقه مطالبی مطرح شده است. درواقع در سبک زندگی پیامبر اکرم صلی‌الله علیه و آله و ائمه اطهار علیهم‌السلام و همچنین در احادیث و روایت‌های آن بزرگان نکات بسیار مهمی درباره نفقه زنان یادآوری شده است.
اهمیت این موضوع تا اندازه‌ای است که پیامبر اسلام صلی‌الله علیه و آله در حجه الوداع نکات بسیار مهمی را یادآوری کرده و در میان سخنان خود فرمودند: «درباره حقوق زنان از خدا پروا کنید. زیرا شما آنها را به عنوان امانت الهی در اختیار گرفته‌اید و کام‌جویی از آنان را با کلمه الهی (عقد و نکاح) بر خودتان حلال کرده‌اید؛ تأمین شایسته خوراک و پوشاک آنها بر عهده شماست.»
همچنین در جلد دوم کتاب دعائم الاسلام از امام جعفر صادق علیه السلام روایت شده است که پیغمبر اکرم صلی‌الله علیه و آله نهی فرمودند از اینکه مردی سیر باشد در حالی که همسر و فرزندانش گرسنه هستند. آن حضرت با این مضمون فرمودند: «ضایع کردن اهل و عیال و شانه خالی کردن از قبول بار مسئولیت آنها موجب هلاکت و نابودی مرد خواهد شد.»
از طرف دیگر مردی که پرداخت نفقه به همسر خود سر باز می‌زند و اداره امور او را به گردن دیگران می‌اندازد، نه‌تنها خودش را انسانی غیر قابل اعتماد معرفی می‌کند، بلکه آسیب‌های بسیاری را متوجه همسر و فرزندانش می‌کند. در کتاب عقاب الاعمال روایت‌هایی درباره بی‌مسئولیتی مردان نوشته شده است.
ازجمله اینکه پیامبر اکرم صلی‌الله علیه و آله در این باره فرموده‌اند: «کسی که حقوق همسر و فرزندانش را ضایع کند و موجب قطع صله‌رحم شود، خداوند در روز قیامت او را از احسان خود محروم خواهد کرد، و خداوند او را در روز قیامت ضایع می‌کند. و شخصی را که خداوند متعال او را ضایع کند، از گروه هلاک شوندگان خواهد بود.»
همچنین در جلد سوم کتاب من لا یحضره الفقیه نوشته شده که پیامبر اکرم صلی‌الله علیه و آله فرموده است: «ملعون و نفرین شده است کسی که اهل و عیال خود را ضایع کرده و بار مسئولیت آنها را بر عهده دیگران بگذارد.»
در مقابل این افراد، کسانی هستند که عهده‌دار مسئولیت همسر و فرزندان خود می‌شوند و برای پاسخ دادن به نیاز آنها از هیچ تلاشی دریغ نمی‌کنند. در همین مورد پیامبر اکرم صلی‌الله علیه و آله فرمود: « مردی که در راه رفع نیازهای همسر و فرزندان خود سعی و تلاش می‌کند و او با این سعی و تلاش در زمانی که فرزندان کوچک هستند، عفت و پاک‌دامنی را به آنها آموزش می‌دهد و خداوند به وسیله او همسر و فرزندانش را بی‌نیاز می‌کند، چنین شخصی مستحق اجر و ثواب بسیاری خواهد بود.»
منابع:
تفسیر تسنیم؛ آیت الله العظمی جوادی آملی
عقاب الاعمال
دعائم الاسلام
من لا یحضره الفقیه
دیدگاه تان را بنویسید