دیپلمات ایرانی: آمریکا مسؤول تأخیر در توافق است

 «پرویز اسماعیلی» سفیر جمهوری اسلامی ایران در زاگرب با روزنامه «وچرنی لیست» کرواسی در خصوص روابط دو کشور، روند مذاکرات وین، مسائل منطقه‌ای، بحران اوکراین، بازار انرژی، ارتباط کشورهای عربی با رژیم صهیونیستی، تحولات یمن و ... به گفت‌وگو پرداخت.

* خط قرمز ما منافع و امنیت ملی ما است

خبرنگار با بیان این‌که چند هفته است مذاکرات در وین متوقف شده و مقامات ایرانی تاکید می‌کنند اگر آمریکا از خط قرمزها عبور نکند، هر لحظه آماده امضای توافق هسته‌ای هستند، پرسید: این چه خط قرمزی است؟ واقعا چقدر به توافق هسته‌ای ایران و قدرت‌های جهانی نزدیک هستیم؟ که اسماعیلی پاسخ داد: خط قرمز ما منافع و امنیت ملی ما است. دولت جدید ایران هم مذاکرات را با ارائه ابتکارهایی برای یک توافق پایدار پیگیری کرد. طرف‌های اروپایی و کشورهای ۱+۴ این مسئله را می‌دانند که ما با جدیت دنبال توافق هستیم و انعطاف لازم و حسن نیت خود را نشان داده‌ایم. طرف آمریکایی هم پیام ما را به خوبی دریافت کرده که رفع کامل تحریم‌هایی که در برجام لغو شده بود و همین‌طور تمام تحریم‌هایی که ترامپ بعد از خروج از برجام علیه ما اعمال کرد، ضروری است.

وی افزود: به نظر می‌رسد ما و ۱+۴ به نقطه توافق بسیار نزدیک هستیم. اکنون مسؤول اصلی هر تاخیری در توافق، دولت آمریکا است که باید با یکی دو تصمیم مهم به نقطه توافق برسد. اگر دولت آقای بایدن بخواهد به شکلی ناقص به توافق سال ۲۰۱۵ بازگردد و یا اینکه از برخی تحریم‌هایی که ترامپ اعمال کرد به عنوان ابزار سیاسی علیه ما سوءاستفاده کند، باید مسؤولیت عدم توافق را هم برعهده بگیرد.

* توصیه به بایدن

سفیر ایران در زاگرب خاطرنشان کرد: بهتر است آقای بایدن تجربه تلخ و شکست خورده ترامپ در خصومت و فشار حداکثری علیه ایران را تکرار نکند. ما موفقیت در مذاکرات وین را، پیروزی دیپلماسی و موفقیتی در جهت ثبات سیاسی و اقتصادی در جهان می‌دانیم. همه ما مذاکرات بسیار سختی برای رسیدن به این توافق داشته‌ایم. به همین خاطر باید تضمین شود که اگر توافق شد، به آسانی توسط هر یک از طرف‌ها نقض نشود.

* توافق با ایران کمک بزرگی به توازن سیاسی و اقتصادی در سراسر جهان خواهد بود

خبرنگار با بیان این‌که شایعاتی از اتحادیه اروپا و آمریکا به گوش می‌رسد که روسیه در مسیر امضای توافق کارشکنی می‌کند از سفیر ایران سؤال کرد که روسیه واقعاً چه می‌خواهد، چه نوع تضمینی؟ آیا آنچه روسیه به دنبال آن است، می‌تواند توافق را غیر ممکن کند؟ و اگر این درست باشد، آیا هدف روسیه از کارشکنی این است که ایران نتواند جایگزین گاز و نفت روسیه در جهان شود؟ که وی اظهار داشت: آنچه برای ما مهم است نتیجه مذاکرات است و نه شایعه‌ها و نقل قول‌ها. مذاکرات چند جانبه طبیعتا پیچیده‌تر و سخت‌تر است. ما بارها شاهد مذاکرات دو یا چند جانبه طرف‌های برجام با یکدیگر بوده‌ایم. هر یک از آنها در مقاطع مختلف نظرات و درخواست‌هایی مطرح کرده‌اند. گاهی فرانسه، گاهی روسیه و گاهی هم دیگران. این طبیعت مذاکرات چند جانبه است. ولی ما به جزئیات مذاکرات آنها با یکدیگر وارد نمی‌شویم و بر خواسته‌ها، منافع ملی و حقوق کشور خودمان متمرکز هستیم.

