نوبل فيزيك هم سه قسمت شد

ایسنا: پس از تقسيم جايزه 1.5 ميليون دلاري نوبل پزشكي بين سه دانشمند كه ساعتي بعد از اعلام اسامي برندگان آن مشخص شد يكي از آنها سه روز قبل درگذشته است، صد و چهارمين جايزه نوبل فيزيك هم بين دو دانشمند آمريكايي و يك دانشمند استراليايي تقسيم مي شود. آكادمي سلطنتي علوم سوئد در اعلاميه‌اي اظهار كرد كه جايزه نوبل فيزيك امسال به طور مشترك به شائول پرموتر آمريكايي، برايان اشميت آمريكايي استراليايي و آدام رايز آمريكايي اعطا شده است. اين سه دانشمند براي كشف انبساط پر شتاب جهان از طريق مشاهدات ابرنواخترهاي دور موفق به دريافت اين جايزه معتبر شده‌اند.

در سال 1998، كيهان‌شناسي و بنيان‌هاي آن با نتايج بدست آنده توسط دو تيم تحقيقاتي لرزيد. يكي از اين تيم‌ها به سرپرستي شائول پرلموتر در سال 1988 آغاز به كار كرده بود. برايان اشميت رهبري تيم ديگر را كه در اواخر سال 1994 كار خود را آغاز كرده بود، بر عهده داشت كه آدام رايز نقش مهمي در آن ايفا كرده بود. اين تيم‌هاي تحقيقاتي بر سر طراحي نقشه‌اي از جهان با مشخص كردن مناطق دورترين ابرنواخترها به رقابت پرداختند. پيچيده‌ترين تلسكوپها در زمين و فضا، قويترين رايانه‌ها و حسگرهاي جديد تصويربرداري كه جايزه نوبل فيزيك سال 2009 را دريافت كرده بود، در دهه 1990 امكانات جديدي را براي افزودن قطعات بيشتر به اين جورچين كيهاني فراهم كردند. اين تيم‌ها از يك گونه خاص ابرنواختر موسوم به نوع Ia استفاده كردند كه يك انفجار ستاره قديمي فشرده به سنگيني خورشيد و به كوچكي زمين محسوب مي‌شود. چنين ابرنواختري مي‌تواند نوري به اندازه يك كهكشان كامل را از خود ساطع كند. با تمام اين اطلاعات دو تيم موفق به كشف بيش از 50 ابرنواختر دور شدند كه نور آنها از حد انتظار ضعيفتر بود. اين امر بدان معناست كه سرعت انبساط جهان رو به افزايش است. در قرن اخير باورها بر اين بود كه جهان در نتيجه واقعه مهبانگ در حال انبساط است. با اين حال اين اكتشاف در مورد سريع بودن اين انبساط بسيار شگفت‌آور است. در صورتيكه اين انبساط ادامه پيدا كند، جهان با پاياني يخي روبرو خواهد بود. دانشمندان بر اين باورند كه اين شتاب در اثر انرژي تاريك ايجاد مي‌شود اما چيستايي اين مساله يكي از بزرگترين معماهاي فيزيك كنوني است. براساس تصميم كميته نوبل، نيمي از جايزه 1.5 ميليون دلاري نوبل فيزيك به شائول پرلموتر 52 ساله، رئيس پروژه كيهان‌شناسي ابرنواختر در آزمايشگاه ملي لاورنس بركلي و دانشگاه كاليفرنيا در بركلي خواهد رسيد و نيم ديگر به طور مشترك به اشميت 44 ساله از تيم تحقيقاتي ابرنواخترهاي زد (High-z) در دانشگاه ملي استراليا و آدام رايز 42 ساله از تيم تحقيقاتي ابرنواخترهاي زد (High-z) در دانشگاه جان هاپكينز اعطا شده است. هر سه دانشمند در قياس با ميانگين سن برندگان جوايز نوبل، نسبتا جوان هستند. جايزه فيزيك سال گذشته براي آزمايشات پيشگامانه آندره گيم و كنستانتين نووسلوف بر روي ماده دو بعدي گرافن به اين دو فيزيكدان روس اعطا شده بود.