ادلب نقطه انتقالی تروریست‌ها از خاورمیانه به آسیای میانه
نگاهی به وضعیت گروه‌های تروریستی و همچنین در نظر گرفتن رفتار بین المللی دولت آمریکا تحت رهبری دونالد ترامپ، تصویر شفاف تری از اهمیت و شرایط ادلب برای همه گروه‌ها و کشور‌ها به دست می‌دهد.
خبرگزاری مهر: ادلب که در شمال غربی سوریه قرار دارد و در ۶۰ کیلومتری شهر حلب واقع شده‌است، یکی از شهر‌های پیشرو در شورش و درگیری بر علیه دولت بشار اسد در سال ۲۰۱۱ می‌باشد. مناطق دیرالزور، درعا، ادلب و حومه آن مناطق عملیاتی مهمی هستند. درگیری‌هایی که در مناطقی از حومه حلب و ادلب در شمال سوریه میان کرد‌ها و داعش انجام شد و شدیدترین آنها در اطراف روستای آطمه در ریف ادلب روی داد، به «جندیرس» از توابع منطقه عفرین در ریف حلب نیز کشیده شد. در ۹ فروردین این شهر به طور کامل از تسلط نیرو‌های ارتش بشار اسد خارج شد و نیرو‌های ارتش به سمت پادگان مسطومه و جسر الشغور و اریحا عقب‌نشینی کردند. ادلب توسط «جیش الفتح» تصرف شد که شورایی متشکل از چندین گروه افراطی اسلام‌گرا و تروریست جهادی است. این شهر در چندماه گذشته مرکز توجه بسیاری از صاحب نظران و تحلیل گران مسائل خاورمیانه و سوریه بوده و همچنین توجه رسانه‌های جهانی را نیز به خود جلب کرده است. اما آنچه واقعا در این منطقه در جریان است ناظر به چیست؟
در سطح بین المللی دو گروه اصلی به اشکال مختلف در مورد این منطقه در مقابل هم صف آرائی کرده اند. گروه اول حامیان متحدان دولت قانونی سوریه به همراه ترکیه می‌باشند که حتی تا اجرای عملیات نظامی نیز پیش رفته اند. گروه دوم آمریکا و گروه‌های تروریستی و مخالف دولت سوریه می‌باشند که بار‌ها تهدید به حمله نظامی نموده اند و در حالی که موعد آتش بس در منطقه ممنوعه شهر ادلب به پایان رسیده است، همچنان از کنار گذاشتن اسلحه سر باز میزنند.
نگاهی گذرا به اتفاقات یک سال گذشته در سوریه و به ویژه به وضعیت گروه‌های تروریستی و همچنین در نظر گرفتن رفتار بین المللی دولت آمریکا تحت رهبری دونالد ترامپ، تصویر شفاف تری از اهمیت و شرایط ادلب برای همه گروه‌ها و کشور‌ها به دست می‌دهد.
آمریکا مدتی است که در جبهه‌های مختلف، جنگ رو در رو و مخاصمه را با کشور‌های ایران، چین و روسیه آغاز کرده است، کشور‌هایی که نه تنها از متحدین اصلی یکدیگر در حوزه بین المللی به حساب می‌آیند، بلکه تنیدگی اقتصادی، سیاسی و اخیرا نظامی آنها، شکل جدیدی را به هژمونی‌های اخیر جهانی به ویژه در دو سوی آسیا داده است. همچنین سیاست‌های غلط آمریکا در منطقه خاورمیانه به خصوص حمایت بی قید و شرط از حکومت عربستان سعودی و ولیعهد جوانش که باعث تقویت غیر مستقیم گروه‌های تروریستی نیز خواهد شد، نزدیکی هرچه بیشتر رقبای سنتی عربستان یعنی ایران و ترکیه را در پی داشته است. سیاستی که باعث شد نشست‌های مداومی میان ایران، روسیه و ترکیه شکل گیرد و اتحاد بیشتر این سه کشور در مقابل اقدامات تروریستی در منطقه خاورمیانه را به همراه داشته باشد.