این دیپلمات ایرانی یادآور شد: توافق با ایران کمک بزرگی به توازن سیاسی و اقتصادی در سراسر جهان خواهد بود. امیدواریم درخواست‌های مقطعی یا کم اهمیت هر یک از طرفین، تاثیر منفی بر این هدف مهم نگذارد. شایعات اخیر با واقعیت هم منطبق نیست. بازار انرژی در جهان بسیار بزرگ است و حذف هیچ یک از تولیدکنندگان بزرگ انرژی، از جمله روسیه و ایران، عملا ممکن نیست.

*  آسیب دیدن مردم اوکراین و نابودی زیرساخت‌های آن کشور و هر ملت دیگری، موجب ناراحتی بسیار است 

وی در پاسخ به این سؤال که موضع ایران در قبال جنگ در اوکراین چیست و آیا حمله روسیه به اوکراین روابط ایران و روسیه را مختل کرده است؟ عنوان کرد: ما قربانی طولانی ترین جنگ قرن گذشته هستیم که قدرت‌های جهانی یکپارچه از تجاوز صدام به کشور من حمایت کردند. ما به خوبی با درد و رنج مردم جنگ زده آشنا هستیم. لذا مخالفت با جنگ و تاکید بر حل اختلافات از طریق مذاکره، یکی از اصول سیاست خارجی ایران است.

اسماعیلی افزود: هیچ اختلافی نباید مجوز آغاز جنگ، تجاوز و کشته و زخمی شدن زنان و کودکان تلقی شود. ایران از ابتدای بحران و در تماس با مقامات روسیه یا اوکراین و سایر طرف‌های موثر، خواهان آتش بس فوری، احترام کامل به مقررات بین‌المللی و تمامیت ارضی کشورها، رعایت امنیت کامل غیر نظامیان و حل و فصل اختلافات از طریق گفت‌وگو بوده است. آسیب دیدن مردم اوکراین و نابودی زیرساخت‌های آن کشور و هر ملت دیگری، موجب ناراحتی بسیار است و امیدواریم مذاکرات هر چه سریع‌تر به پایان درگیری و صلح پایدار منجر شود.

وی ادامه داد: باید توجه کرد که حل دراز مدت اختلافات، نیازمند پرداختن به ریشه‌های آن است. شرایط در منطقه اروپای شرقی شکننده است و یک اشتباه کوچک ممکن است دامنه بحران را توسعه دهد. لذا طرفین و سایر کشورهای موثر در بحران باید از هرگونه اقدامات تحریک آمیز که امنیت و حاکمیت ملی دیگران را نادیده می‌گیرد، خودداری کنند.

* پیشگیری از جنگ در اوکراین هم با مذاکره ممکن بود، اما گویا برخی کشورها ترجیح دادند که جنگ اتفاق بیفتد

سفیر ایران در زاگرب اضافه کرد: من اصولا معتقدم جنگ اجتناب پذیر است. پیشگیری از جنگ در اوکراین هم با مذاکره ممکن بود، اما گویا برخی کشورها ترجیح دادند که جنگ اتفاق بیفتد. آقای بایدن به لهستان رفت و بیشتر از اینکه نگران مردم اوکراین باشد، بر رفتن پوتین تاکید کرد. آنها عادت کرده‌اند برای دیگر ملت‌ها تصمیم بگیرند. این فقط حق مردم روسیه، اوکراین و هر کشوری است که رهبرانشان را انتخاب کنند.

