قبل از وقوع زلزله چگونه عمل كنيم؟

ایسنا: از آنجا كه زلزله، اغلب بدون اطلاع قبلي، غيرمنتظره و آني رخ مي‌دهد، لذا شناسايي مناطق آسيب‌پذير و برنامه‌ريزي‌ و آموزش براي به حداقل ساندن آسيب‌پذيري جوامع انساني و امري ضروري تلقي مي‌شود. مقاوم سازي سازه‌ها و رعايت آيين‌نامه‌هاي ساخت و ساز و مقاوم سازي ساختمان و نيز بيمه آن، محكم كردن اشيا به ديوارها و همين‌طور روشنايي‌ها به سقف باعث كاهش اثر و ميزان خسارت‌هاي احتمالي زلزله مي‌شود. شناسايي عوامل ايجادكننده خطر و اقدامات لازم براي رفع يا كاهش اين عوامل مي‌توانند كمك شايان در كاهش خسارات مالي و جاني داشته باشد كه اين اقدامات به شرح ذيل است: * قفسه‌ها را به ديوار متصل و محكم كنيد. * اشياي بزرگ و سنگين‌تر را در قفسه‌هاي پايين‌تر قرار دهيد. * اشياي شكستني را در طبقات پايين كابينت نگهداري و در آن را محكم ببنديد. * روشنايي‌ها را در محل خود ثابت و محكم كنيد. * در صورت وجود آسيب و شكاف در سقف و ديوارهاي خانه با يك كارشناس مشورت كنيد. * وسايل سنگين نظير تابلوها و آينه‌ها را دور از محل خواب قرار دهيد و در جاي خود محكم كنيد. * سيم كشي برق ساختمان و سيستم‌ لوله‌كشي گاز را به صورت دوره‌اي براي يافتن عيوب احتمالي بررسي كنيد، چرا كه خطر آتش‌سوزي وجود دارد. * محصولات قابل اشتعال مانند اسپري حشره‌كش را در كابينت و قفسه‌هاي پاييني قرار دهيد. * وسايل گرمايشي مانند آبگرمكن، بخاري يا اجاق گاز را به ديوار يا كف ساختمان تثبيت كنيد، براي نمونه وسايل گرمايشي ايستاده (مانند آبگرمكن استوانه‌اي شكل) را در گوشه‌ها ديوار مي‌توان به صورت زير تثبيت كرد: * بخاري يا آبگرمكن را در فاصله 25 تا 30 سانتيمتري از ديوارها در گوشه و كنج قرار دهيد. * براي تثبيت وسيله به ديوار از چهار عدد تسمه فلزي قابل انعطاف نظير تسمه‌هاي بسته بندي كالا با مقاومت كافي استفاده كنيد. براي اين كار دو تسمه در بالا و در فاصله حدود 20 سانتيمتري از لبه بالايي وسيله گرمايش و در خلاف جهت يكديگر (يكي در جهت عقربه‌هاي ساعت و ديگري در خلاف جهت آن ) به دور وسيله بسته شوند، سپس به وسيله پيچ و رول پلاك مناسب با ضخامت و طول كافي (طول حداقل 5/7و ضخامت حدود نيم سانتيمتر) در دو طرف وسيله گرمايش (و نه از پشت آن) به دو ديوار وصل شوند، دو تسمه نيز به همين روش در حدود 10 سانتيمتر بالاتر از لبه پاييني وسيله گرمايش به دور آن بسته و به ديوار پيچ شوند. * اشياء و ملزوماتي را كه در خارج از ساختمان قرار دارند مانند كولرها، لوله‌هاي دودكش، گلدان‌ها و ... را در جاي خود محكم كنيد و آنها را در اماكني قرار دهيد كه خطر سقوط نداشته باشند، اشيا و ملزوماتي كه احتمال سقوط دارند را در جاي خود مستحكم كنيد. شناسايي مكان‌هاي امن داخل و خارج خانه زير مبلمان و اثاثيه محكم نظير يك ميز (غيرشيشه‌اي)، كنار يك ديوار داخلي مكان امني براي پناه گرفتن است و بايد از جاهايي كه احتمال ريختن خرده شيشه وجود دارد (مثلا نزديك پنجره‌ها، آينه‌ها، تابلوها) يا جايي كه احتمال سقوط وسايل سنگين از قفسه‌ها مي‌رود، دوري كرد. در فضاي باز، بايد