همه نگاه ها به انتخابات سرنوشت ساز ترکیه

جنجالی ترین و پیش بینی ناپذیرترین انتخابات سراسری ترکیه کمتر از یک هفته دیگر برگزار می شود. انتخاباتی با چهارنامزد کرسی ریاست جمهوری که دو قطب اصلی آن را رجب طیب اردوغان و کمال قلیچداراوغلو تشکیل می دهند. نظرسنجی‌ها نشان می‌دهد پس از ۲۰ سال حاکمیت اردوغان در ترکیه، پیروزی او در انتخابات ریاست جمهوری امسال چندان حتمی نیست. با این همه او با حضورش در کارزارهای انتخاباتی از «پیروزی ویرانگر» حزب عدالت و توسعه سخن می‌گوید و نظر مخالفان خود را تنها «اظهارات جنجالی» می‌نامد. اما آن چه راه پیروزی را برای اردوغان رئیس جمهور کنونی  ترکیه آسان نمی‌کند، زلزله‌زدگانی هستند که در فاجعه فوریه ۲۰۲۳  همه زندگی‌شان را از دست دادند و مدت مدیدی است که به امید تغییر وضع خود چشم به اقدامات دولت دوخته‌اند. وقوع فاجعه زلزله تنها در استان ختای (هاتای) به مرگ ۲۳ هزار انسان انجامید و صدها هزار نفر را بی‌خانمان کرد. در این استان اکنون درهنگامه جدال‌های سیاستمداران ترکیه کمتر نشانی از احزاب و پوسترهای نامزدهای انتخاباتی به چشم می‌خورد. از طرفی، احتمال پیروزی قلیچداراوغلو، سیاستمدار و اقتصاددان ۷۴ ساله در انتخابات ریاست جمهوری ترکیه در حالی قوت گرفته که افزایش هزینه‌های زندگی در این کشور به کاهش محبوبیت اردوغان منجر شده است. کمال قلیچداراوغلو، رهبر حزب جمهوری خلق ترکیه (CHP) و نامزد ائتلاف ۶ حزب مخالف دولت، عملی شدن بخشی از برنامه اقتصادی خود را به توقف فروش مسکن به خارجی‌ها گره زده و به صراحت اعلام کرده که در جریان تحقق آن از شنیدن صفت‌هایی همچون «نژادپرست» ابایی ندارد. قلیچداراوغلو اکنون بازگشت به سیستم حکومتی پارلمانی، استقلال قوه قضاییه و مناسباتی بهتر با غرب را وعده داده و در یکی از کارزارهای انتخاباتی خود می‌گوید، از هزینه زندگی و ناامیدی جوانان آگاه است، زمان برای تغییر فرا رسیده و روحیه و درک جدیدی لازم است. کمال قلیچدار اوغلو می‌گوید، در صورت پیروزی، به هرآن چه لازم است دست خواهد زد تا آزادی و دموکراسی را برای ترکیه به ارمغان آورد. او در مصاحبه‌ای به بی‌بی‌سی می گوید: «جوانان ما خواهان دموکراسی هستند. آن‌ها نمی‌خواهند پلیس صبح زود به در خانه‌هایشان بیاید فقط به خاطر این که توئیت کرده‌اند.» منتقدان اما می‌گویند قلیچداراوغلو که پس از شکست‌های مکرر انتخاباتی به عنوان رهبر حزب جمهوری خواه خلق (CHP) از طرف اردوغان تحقیر شده، فاقد کاریزمای اردوغان برای جلب نظر مخاطبان است و چشم‌انداز روشنی برای دوران پس از اردوغان ندارد. او اما می‌خواهد از پیروزی اپوزیسیون در سال ۲۰۱۹ در استانبول و برخی کلان‌شهرهای ترکیه (در انتخابات شهرداری ها) استفاده کند. رجب طیب اردوغان و حزب حاکم عدالت و توسعه اما بیکار ننشسته اند. علاوه بر مهار نسبی تورم در ماه اخیر، اردوغان به مواضع ضد جامعه ال‌جی‌بی‌تی شدت بخشیده‌  که گویا تلاشی است برای جلب حمایت محافظه‌کاران. از طرفی، هاکان بایراکچی، رئیس موسسه تحقیقاتی و نظرسنجی سونار گفته است، اردوغان نامزد ائتلاف خلق با 44.6 درصد آرا در جایگاه نخست قرار دارد و کمال قلیچداراوغلو، نامزد ائتلاف ملت ۴۱ درصد آرا را به خود اختصاص خواهد داد. در این نظرسنجی همچنین با در نظر گرفتن احتمال کشیده شدن انتخابات به دور دوم، شانس اردوغان برای پیروزی 52.1 درصد پیش بینی شده است.