وی با بیان این‌که متاسفانه قدرت‌های جهانی در عمل نشان داده‌اند که به سلاح، بیشتر از گفت‌وگو علاقه دارند، اظهار داشت: با فروپاشی شوروی، پیمان ورشو هم فروپاشید. اما غرب نه تنها ناتو را محدود نکرد، بلکه به طور مداوم حوزه ژئو استراتژیک و ماموریت‌های آن را گسترش داد. هیچ ایرادی ندارد که عده‌ای از کشورها پیمان مشترک دفاعی و امنیتی داشته باشند، اما اینکه اینگونه پیمان‌ها ابزاری برای حفظ هژمونی قدرت‌ها و تهدید امنیت دیگر کشورها شود، پذیرفتنی نیست.

اسماعیلی ادامه داد: سازمان‌های بین‌المللی هم باید در بررسی موضوعات مرتبط با صلح و امنیت جهانی از اعمال استانداردهای دوگانه اجتناب کنند. متاسفانه سازمان ملل و مخصوصا شورای امنیت بارها نسبت به این امر بی توجه بوده و موجب بی اعتباری خود شده‌اند و در بحران‌ها مسؤولیت دارند. مردم فلسطین و یمن نمونه‌ای شاخص از این مسئله هستند.

* عربستان طی یک روز ۸۱ نفر از شیعیان و منتقدان خود را اعدام کرد. واکنش غرب و جامعه بین‌المللی چه بود؟

وی با ذکر این نکته که بیش از هفت سال از حمله عربستان و حامیانش به یمن می‌گذرد، گفت: تاکنون حدود ۳۸۰ هزار غیرنظامی از جمله ۱۰ هزار کودک یمنی در اثر بمباران و یا گرسنگی و کمبود دارو کشته شده‌اند. میلیون‌ها نفر آواره شده‌اند. اما شاهد اقدام قاطع از سوی سازمان ملل نبودیم. قدرت‌های غربی هم نه تنها دولت عربستان و متجاوزان به یمن را تنبیه و تحریم نکردند، بلکه به آنها کمک تسلیحاتی و اطلاعاتی کردند. تا روزی که بین انسان‌ها و کشورها تبعیض اعمال می‌شود، صلح جهانی در دسترس نخواهد بود. من از شما می پرسم، عربستان طی یک روز ۸۱ نفر از شیعیان و منتقدان خود را اعدام کرد. واکنش غرب و جامعه بین‌المللی چه بود؟ ضمنا روابط ما با روسیه، اوکراین و هر کشور دیگری، صرفا تابع اصول ثابت سیاست خارجی مان و مبتنی بر احترام و رعایت منافع متقابل است.

* اگر سپاه به ملت‌های سوریه و عراق برای شکست دادن تروریست‌های داعش کمک نکرده بود

خبرنگار درباره خارج کردن سپاه پاسداران از لیست تحریم‌ها توسط آمریکا پرسید و این‌که آیا این تصمیم ربطی به جنگ در اوکراین دارد؟ که اسماعیلی اظهار داشت: سپاه پاسداران نیروی نظامی رسمی و محور امنیت ملی ایران بوده و دفاع از کشور وظیفه ذاتی آن است و تحریم آن بی معنی است. اما ترامپ پس از خروج آمریکا از برجام، سپاه را هم تحریم کرد. در مذاکرات وین بازگشت طرفین به تعهداتشان در برجام مطرح است. لذا دولت آمریکا موظف به لغو بدون استثنای تحریم‌ها علیه تمام شخصیت‌های حقیقی و حقوقی است که ترامپ پس از خروج از برجام اعمال کرد، از جمله سپاه پاسداران. این موضوع هیچ ارتباطی نیز به جنگ در اوکراین ندارد.

وی ادامه داد: سپاه حتی به امنیت منطقه و جهان هم کمک بزرگی کرده است، اگرچه رسانه‌های غربی این حقیقت را به افکار عمومی منعکس نمی‌کنند. شک نکنید اگر سپاه به ملت‌های سوریه و عراق برای شکست دادن تروریست‌های داعش کمک نکرده بود و آنها موفق به تشکیل دولت می‌شدند، الان بزرگترین تهدید برای اروپا و غرب بودند.

