فوری؛ شناسنامه جلد قرمز داری عجله کن | شناسنامه این افراد باطل خواهد شد

خبرنگار شایلین بهبودی:

کارگر درباره زمان خداحافظی با شناسنامه های پشت جلد قرمز در کشور، گفت: یکی از برنامه هایی که امسال طراحی کرده ایم این است که تا پایان سال آینده وجود این شناسنامه‌های جلد قرمز رابه حداقل برسانیم.

ما در همین ۲ سال برنامه ریزی کردیم تا سریعتر بتوانیم این شناسنامه های معروف به جلد قرمز را تبدیل به شناسنامه‌های جدید کنیم چرا که این شناسنامه‌ها که کاملاً مکانیزه هستند.

وی همچنین به امکان جعل شناسنامه‌های جلدقرمز اشاره و عنوان کرد: این شناسنامه‌ها محل اشکال هستند و می‌توانند از آن سوء استفاد کنند و امکان جعل آن وجود دارد.

رئیس سازمان ثبت احوال کشور درباره همکاری ثبت احوال با سازمان‌ها برای جمع آوری شناسنامه‌های جلد قرمز گفت: یکی از سیاست‌ها و برنامه‌های این سازمان تعویض این شناسنامه‌ها است، در همین راستا بانک مرکزی باید به عنوان متولی چاپ شناسنامه خام به ما کمک کند و برخی نهادهای نظارتی نیز که در تجدید چاپ همکاری دارند به ما کمک کنند تا تعویض این شناسنامه‌ها هرچه سریعتر انجام دهند.

وی ادامه داد: ما تاکنون هنوز یک مهلت دقیقی را اعلام نکردیم چرا که باید این شناسنامه های خام باید تأمین شود تا این کار انجام شود.

کارگر درباره میزان شناسنامه‌های جلد قرمز در کشور گفت: در کشور حدود ۳۴ میلیون شناسنامه جلد قرمز وجود دارد که انشالله ما بتوانیم هر چه سریعتر این شناسنامه‌ها را تعویض کنیم.

اطلاعیه مهم درباره تعویض شناسنامه و کارت ملی

رئیس سازمان ثبت احوال کشور گفت: ما هیچ مشکلی برای دسترسی افراد برای رفع مشکلات مدرک هویتی خود نداریم، اما توصیه می کنیم قبل از فرارسیدن ایام انتخابات، برای تعویض یا بازنگری مدارک هویتی خود اقدام کنند.

هاشم کارگر رئیس سازمان ثبت احوال کشور با اشاره به فعالیتهای سازمان ثبت احوال برای انتخابات امسال، اظهار کرد: سازمان ثبت احوال عضو اصلی ستاد انتخابات و ستاد مرکزی اجرایی انتخابات کشور است. امسال یکی از اتفاقاتی که در راستای خدمات سازمان ثبت احوال در حوزه انتخابات به شمار می رود، حضور ما درکنار سایر نهادها برای تأیید نامزدهای انتخاباتی است. ما جز دستگاه‌های احراز صلاحیت نامزدها برای انتخابات هستیم.

وی افزود: یکی دیگر از وظایف سازمان ثبت احوال برای انتخابات، احراز هویت کسانی است که می خواهند به نامزدهای انتخاباتی رأی بدهند، این احراز از سوی ثبت احوال صورت می گیرد.

 رئیس سازمان ثبت احوال کشور تأکید کرد: یکی از اتفاقاتی که امسال در حوزه انتخابات به وقوع پیوست ثبت نام الکترونیکی رقبا بود، ما در پیش ثبت نام ها و هم در ثبت نام اصلی بسترهای الکترونیکی را برای این اقدام آماده کردیم.پس از ثبت نام نامزدهای انتخاباتی، بانک این نامزدها به سازمان ثبت احوال در اختیار سازمان قرار گرفت و تمامی تغییرات و تحولات هویتی آنها مورد بررسی و اطلاع رسانی شد.

کارگر با اشاره به آمادگی سازمان ثبت احوال در روز انتخابات ابراز کرد: در روز انتخابات هم یکی از دستگاه هایی که آماده باش بوده سازمان ثبت احوال است، در تمامی شهرستانها هم یکی از اعضای اصلی سه عضو رییس سازمان ثبت احوال است و در روز انتخابات نیز ادارات ما آمادگی را دارند که اگر کسی مدارک هویتش مشکلی دارد بتواند در همان روز مدرک خود را اصلاح کنند تا این افراد در رای گیری حضور پیدا کنند.

وی ادامه داد: ما ۷۵۰ اداره در کشور داریم و هیچ مشکلی برای دسترسی افراد برای رفع مشکلات مدرک هویتی خود نداریم، اما توصیه می کنیم این فرآیند را به روز انتخابات موکول نکنند و قبل از فرارسیدن آن ایام، برای تعویض یا بازنگری مدارک هویتی خود اقدام کنند.

چه کسانی شناسنامه ندارند؟

شاید اولین سوالی که درباره بی‌شناسنامه‌ها به ذهن می‌رسد این باشد که اصلا چرا این افراد از ابتدا دارای شناسنامه نبوده‌اند. در پاسخ به این سوال باید به یک دسته بندی رجوع کرد. در یک دسته‌بندی کلی ساکنان  کشور به سه دسته‌ ایرانیان دارای شناسنامه و کد ملی، اتباع غیرایرانی، و بی‌شناسنامه‌ها تقسیم‌بندی می‌شوند. بی‌شناسنامه‌ها خود به ۵ دسته تقسیم می‌شوند:

 گروه اول مدعی تابعیت ایرانی هستند ولی مدرکی بابت اثبات این ادعا ندارند و صرفا به دلیل سکونت طولانی در ایران بر ادعای خود اصرار دارند. هویت ایرانی این افراد باید احراز شود تا بتوانند شناسنامه بگیرند.

