از کاندیداتوری در انتخابات هشتم تا از سرگیری روابط ایران و عربستان

گروه سیاست سایت فردا: علی شمخانی پس از ده سال از سِمت خود در جایگاه دبیری شورای عالی امنیت ملی کناره‌گیری کرد. او با این بیت از محتشم کاشانی به نوعی اعلام کناره‌گیری خود را رسانه‌ای کرد: «حرفی که در حجاب ز گفت و شنود بود / آخر به رمز گفت و به ایما شنود و رفت». در ابتدا این خبر در حد شایعه بود اما در نهایت مشخص شد خبر صحت دارد و حتی گمانه‌زنی درباره افراد محتمل برای جانشینی او نیز آغاز شد؛ از غلامعلی رشید تا رحیم صفوی اما در این بین اخبار غیر رسمی حکایت از آن دارد که بیشترین احتمال آن است که علی‌اکیر احمدیان، رئیس‌ مرکز راهبردی سپاه پاسداران، جای او بگیرند.

اما علی شمخانی کیست؟ شمخانی دانش‌آموخته کارشناسی مهندسی کشاورزی و کارشناسی ارشد مدیریت از دانشگاه جندی‌شاپور و دارای مدرک دکتری استراتژی نظامی از دانشگاه عالی دفاع ملی است و دوره دافوس را نیز در دانشگاه فرماندهی و ستاد آجا گذرانده‌است. او فعالیت سیاسی را از سال50 و در مبارزه علیه رژیم پهلوی آغاز کرد، که منجر به دستگیری او توسط ساواک شد. شمخانی در پی آشنایی با افرادی چون محسن رضایی و غلامعلی رشید، به عضویت گروه منصورون درآمد. او در طول جنگ ایران و عراق از فرماندهان ارشد سپاه پاسداران بود و از 58 تا 60 فرماندهی سپاه خوزستان را برعهده داشت و در فاصله سال‌های 60 تا 68 جانشین فرمانده کل سپاه پاسداران بود و با حفظ سِمت، از سال65 تا 68 فرماندهی نیروی زمینی سپاه و از سال67 تا 68 نیز معاونت اطلاعات و عملیات ستاد فرماندهی کل قوا را برعهده داشت.

او در فاصله سال‌های68 تا 76 فرماندهی نیروی دریایی ارتش و از سال69 با حفظ سِمت، فرماندهی نیروی دریایی سپاه را نیز برعهده داشت. شمخانی در دولت هفتم و هشتم، در فاصله سال‌های 76 تا 84 به‌عنوان وزیر دفاع فعالیت می‌کرد. در تاریخ ۱۹ شهریور ۱۳۹۲ حسن روحانی، در حکمی علی شمخانی را به سِمت دبیری شورای عالی امنیت ملی منصوب کرد، تا جایگزین سعید جلیلی شود. او در شرایطی مسئول دبیرخانه این شورا شد، که مذاکرات هسته‌ای بین ایران و گروه ۱+۵ به وزارت امور خارجه و محمد جواد ظریف سپرده شده بود.

شمخانی گاهی در حوزه سیاست هم ورود کرده است؛ شاهد مثالش حضور او هشتیمن دوره انتخابات ریاست‌جمهوری است که در رقابت سنگین میان ناطق نوری و خاتمی طبیعی بود که نتواند رأی بیاورد که سرانجام در آن دوره سید محمد خاتمی رئئیس‌جمهور شد. البته همان‌طور که بیان شد، شمخانی در تمام هشت‌سال دوره خاتمی، وزیر دفاع بود.

شمخانی در مواضع خود همواره سعی کرده است میانه‌رو باشد و هیچکس سراغ ندارد که شمخانی با اظهار مطلبی خود را نزدیک به دسته یا گروه خاصی نشان داده باشد. شاید بتوان آخرین مسئولیت مهم او را از سرگیری روابط ایران و عربستان دانست که با وساطت چین بعد از هفت‌سال روابط دو کشور ایران و عربستان بار دیگر از سر گرفته شد.