در این شرایط یکی از موثر‌ترین راه‌ها به زعم آمریکایی‌ها جهت کشاندن تنش به مرز‌های متحدین آسیایی و همچنین پایان دادن به فعالیت‌های فرسایشی گروه‌های تروریستی در خاورمیانه و در نهایت دور کردن معرکه از مرز‌های رژیم اشغالگر قدس، انتقال گروه‌های تروریستی به آسیای مرکزی یعنی کریدور امنیتی مشترک چین و روسیه و مرز‌های شرقی و شمال شرقی ایران است. همچنین باید در نظر داشت که در صورت لزوم، حضور تروریست‌ها در این منطقه میتواند اهرم فشاری بر هند نیز باشد و در صورت نیاز مرز‌های هند را نیز درگیر تنش کند.
این موضوع در چند وقت گذشته نیز به کرات از سوی مقامات کشور‌های مذکور به ویژه ایران و روسیه اعلام شده و نسبت به آن هشدار داده شده است. در یکی از آخرین اظهار نظر‌ها در این رابطه زمیر کابولواف نماینده ویژه رئیس جمهوری روسیه در افغانستان طی سخنانی در بیانیه سازمان پیمان امنیت جمعی کشور‌های مستقل مشترک المنافع گفت، تعداد دوهزار و ۵۰۰ نیروی گروه افراطی داعش هم اکنون در مرز میان پاکستان و افغانستان مستقر شده اند.
به گفته کابولواف، اکثر نیرو‌های تروریستی در این منطقه از اتباع کشور‌های آسیای مرکزی هستند و مستقر شدن آنان در مرز پاکستان و افغانستان برای مبارزه با نیرو‌های خارجی نیست بلکه هدف اصلی آنان برهم زدن ثبات و سیاست داخلی منطقه آسیای مرکزی است.
گفتنی است در اولین نشست دبیران و مشاوران امنیت ملی افغانستان، ایران، چین، روسیه و هند که در تهران برگزار شد، طرفین در مورد انتقال نیرو‌های تروریستی از سوریه و عراق به افغانستان ابراز نگرانی کرده و بر ضرورت اقدام هماهنگ و همه‌جانبه در جلوگیری از انتقال گروه‌های تروریستی به افغانستان و آسیای میانه تأکید کردند.
مقام‌های ارشد امنیتی کشور‌های حضور یافته در این نشست در عین حال از ایجاد صلح و ثبات و کمک به توسعه و بازسازی افغانستان حمایت کرده و سایر کشور‌ها را برای کمک به دولت افغانستان در فرآیند صلح با طالبان تشویق نمودند.
پیش از این نیز ژنرال آندری نیوکوف رئیس مرکز ضد تروریستی کشور‌های مشترک المنافع در حاشیه دومین مرحله از مانور ضد تروریستی ۲۰۱۸ گفت، گروه تروریستی داعش که در کلیه کشور‌های مشترک المنافع به عنوان گروه غیرقانونی شناخته می‌شود به دنبال تاسیس گروهی تحت عنوان گروه خفته می‌باشد.
ژنرال نیوکوف گفت، کلیه اطلاعات حضور نیرو‌های داعش در منطقه جمع آوری شده و فعالیت‌های این گروه تروریستی با دقت تمام مورد رصد قرار می‌گیرد و یکی از دلایل برگزاری مانور‌های متعدد ضد تروریستی تقویت نیرو‌های دفاعی امنیتی برای مقابله با چنین گروه‌های تروریستی می‌باشد.
سرلشکر آندری نوویک‌اف رئیس مرکز ضد تروریستی کشور‌های مستقل مشترک‌المنافع با اشاره به تغییر مکان استقرار نیرو‌های تروریستی پس از شکست در سوریه و عراق، گفت: با توجه به فعالیت داعش در افغانستان می‌توان پیش‌بینی کرد که وظیفه استراتژیک این گروهک در میان مدت، گسترش حضور در شمال کشور برای دسترسی به مناطق نزدیک مرز‌های کشور‌های آسیای مرکزی و منطقه خودمختار سین‌کیانگ-اویغور چین خواهد بود.
همچنین آناتولی سیداراف رئیس ستاد کل نیرو‌های مسلح سازمان پیمان امنیت جمعی با توجه به برگزاری مانور آتی برادران هم رزم ۲۰۱۸' در نشست خبری گفت، منطقه آسیای مرکزی در حال حاضر با تنش‌های بسیار روبرو شده و مهمترین تهدیدات کنونی کشور‌های این منطقه فعالیت‌های گروه‌های تروریستی است. متاسفانه کشور افغانستان هم اکنون به محل امن این گروه تروریستی در منطقه تبدیل شده است.
