چرا دولت های عربی با ایران دشمن تر از اسرائیلند؟

تضعیف ایران و سازش با اسرائیل الزامی برای نظام های سیاسی عربی

پیش از هر چیزی باید ماهیت استبدادی و دیکتاتوری نظام های سیاسی حاکم بر کشور های عربی و همچنین مهمترین معضل این گونه رژیم ها راکه همان «بقا» و «بحران مشروعیت» است مورد توجه جدی قرارداد. بنابراین رفتار های دولت های عربی در قالب تلاش برای غلبه بر این دو معضل صورت می پذیرد. تحقیر تاریخی اعراب در مقابل اسرائیل و شکست های پی در پی آن ها در جنگ های چهارگانه از اسرائیل و درماندگی آن ها در حل و فصل مسئله فلسطین، از جمله موضوعاتی هستند که همواره برای رژیم های عربی آزار دهنده بوده است. ناکارآمدی و ناتوانی دولت های عربی در مواجهه با اسرائیل و در نهایت اتخاذ رویکرد سازشکارانه در مقابل آن یکی از مهمترین عوامل مشروعیت زدای نظام های سیاسی کشور های عربی بوده است. این رژیم ها همیشه در برابر افکار عمومی ملت های خود مورد سوال قرار دارند و نمی توانند توجیهات لازم را برای تحقیر ملت هایشان در برابر اسرائیل ارائه کنند. فلذا این مسئله، سرافکندگی تاریخی بزرگی را برای دولت های عربی به بار آورده است. از سوی دیگر، ملت های عرب، جمهوری اسلامی ایران را مشاهده می کنند که برخلاف حاکمان خود یک تنه در مقابل اسرائیل ایستاده و مقاومت می کند. رویکرد جمهوری اسلامی در برابر اسرائیل در واقع معیاری را برای قضاوت ملت ها و افکار عمومی اعراب فراهم آورده تا آن ها از این طریق عملکرد دولت های خود را ارزیابی نمایند. توجه به این مسئله، یکی دیگر از اهداف و انگیزه های رژیم های عربی را در جبهه گیری علیه ایران آشکار می سازد. صف آرایی آن ها در مقابل ایران در واقع تلاشی برای زدن دو هدف با یک تیر است. بدین معنی که دولت های عربی از یک سو برای گریز از پاسخگویی به افکار عمومی عرب، ایران را وسیله ای برای فرافکنی های خود قرار می دهند و از سوی دیگر می کوشند تا رویکرد مقاومت جویانه ایران را در برابر اسرائیل که در چشم افکار عمومی اعراب از جمهوری اسلامی یک قهرمان ساخته به شکست بکشانند و از این طریق ناکامی ایران در این مسیر را به نمایش ملت های عرب بگذارند و با تحقیر و شکستن وجهه و پرستیژ ایران در میان افکار عمومی، رویکرد سازشکارانه خود با اسرائیل را تنها راه ممکن در مواجهه با اسرائیل جلوه دهند.

اسرائیل نماینده و ایران دشمن غرب در منطقه

این نکته که رژیم های عربی بخش قابل توجهی از بقای خود را مدیون حمایت غرب هستند بر کسی پوشیده نیست و این هم چیزی جز به معنی وابستگی این رژیم ها به غرب نیست. از این رو پیروی از سیاست های قدرت های غربی جزو الزامات رژیم های عربی محسوب می شود. تامین ثبات خاورمیانه با محوریت حفظ امنیت اسرائیل (به عنوان مهمترین مهره غرب در منطقه) و تضعیف ایران (به عنوان مهمترین دشمن منطقه ای غرب و اسرائیل) جهت جریان مطمئنِ انرژی به جهان اساسی ترین سیاست خاورمیانه ای غرب محسوب می شود. لذا رژیم های عربی به عنوان کشور هایی وابسته و پیرو غرب ناگزیر هستند در میدانی که غرب برای آن ها تعریف کرده است بازی کنند. در غیر این صورت سرنوشتی همانند دولت سوریه در انتظار آن ها خواهد بود که نه تنها حمایت غرب را به همراه خود ندارد بلکه مجبور است با توطئه ها، فشارها و تحریم های غرب دست و پنجه نرم کند.

تلاش برای ممانعت از گسترش نفوذ و محدود نمودن زمینه های نفوذ ایران در منطقه

نفوذ جمهوری اسلامی ایران به عنوان یک کشور غیر عربی، انقلابی و شیعی با جمعیت زیاد و وسعت سرزمینی در منطقه خاورمیانه همواره یکی از دغدغه های اصلی سیاست خارجی اعراب و تهدیدی جدی برای امنیت ملی و سامانه عربی محسوب می شده است. بر همین اساس از زمان وقوع انقلاب اسلامی در ایران، این کشور ها کوشیده اند تا به هر روش و با هر وسیله ای مانع از گسترش نفوذ ایران شوند و خطر ایران را دفع نمایند؛ از این رو این کشور ها گاهی دست به تاسیس شورای همکاری خلیج فارس زده اند و گاه دست به سوی قدرت های بیگانه دراز کرده اند و با استقبال از آن ها و دادن پایگاه های نظامی به آمریکا وکشور های غربی دست به اتحاد استراتژیک با آن ها زده اند و از این طریق تلاش کرده اند تا در برابر ایران توازن ایجاد کنند. ساختار سیاسی عراق و نیز تحولات انقلابی منطقه مثال های مناسبی هستند که به خوبی ترس و واهمه دولت های عربی را از ایران نشان می دهد.