از ساختمان‌ها، درخت‌ها، خطوط تلفن و تيرهاي چراغ برق و پل‌هاي هوايي دور شد. آموزش خود و اعضاي خانواده‌ همه اعضاي خانواده‌ بايد بياموزند كه چگونه جريان برق را قطع كنند و شيرهاي آب، گاز و نظاير آن را از محل اصلي ببندند، حداقل يكي از اعضاي خانواده‌ بايد با اصول اقدامات امداد و كمك‌هاي اوليه آشنا باشد، براي كسب اطلاعات بيشتر در مورد زلزله با جمعيت هلال احمر منطقه خود يا تلفن نداي امداد جمعيت «147» تماس گيريد. تهيه وسايل ضروري و نگهداري آنها در جاي امن با اطلاع همه اعضاي خانواده‌ چراغ قوه با باتري يدك، راديو با باتري يدك؛ جعبه‌ كمك‌هاي اوليه شامل : چسب‌زخم، باند و گاز استريل، چسب پارچه‌اي، قيچي، مواد ضدعفوني‌كننده، پماد سوختگي و داروهاي بدون نسخه مانند برخي مسكن‌ها، شربت معده، قطره چشمي و نيز داروهايي كه با تجويز پزشك به طور منظم استفاده مي‌كنيد، تهيه كنيد‌. دفترچه حاوي شماره تلفن‌هاي ضروري و مراكز امداد را فراموش نكنيد، حداقل چهار ليتر آب را براي هر فرد در يك ظرف‌نشكن ذخيره كنيد، هر چند وقت يك بار از نظر تازگي و بهداشتي بودن آن را بررسي و تعويض كنيد، موادغذايي فاسد نشدني به تعداد افراد خانواده‌ براي مدت سه روز (مانند غذاي كنسرو شده، كمپوت، بيسكويت، موادغذايي خشك)، وسايل بهداشتي شخصي (حوله، صابون، خميردندان و مسواك، پودر شوينده، دستمال كاغذي و ...)، در باز كن معمولي، دستكش و كفش‌هاي مناسب، يك عدد چادر مسافرتي، كپسول آتش‌نشاني كه داراي شارژ لازم بوده و روش استفاده از آن را تمامي افراد خانواده‌ آموزش ديده‌اند. طراحي يك برنامه ارتباط اضطراري در مورد آنچه كه بايد در هنگام وقوع زلزله انجام دهيد، خوب فكر كنيد، از آنجا كه احتمال مي‌رود اعضاي خانواده‌ در هنگام وقوع زلزله از هم جدا باشند (زماني كه بزرگ‌ترها در محل كار و بچه‌ها در مدرسه هستند) بايد از قبل مكاني امن، براي جمع‌شدن اعضاي خانواده‌ بعد از حادثه در نظر گرفته شده باشد، از يك دوست يا فاميل در خارج از شهر محل زندگي خود بخواهيد كه رابط اعضاي خانواده‌ باشد تا اعضا به راحتي و در صورت نياز با وي ارتباط برقرار كنند، مطمئن شويد كه تمامي اعضاي خانواده‌ اسم، آدرس و شماره تلفن فرد رابط را دارند. كمك براي آمادگي افراد جامعه خود مخصوصا همسايگان اگر مي توانيد در روزنامه‌ محلي خود بخش ويژه‌اي را پيرامون اطلاعات مورد نياز به هنگام وقوع زلزله (به همراه اطلاعات مربوط به شماره تلفن دفاتر اورژانس، جمعيت هلال احمر و بيمارستان‌ها) براي آگاهي عموم منتشر كنيد. در منزل هفته‌اي يك بار وقوع زلزله فرضي را صحنه سازي كنيد و به كمك همه اعضاي خانواده‌ به شناسايي عوامل خطرساز بپردازيد. با نمايندگان شركت‌هاي آب، برق و گاز در مورد نحوه قطع اين خطوط و ايمني آنها صحبت و مشورت كنيد، تمرين‌ها را به صورت گروهي انجام دهيد، تا بدين وسيله آموخته‌هاي خود را در مورد ساختمان،‌ برنامه‌هاي تغيير و تبديل در مواقع اضطراري در ساختمان، خطرات احتمالي و در نهايت برنامه اضطراري خانواده‌ و همسايگان با هم بكار گيريد، به افراد خانواده‌ خود پناه‌گيري را آموزش دهيد.