* مسؤول بحران فعلی انرژی، در درجه اول خود آمریکا و برخی کشورهای اروپایی هستند

خبرنگار با بیان این‌که با وجود تحریم‌ها، ایران تولید نفت و گاز را افزایش داده است، از اسماعیلی سؤال کرد که با توجه به سیاست‌های غرب بعد از بحران اوکراین، آیا  ایران در صورت لغو تحریم‌ها می‌تواند جایگزین گاز و نفت روسیه در جهان شود؟ که وی پاسخ داد: ایران یک محور قدرتمند و متعادل کننده در بازار انرژی است. ما با وجود فشارهای ناشی از تحریم‌های ظالمانه آمریکا که اقتصاد جهانی و زندگی مردم عادی را تحت تاثیر منفی قرار داده، همواره تلاش کرده‌ایم به صادرات انرژی ادامه دهیم.

سفیر ایران در کرواسی اضافه کرد: مسؤول بحران فعلی انرژی، در درجه اول خود آمریکا و برخی کشورهای اروپایی هستند که طی حدود چهار دهه، به صورت ساختاری و غیرعادلانه، تلاش کردند ایران را از تمام پروژه‌های بزرگ تولید و ترانزیت انرژی کنار بگذارند. آنها باید پاسخ بدهند که چرا شهروندان خود را از دستیابی مناسب به انرژی محروم کرده و می‌کنند؟

وی ادامه داد: ما معتقدیم بازار جهانی انرژی باید از همه ظرفیت‌های تولید کنندگان و صادرکنندگان برخوردار باشد. ما نمی‌خواهیم که جایگزین روسیه و یا هر کشور دیگری در بازار انرژی باشیم. دیگران هم نمی‌توانند جایگزین ایران شوند. این حق مصرف کنندگان و تولید کنندگان انرژی است که در بازار آزاد و بدون مداخله هرگونه عوامل غیر اقتصادی به تجارت بپردازنند. ما آماده هستیم اگر تحریم‌های ظالمانه لغو شوند با قدرت وارد بازار انرژی شده و با عرضه سریع انرژی، نگرانی‌های مصرف کنندگان را کاهش دهیم. این عادلانه نیست که شهروندانی که هیچ دخالتی در تعیین سیاست‌های جهانی ندارند، از کمبود و گرانی انرژی رنج ببرند.

* روابط جمهوری اسلامی ایران و انگلیس عادی است

خبرنگار با بیان این‌که بسیاری از تحلیلگران ادعا می‌کنند که آزادی دو زندانی انگلیسی از زندان ایران و آزاد شدن پول ایران، آغاز عادی سازی روابط بریتانیا و ایران است، از سفیر ایران سؤال کرد که اگر تهاجم نظامی روسیه به اوکراین انجام نمی‌شد، آیا این اتفاق می افتاد؟ که وی گفت: روابط جمهوری اسلامی ایران و انگلیس عادی است. ما از حدود ۴۵ سال پیش و در تجارت مربوط به تانک‌های انگلیسی بیش از ۳۹۰ میلیون پوند از انگلیس طلب داشتیم. طی دهه‌های گذشته مذاکرات متعددی برای پرداخت این بدهی به ایران انجام شد تا این‌که اخیرا در مذاکرات وزرای خارجه دو کشور به نتیجه رسید. این موضوع به آزادی دو زندانی انگلیسی و یا هر مسئله دیگری ربط ندارد.

* تحریم، جنگ بدون گلوله است

خبرنگار پرسید جو بایدن هیأتی را به ونزوئلا، کشوری که تا دیروز دشمن آنها بود، فرستاد تا از آنها برای تامین نفت کمک بخواهد. آیا چنین اتفاقی برای ایران افتاده است؟ که اسماعیلی اظهار داشت: ما از این‌که دولت آمریکا دست از دشمنی با هر کشوری بردارد و تحریم‌های ظالمانه علیه آنها را لغو کند،‌ بسیار خوشحال می‌شویم. تحریم، جنگ بدون گلوله است و بیشتر از دولت‌ها، زندگی مردم عادی را سخت کرده و موجب رنج آنان می‌شود.