به گفته سیداراف، داعش قصد دارد از افغانستان به عنوان مرکز مهم آموزش نیرو‌های خود استفاده کند که برای تحقق طرح موسوم به خلافت بزرگ که قلمرو کشور‌های آسیای مرکزی و جنوب شرق آسیا را شامل می‌شود، وارد عمل شوند، زیرا این گروه تروریستی همچنان به جذب اتباع کشور‌های آسیای مرکزی از جمله ازبکستان و تاجیکستان به صفوف خود ادامه می‌دهد.
همچنین به گفته آلبیر کرگان‌اف رئیس مجمع معنوی مسلمانان روسیه، در چند سال اخیر در میان مهاجرین مسلمان تاجیک تبار افراط گرایی به صورت جدی مشاهده می‌شود و یکی از دلایل اصلی آن تشدید فعالیت استخدام‌کنندگان داعش است.
طبق اطلاعات یوری خاچاتوراف دبیر کل سازمان پیمان امنیت جمعی کشور‌های مشترک المنافع، تعداد داعشی‌هایی که در جنگ با سوریه و عراق شکست خورده اند در شمال افغانستان در نزدیکی مرز‌های تاجیکستان، ازبکستان و ترکمنستان افزایش یافته است.
خاچاتاراف خاطرنشان کرد: در شمال افغانستان گروه بزرگی از طالبان متمرکز هستند. علاوه بر این، در آنجا داعش نیز ظهور یافته که تعداد آنها در شمال افغانستان حدود ۷ هزار نفر برآورده شده است.
سرلشکر الکساندر مانیل‌اف رئیس سازمان هماهنگی شورای فرماندهان نیرو‌های مرزی کشور‌های مستقل مشترک‌المنافع نیز اظهارات وی را تایید کرده و افزود: گروه‌های بزرگ شبه نظامیان در بخش تاجیکی مرز افغانستان مشاهده می‌شود. آنها شامل گروه‌های ۵۰ تا ۱۰۰ نفری بوده و با وخامت اوضاع افغانستان خطرات و تهدیدات خاصی را در این مرز ایجاد می‌کنند.
به گفته مانیل‌اف، در میان داعشیان متمرکز شده در نزدیکی مرز‌های کشور‌های پساشوروی، تعداد بومیان کشور‌های مستقل مشترک‌المنافع زیاد هستند. محققان مستقل نیز این موضوع را تایید می‌کنند. در میان آنها حدود سه هزار روس تبار، بیش از هزار تاجیک تبار و بیش از هزار و ۵۰۰ ازبک تبار حضور دارند.
همچنین با توجه به اینکه بیشتر شبه نظامیان داوطلب عضویت در گروه‌های تروریستی حامیان ایدئولوژی افراط گرایی رادیکال هستند، بعید است که بازگشت این افراد به خانه به معنای خداحافظی با تروریسم باشد. این یک وقفه کوچک قبل از مبارزات جدید است که برای استخدام افراد جدید به کار می‌رود. درکنار تمامی این اطلاعات منابع محلی در سوریه نیز بار‌ها فاش کرده اند که بالگرد‌های آمریکایی اقدام به جابه جایی تروریست‌ها از برخی مناطق دیرالزور و ادلب به منطقه نامعلومی کرده اند.
سرلشکر محمد باقری رئیس ستادکل نیرو‌های مسلح ایران نیز چندی پیش در حاشیه همایش تجلیل از پژوهشگران برتر نیرو‌های مسلح و در جمع خبرنگاران در پاسخ به سوال خبرنگاران درباره طرح جدید آمریکا برای انتقال داعش به افغانستان گفت: آمریکایی‌ها بهانه حضورشان در منطقه جنوب غرب آسیا را ایجاد تنش می‌دانند، اگر منطقه ما منطقه آرامی باشد قاعدتا باید آنها ارتش خود را جمع کنند و بروند و کشور‌های منطقه، خودشان امنیت منطقه را تامین کنند.
