زيباترين ناسزاها به آمريكا!

دنیای اقتصاد: اسفنديار قره‌باغي را نمي‌توان از تاريخ موسيقي بعد از انقلاب حذف كرد. تاثيري را كه اين هنرمند در عرصه موسيقي كشور داشته نمي‌توان كتمان كرد. او از موفق‌ترين صداهاي سال‌هاي اخير است كه چندان مورد توجه قرار نگرفت، اما اين اواخر گويا دري به تخته‌اي خورده باشد، صاحبان هنر ايران متوجه شده‌اند كه جاي چنين صدايي سال‌ها است كه در عرصه موسيقي كشور خالي بوده است. شايد به همين دليل است كه براي او بزرگداشت برگزار مي‌كنند و از او تقدير مي‌كنند. مرد افتاده و هنرمندي از ديار آذربايجان كه سرودهاي خاطره‌انگيزش سال‌هاي جنگ را براي تمامي ملت ايران خاطره‌انگيز كرده است. گفت‌و‌گوي زير هر چند نمي‌تواند بازگوكننده سال‌ها تلاش او باشد، ولي همين كه گوشه‌اي از هنرهاي او را نمايان كند، كفايت مي‌كند. شما به عنوان يكي از چهره‌هاي نسلي كه ساليان سال فعاليت‌هاي بسياري در عرصه موسيقي داشته است، به خواننده و آهنگساز جنگ شهرت يافته‌ايد، اما در اين ميان آنچه بيش از همه شنيده شده، سرود معروف «آمريكا، آمريكا» است. فكر مي‌كنيد چرا اين قطعه توفيق بيشتري براي شنيده شدن پيدا كرد؟ زماني كه من اين قطعه را اجرا كردم، با اعتقاد به اين موضوع كه آمريكا يك كشور جهان‌خوار است آن را خواندم. من واقعا صد درصد معتقد بودم که این سرود را خواندم و هنوز هم به چنين موضوعي اعتقاد دارم. آمريكا تحت هيچ شرايطي تغيير نمي‌كند و به گفته‌اي، گربه‌اي نيست كه محض رضاي خدا موش بگيرد. او همچنان يك جهانخوار باقي مانده است و باقي خواهد ماند. دولتمردان اين كشور دلشان به حال كسي نمي‌سوزد و در جاي جاي دنيا جنگ و خونريزي به راه‌انداخته‌اند. چنين چيزهايي بر كسي پوشيده نيست و همه مي‌دانند كه او هرگز دست از ظلم و ستم خود برنخواهد داشت. تا زمانی که آمریکا وجود دارد و سیستم و حکومتش به جهان‌خواری و دست‌درازی در هر گوشه کره زمین ادامه دهد، سرودهای ضد آمریکایی را خواهم خواند. اين سرود از سوي چه كسي پيشنهاد شد؟ آقاي حميد سبزواري در يكي از روزهاي بمباران سال 60، آمد و گفت شعري بر ضد آمريكا سروده‌‌ام و مي‌خواهم روي آن كار كني. من كه درد وطن و عشق به ايران از دغدغه‌هايم بود، دوست داشتم بر روي اين شعر كار كنم. آن زمان در راديو بوديم و عده‌اي از دوستان شاعر، آهنگساز و تنظيم‌كننده در راديو حضور داشتند. اين دوستان در روزهايي كه شهر زير بمباران‌هاي پياپي بود شروع به ساخت قطعه كردند كه از اين ميان آقاي احمدعلي راغب ساخت ملودي را به عهده داشت و سيد محمد ميرزماني آن را تنظيم كرد. روزهاي تهران، روزهاي سختي بود و هر روز بمباران هوايي بود. به همين دليل ما تمامي اين سرودها را با همين حال و هوا و فضا ساختيم. اين سرود در مدت 48 ساعت آماده شد. شايد باورتان نشود آن موقع در طول يك سال، ما 103 سرود ملي توليد و منتشر كرديم. اما همچنان سرود آمريكا بر سر زبان‌ها است و همه آن را زمزمه مي‌كنند. مي‌دانيد دليلش چيست؟ مي‌دانيد چرا؟ چون این سرود زیبا‌ترین ناسزا‌ها را درباره آمريكا با خود به همراه داشت. بهترين توصيف‌هايي كه از اين خون‌آشام مي‌شد به تصوير كشيد در اين سرود نهفته بود. ولي شما براي خواندن اين سرود گاهي هم سرزنش شديد. حرف و حديث كه هميشه هست، اما مي‌خواهم در همين جا اين را بگويم تا زمانی که آمریکا وجود دارد و همچنان به ظلم و ستم خود ادامه مي‌دهد، من نيز اين سرودها را مي‌خوانم. ضمنا مگر تك تك كلمات اين سرود واقعيت نيست؟ چرا من و خوانندگاني همچون من نبايد اعتراض خود را از طريق هنرشان نشان بدهند. من يك ايراني‌ام و اصالتم را گم نكرده‌ام. کلمات اين سرود چيزي جز حقيقت نيست. به اعتقاد من آمريكا هميشه لايق صفت‌هايي همچون دزد جهان‌خواره‌، دیو ستم‌كاره‌، عقرب جراره‌، روبه مکاره و... است. از خواندن اين‌گونه سرودها پشيمان نيستيد؟ نه تنها در مورد خواندن اين قطعه، بلكه در مورد تمامي قطعاتي كه در اين زمينه خوانده‌‌ام به هيچ وجه پشيمان نيستم و اگر بتوانم باز هم به خواندن چنين سرودهايي اقدام خواهم كرد. چون مي‌دانم آمريكا چه كارهايي در حق كشور عزيز و مردمان عزيزترمان كرد كه در تاريخ مثال‌زدني است. براي ميهنم و مردم آن هر كاري كه بتوانم انجام مي‌دهم. جدا از داشتن چنين عرق ملي، دليل ديگري براي انتخاب شما براي خواندن اين سرودها وجود داشت؟ جنس صدا هم براي اجراي اين‌گونه قطعات شرط است. من به كمك عرق ملي كه داشتم و نيز با جنس صدايي كه داشتم و به كمك تركيب اين دو باهم توانستم حدود ۸۴۷ ترانه ملی در زمان جنگ تحمیلی بخوانم. چه شد كه توانستيد بمانيد و ادامه بدهيد؟ همان سال‌ها شخصا فتوايي از امام خمینی گرفتم كه آن را همه جا ابلاغ کردم. در اين فتوا ايشان فرمودند موسیقی در راه خلق و انقلاب کراهتی ندارد، البته صدور این فتوا در آن برهه کار شجاعانه‌ای بود. اين فتوا سر منشا كارهاي ديگري از شما و همكارانتان شد. درست است؟ بله، اگر اين فتوا نبود، نمي‌توانستم تمام هشت سال دوران جنگ ایران و عراق را با صدایم ۸۰۰ ترانه حماسی و میهنی بخوانم.