وی ادامه داد: در جریان مذاکرات وین، یکی از موضوعات اصلی، لغو تحریم‌های دولت ترامپ علیه صادرات نفت و گاز ایران است. ما در توافق سال ۲۰۱۵ هم نشان دادیم می‌توانیم به سرعت صادرات انرژی را افزایش دهیم. امیدوارم با یک توافق خوب و پایدار در مذاکرات وین، باز هم به ثبات در بازار انرژی کمک کنیم.

* بزرگ‌ترین حافظ صلح و ثبات در منطقه بوده‌ایم

خبرنگار با بیان این‌که گفته می‌شود اتحاد جدیدی در خاورمیانه در حال شکل گیری است. رئیس جمهور مصر، حاکم امارات و نخست وزیر اسرائیل اخیرا در مصر دیدار کردند. بسیاری از تحلیلگران استدلال می‌کنند که این اجماع در واقع علیه ایران و ایجاد احتمالی ناتوی عربی بود که با ایران مخالفت کند. از اسماعیلی سؤال کرد که شما چگونه این را تحلیل می‌کنید؟ که وی گفت: ایران کشورهای عرب منطقه خلیج فارس را برادر و دوست خود می‌داند. ما همواره آنها را به دوستی و همکاری دعوت کرده‌ایم. حتی پیشنهاد یک پیمان امنیت منطقه‌ای مشترک داده‌ایم. ما بزرگ‌ترین حافظ صلح و ثبات در منطقه بوده‌ایم و به این مسؤولیت ادامه خواهیم داد. ایران در جزییات سیاست خارجی همسایگان خود دخالت نمی‌کند، اما هوشیارانه تحولات سیاسی را زیر نظر دارد.

اسماعیلی بیان کرد: اسرائیل رژیمی تهدید محور است و برای هیچ کشوری در منطقه امنیت نخواهد آورد. رفتار اسرائیل با فلسطینی‌ها و اعراب منطقه بر اساس آخرین گزارش دیده‌بان حقوق بشر سازمان ملل مبتنی بر آپارتاید است. این رژیم درصدد تحریک کشورهای منطقه علیه ایران و نفوذ فزاینده در ساختار سیاسی و اقتصادی آنان از طریق ترویج «ایران هراسی» است. بعد از نشست اخیر نیز، اسرائیلی‌ها گفتند که این نشست یک اتحاد علیه ایران است. اما وزیر خارجه مصر چند بار این موضوع را رد کرد.

* مسؤولان کشورهای عربی که با اسرائیل رابطه برقرار کرده‌اند، چشم خود را بر تاریخ یکصد سال اخیر و آرمان فلسطین بسته‌اند

سفیر ایران در کرواسی بیان کرد: به نظر من مسؤولان کشورهای عربی که با اسرائیل رابطه برقرار کرده‌اند، چشم خود را بر تاریخ یکصد سال اخیر و آرمان فلسطین بسته‌اند. آنها چشم خود را بر بی اعتنایی اسرائیل به تمام قطعنامه‌های سازمان ملل و درخواست‌های جامعه بین‌المللی و حتی اتحادیه اروپا بسته‌اند. آنها قبل از هر چیز باید از مردم خود بپرسند که آیا آنها نسبت به روابط دوستانه با رژیم اشغالگر قدس و فلسطین احساس خوشایندی دارند؟ این تصور که اسرائیل شریک خوب یا قابل اعتمادی برای اعراب و مسلمانان منطقه است، یک اشتباه استراتژیک سیاسی و خیانت به آرمان‌های عربی است و بدتر از آن، هر کشوری امنیت خود را به اسرائیل گره بزند، تکیه بر باد داده است.

وی افزود: ما ۳۵ سال پیش بر اتحاد تمام قدرت‌های جهانی و همچنین حمایت برخی کشورهای عربی از تجاوز نظامی هشت ساله صدام علیه کشورمان پیروز شدیم. حتی اگر این گونه اتحادها واقعی هم باشد، تهدیدی در برابر قدرت نظامی ما نیست.

