اگر علی قدرت نداشت، علی نبود؟! / امیرالمومنین؛ عامل وحدت بخش جهان اسلام

دکتر عماد افروغ: خدای مهربان را شاکرم که در ماه شعبان و رمضان توفیق انجام عمرۀ مفرده را نصیب بنده کمترینش نمود و خدای رئوف و رحیم را شاکرم که در زمانی بخشی از سفر نامه خود با عنوان شراب ناب را تقدیم عزیزان مخاطب می کنم که در ماه مبارک رمضان، ماه دعا و نیایش و تقوا قرار داریم .

امروز سه شنبه 11/4/92 است. به لطف خدا امروز هم توفیق یافتیم که به حرم برویم و به دعا و نیایش و تلاوت آیاتی از قرآن مشغول شویم. و اما داستان غفلت بشر از خود و خدای خود داستان عجیبی است. علل این غفلت هم قابل توجه و واکاوی است. چرا انسان غافل می شود، چرا می تواند غافل شود. ریشه ها و عوامل غفلت کدامند؟ آیا خود این غفلت که خود یک عیب بزرگ است، در جای خود نشان دهنده جایگاه عظیم انسان نیست؟ آیا سایر موجودات هم غافل می شوند؟ بگذارید به موجودات دیگر کاری نداشته باشیم که خود عالم شگفت انگیزی است. اما غفلت انسان! چه عواملی باعث توجه و تنبه به این غفلت می شود؟ آیا همان قوه و ظرفیتی که ما را به غفلت می کشاند، همان ما را هشیار نمی کند؟ هر چه باشد داستان حیات بشر و ربطش با جوهره خود و خدایش، داستان مدام ناهشیاری و هشیاری است، داستان نسیان و رجعت است و حج بستری برای غفلت زدایی و رجعت انسان به سوی خود و خدای خویش است. بفهمیم که و چه هستیم، از کجا آمده ایم، اصالتمان چگونه تعریف می شود، به کجا می رویم و مسئولیتمان چیست؟ به هرحال، داستان غفلت، داستان فروکاهیدن و فرو رفتن است، نه فرا رفتن و بر کشیدن، داستان توقف و سکون است، نه حرکت و پویایی، داستان ماندن و پوسیدن است، نه شدن و بالیدن. داستان عقب ماندگی است، نه رفتن و تعالی. داستان فروپاشی و پوسیدگی است، نه استواری و طراوت و نشاط. از سوی دیگر بیاییم و ببینیم آیا چیزی در حد نهج البلاغه منسوب به دیگران موجود است یا خیر؟ اینها همه موضوعات عقلی و تاریخی اند و قابل تحقیق. انشاءالله که فرصت انجام یا مرور بر این کارها به دست آید. به هرحال، مسئله امروز ما وحدت است و وحدت را باید به طور عمده حول اصول و معیارها جستجو کرد و حتی الامکان مصادیق را تا آنجا که به دستیابی به اصول و معیارها کمک می کند، مطرح کرد. امام علی(ع) خود سکوت اختیار کرد و به خاطر وحدت، آن چنان واکنشی، حداقل در زمان در قدرت نبودنش از خود نشان نداد. مبنای این عدم واکنش مسئله اصلی ماست. اصولاً چرا باید علی را با قدرت پیوند زد؟ یعنی اگر علی قدرت نداشت، علی نبود؟! عظمت نداشت؟ عظمت او را باید با حاکم بودنش گره زد؟ چرا علی بیش از آنکه عامل وحدت بخش جهان اسلام باشد، عامل هویت بخش بخشی از اسلام باشد؟ چرا نباید تفسیر وحدت بخش از او و اندیشه ها و اعمالش داشت؟ مشترکاتی از قبیل توحید، نبوت، معاد، حج، جهاد، نماز، زکات، اصول عقیدتی، اخلاقی و فقهی مشترک، توجه به عزت مسلمین و غیرذلک می توانند و ضروری است که محور وحدت و پیوستگی مسلمانان باشد. پرهیز از اختلاف و تشتت در پرتو توجه به اصول مشترک از ضرورت های همیشگی و زمانی- مکانی ما هر دو است. به لحاظ مبنایی، قرآن و سیره نظری و عملی رسول الله(ص) با شیوه تعامل و گفتگو می تواند معیار وحدت و رفاقت و دوستی و پیمان های مستحکم فرهنگی، سیاسی و اقتصادی باشد. در این پیمان ها و اتحادها و اتحادیه ها قرار نیست که تحفّظات ملی و فرهنگی و تاریخی طرف های این پیمان ها فراموش شود، قرار است به مشترکات بیشتر توجه شود. امروز چهارشنبه 12/4/92 است...