گروه دوم ممنوع‌الخدماتی‌ها هستند یعنی کسانی که در سال‌های قبل توانسته‌اند شناسنامه‌ ایرانی بگیرند اما پس از مدتی سازمان ثبت احوال به اصالت ایرانی آنان شک کرده و در نتیجه شناسنامه فرد نیز باطل شده است.

دسته سوم افرادی هستند که در مناطق صعب‌العبور به دنیا آمده‌اند. این افراد گواهی ولادت ندارند و چون به دلیل صعب العبور بودن منطقه و دوری از مرکز نتوانسته‌اند برای اخذ شناسنامه مراجعه کنند، بی‌شناسنامه مانده‌اند که البته در سالیان اخیر با حضور مأموران ثبت‌احوال در مناطق صعب‌العبور این مشکل تا حد زیادی مرتفع شده است. 

گروه چهارم افراد بی‌شناسنامه، فرزندان حاصل از ازدواج زنان ایرانی با مردان غیرایرانی هستند که تا قبل از سال    ۱۳۹۸ این افراد پیش از رسیدن به  ۱۸ سالگی به هیچ وجه امکان دریافت شناسنامه نداشتند اما بعد از اصلاح قانون تابعیت فرزندان حاصل از ازدواج زنان ایرانی با مردان غیرایرانی، این افراد حق دریافت شناسنامه را پیدا کرده‌اند. البته اجرای این قانون به کندی پیش می‌رود و طبق آخرین آمار از بین حدود ۱۰۹ هزار متقاضی این‌چنینی، تنها ۱۵ هزار و ۸۰۰ نفر موفق به اخذ شناسنامه شده‌اند.

گروه پنجم نیز نسل‌های دوم و سوم اتباع غیرایرانی ساکن ایران هستند که در خاک ایران به دنیا آمده‌اند و بر اساس شرایط بندهای ۴ و ۵ ماده‌ی ۹۷۶ قانون مدنی امکان دریافت شناسنامه ایرانی را دارند اما بسیاری از این افراد هنوز به شناسنامه‌ ایرانی دست پیدا نکرده‌اند.  

امیدی تازه برای بی‌ شناسنامه‌ ها

حالا که معلوم شد چه افرادی فاقد شناسنامه هستند، قدم بعدی این است که این افراد چطور می‌توانند برای اخذ شناسنامه اقدام کنند. از آنجا که بحث بی‌شناسنامه‌ها همیشه مطرح بوده و چالش‌ها و مشکلات ناشی از آن گوشزد شده است، سازمان ثبت احوال کشور به تازگی اطلاعیه ای منتشر کرده که بر اساس آن امید می‌رود روند شناسنامه‌دار شدن افراد تسریع شود. 

در این اطلاعیه از تصویب رسیدگی به وضعیت افراد فاقد مدارک هویتی مدعی تابعیت ایرانی در استان سیستان و بلوچستان در پی سفر حجت الاسلام و المسلمین ابراهیم رئیسی، رئیس جمهور به این استان و دستور او برای رفع معضل بی‌شناسنامه ها خبر داده شده است. طبق این اطلاعیه وزیر کشور برای نخستین بار طی بخشنامه‌ای جامع و کامل به تمامی استانداران، فرمانداران و شورای تامین استان ها و شهرستان ها، آنها را مکلف به شناسایی و تعیین تکیلف این افراد کرد.  

همچنین بر اساس این اطلاعیه سازمان ثبت احوال کشور توضیح داده است که با توجه به دستورالعمل رفع فقر مطلق و ضرورت اختصاص شناسه (مشابه شماره ملی) به افراد بدون هویت جهت ارائه خدمات عمومی، به صاحبان بیش از ۱۰ هزار پرونده در دست بررسی، شناسه تخصیص داده شده است.

در این راستا راه اندازی سامانه الکترونیکی شناسایی و ثبت نام افراد فاقد مدارک هویتی مدعی تابعیت ایرانی، به نشانی اینترنتی faghedin.sabteahval.ir را می‌توان یکی از مهمترین اقدامات سازمان ثبت احوال کشور برای ساماندهی و رسیدگی به وضعیت این افراد دانست که هم اکنون رسیدگی به این درخواست‌ها در سازمان ثبت احوال برابر مقررات و ضوابط در جریان است. سازمان ثبت احوال یادآوری کرده است که از دیگر اقدامات این سازمان می‌توان به گسترش دفاتر پیشخوان ارایه دهنده خدمات ثبت احوال برای دسترسی آسان‌تر این افراد، افزایش اختیارات اداره کل ثبت احوال استان برای هماهنگی با سایر مراجع استانی به منظور تسریع در تصمیم گیری و رسیدگی به این پرونده‌ها اشاره کرد.

در راستای تعیین تابعیت و اعطای شناسنامه، افراد بی‌شناسنامه باید به ادارات ثبت احوال محل سکونت خود مراجعه کرده و درخواست شناسنامه یا تنظیم سند هویتی را ارائه کنند. اداره ثبت احوال مربوطه برای این افراد تشکیل پرونده می‌دهد و در صورت تکمیل شدن پرونده آنها در هیات پنج نفره اداره کل استان مربوطه یا شورای تامین شهرستان‌های محل سکونت جهت بررسی هویت و تابعیت آنها طرح می‌شود.