* بارها به حکومت مرکزی عراق در این زمینه هشدار داده بودیم 

خبرنگار با بیان این‌که ایران اخیراً یک محل در کردستان عراق را موشک باران کرد و مدعی شد که مقر موساد بوده است. پیش‌تر اسرائیل سوریه را بمباران کرده بود که در آن دو تن از اعضای سپاه پاسداران ایران کشته شدند. از سفیر ایران پرسید که آیا چنین حوادثی می‌تواند منجر به جنگ گسترده‌تری بین اسرائیل و ایران شود؟ که اسماعیلی پاسخ داد: اقدامات خصمانه اسرائیل علیه ایران موضوع جدیدی نیست. ترور دانشمندان ایرانی و خرابکاری در تاسیسات هسته‌ای که بدون توجه به خطرات احتمالی و زیست محیطی انجام شده‌اند، در زمان خود به مقامات سازمان ملل و سازمان بین المللی انرژی اتمی گزارش شده‌اند. در آن گزارشات تاکید شده است که جمهوری اسلامی ایران حق پاسخگویی به هرگونه اقدام خصمانه از سوی رژیم صهیونیستی و یا هر گروه تروریستی دیگری را برای خود محفوظ می‌داند.

وی ادامه داد: ما روابط تاریخی، عمیق و گسترده ای با دوستان خود در عراق و اقلیم کردستان داریم و علاقه داریم این روابط صمیمانه ادامه یابد. ما از هیچ کمکی برای توسعه عراق و کمک به مردم این کشور کوتاهی نکردیم. ما به محض درخواست کمک از سوی بزرگان کردستان عراق، به یاری آنها شتافتیم. نیروهای ما حتی برای دفاع از آنها در برابر داعش شهید شدند تا شهرهای مهم کردستان عراق، مثل موصل و اربیل، به دست تروریست‌های داعش نیفتد. دولت عراق و مقامات کردستان به خوبی می‌دانند که چرا این اتفاق افتاد. ما بارها به حکومت مرکزی عراق در این زمینه هشدار داده بودیم که تحرکات و فعالیت‌های خصمانه علیه ایران از داخل سرزمین عراق را متوقف کنند. دوستان ما در عراق در این زمینه مسؤولیت قطعی دارند.

* همکاری ایران و کرواسی

سفیر ایران در زاگرب در ارزیابی از همکاری کرواسی و ایران هم بیان کرد: همکاری جمهوری اسلامی ایران و جمهوری کرواسی مبتنی بر دوستی، احترام و درک مشترک ادامه دارد. خوشبختانه ارتباطات و دیدارهای مقامات عالی دو کشور افزایش یافته است و ما علاوه بر مسائل دوجانبه، رایزنی‌های خوبی در مورد مسائل منطقه‌ای و بین‌المللی هم داریم. امیدوارم با کاهش آثار پاندمی کرونا سفر مقامات دو کشور هم آغاز شود. این خبر بسیار خوبی است که در سال ۲۰۲۱ موفق شدیم علی رغم همه تحریم‌ها حجم روابط تجاری دو کشور را حداقل ۵۰ درصد افزایش دهیم. ما و دوستان کروات اطمینان داریم که با لغو تحریم‌ها در آینده نزدیک، روابط اقتصادی دو کشور جهش قابل توجهی خواهد یافت. ما آماده‌ایم به سرعت تمام نیازهای کرواسی به انواع انرژی را با کیفیت و قیمت مناسب تامین کنیم.

سفیر ایران در زاگرب در پایان گفت: امسال سی امین سالگرد تاسیس روابط دیپلماتیک ایران و کرواسی است و ما برنامه‌هایی را تدارک دیده‌ایم. ماه گذشته فیلارمونیک زاگرب به سرپرستی علی رهبری کنسرت «چنین گفت زرتشت» را به زبان فارسی اجرا کرد. طی ماه‌های آینده نیز چند هنرمند ایرانی به زاگرب خواهند آمد. کنفرانس تجارت حلال ایران و کرواسی هم در نیمه ماه ژوئن با حضور شرکت‌های کروات در تهران برگزار می‌شود./فارس