افزایش جریمه رانندگی بازدارنده است؟

احمد وحیدی درخصوص درخواست فراجا برای افزایش مبلغ جرایم رانندگی و نگاه دولت به این امر گفته است: «بحث فراجا نیست، چون بالاخره جریمه همیشه باید بازدارنده باشد و جریمه برای خود جریمه نیست، جریمه می‌کنند که تخلف و جرمی رخ ندهد.» این موضوع اما همواره مخالفانی هم داشته، این‌که اساسا افزایش قیمت جریمه نسبت مستقیمی با کاهش جرایم رانندگی نداشته است. حداقل در کاهش تلفات و مجروحان تصادفات، این موضوع در دو دهه اخیر وجود نداشته است اما در پژوهشی که نزدیک به یک دهه پیش صورت گرفته و خلاصه‌ای از آن در فصلنامه راهور منتشر شده، می‌توان نتایج جالب‌توجهی را نسبت به افزایش جریمه رانندگی مشاهده کرد. چراکه این پژوهش افزایش جرایم رانندگی را به نوعی با دیگر کشورها (۱۴ کشور) مقایسه کرده و گاه نتایج جالب‌توجهی از آن به دست آمده است. به عنوان مثال نتایج این تحقیق نشان می‌دهد که میزان جریمه‌های نقدی در ایران نسبت به سایر کشورها پایین اما نسبت جریمه‌ها به درآمد متوسط افراد جامعه به نسبت زیاد است. با این حال، تعداد زیاد تخلفات ترافیکی در ایران و هزینه بالای ناشی از تصادفات، بالاتر بودن میزان نسبت جریمه به درآمد افراد جامعه را توجیه می‌کند. نگاهی به لوایح بودجه در یک دهه گذشته هم نشان می‌دهد همواره میزان جرایم رانندگی رو به افزایش بوده است. گاه شیب این افزایش ملایم و البته در سال‌هایی هم چشمگیر بوده است اما فارغ از بازدارندگی افزایش جرایم رانندگی یا بی‌تاثیری آن، اساسا کشور ایران در زمره کشورهایی است که میزان تخلفات رانندگی در آن بالاتر از میانگین جهانی است. به این معنا که حتی اگر میزان جرایم رانندگی را در نظر نگیریم، باز هم تعداد تخلفات صورت‌گرفته در معابر و جاده‌های ایران بالاست و یکی از دلایل میزان تلفات بالای رانندگی را هم می‌توان به این نکته معطوف کرد. چراکه خودروسوار نقشی انکارنشدنی در میزان تصادفات دارد، اگرچه راه و جاده و البته که استانداردهای خودرو هم در این مهم دخیل است.