وی افزود: آمریکایی‌ها وقتی که دیدند در عراق و سوریه داعش و گروه‌های سازمان یافته تروریستی جایگاه و سرزمین تصرفی را از دست دادند، آنها را به طرق مختلف به افغانستان منتقل می‌کنند و ما شاهد انفجار، ترور و جنایات جدیدی در افغانستان هستیم.
سرلشکر باقری ادامه داد: اعتقاد داریم این توطئه آمریکایی‌ها در حال توسعه است و ملت عزیز و همسایه ما یعنی افغانستان، دست در دست هم با آن مقابله خواهند کرد و انشالله شاهد آن باشیم که هیچ یک از گروه‌های تروریستی و دست نشانده آمریکا در منطقه حضور نداشته باشند.
اخیرا مقاله‌ای به قلم جوزف هوپ توسط بنیاد جیمستون که در زمینه سیاست گذاری در رابطه با چین، روسیه، اوراسیا و تروریسم جهانی فعال است، منتشر شد و در آن چندین شاخص مطرح گردید که اویغور‌های حاضر در گروه‌های تروریستی در سوریه چین را هدف بعدی خود قرار داده اند. در اوایل سال ۲۰۱۷، فیلمی از داعش منتشر شد که گروهی از اویغور‌ها و حزب اسلامگرای ترکستان (سین کیانگ یا از نگاه مخالفان اویغورستان و یا ترکستان) را در حال تهدید کردن چین نشان می‌داد. این گروه از تروریست‌ها که تمرکز اصلی خود را بر آموزش تروریستی حتی به زبان چینی قرارداده اند هم اکنون در ادلب حضور دارند.
با اینکه ایالت خود مختار و غالبا مسلمان نشین سین کیانگ بیش از ۲۰ هزار کیلومتر از کشور سوریه فاصله دارد، اما برآورد می‌شود، بیش از ۳ هزار نیروی مسلح از این منطقه چین طی سه سال گذشته به همراه اعضای خانواده خود به سوریه مهاجرت کرده اند. نکته حائز اهمیت در مورد این مسلمانان چینی، ادامه روند مهاجرت آنها از چین به سوریه و حتی سیر صعودی یافتن میزان این مهاجرت‌ها به دلیل تشدید فشار‌های پکن بر مسلمانان این ایالت است. از همین روی مقامات پکن با وسواس و دقت بسیار مهاجرت اویغور‌های سین کیانگ به سوریه و فعالیت‌های آنها را در این کشور دنبال می‌کنند، به گونه‌ای که در دو سال اخیر شاهد افزایش فعالیت‌های اطلاعانی چین در مناطق مختلف سوریه هستیم.
نکته حائز اهمیت در رابطه با مهاجرت اسلامگرایان ایغور به سوریه، مهاجرت در شکل و غالب جمعی و خانوادگی است. مسیر سفر این مهاجران چینی برای ورود به خاک سوریه عمدتا سه کشور قرقیزستان، ازبکستان و آذربابجان است، به خصوص آذربایجان که کمک‌های بسیاری به این مهاجران می‌کند. کوتاه‌ترین زمان برای این سفر‌ها ۲ ماه و طولانی‌ترین زمان ۹ ماه عنوان شده است. این مهاجران پس از طی این مسیر وارد ترکیه می‌شوند تا در آنجا از طریق گذرگاه‌های مرزی غیر رسمی به ویژه گذرگاه‌های غیر قانونی غرب استان ادلب و روستا‌های مرزی این استان وارد خاک سوریه شوند.
مهاجران اولیه اویغوری تا پیش از تشکیل گروه مسلحی مختص خویش مبارزات مسلحانه خود علیه دولت سوریه را در صفوف دو گروه تروریستی داعش و جبه النصره دنبال میکردند. در اواسط سال ۲۰۱۶ میلادی ۳ سال بعد از اعلام موجودیت و فعالیت حزب اسلامگرای ترکستان شاخه سوریه، این حزب ضمن اعلام عدم مشروعیت خلافت اسلامی خود خوانده «داعش» در بیانیه‌ای خواستار اقدام برای تاسیس «خلافت اسلامی بر اساس قوانین شرع» شد.
حزب ترکستان سوریه از حیث ایدئولوژی به گروه تروریستی تکفیری «جبهه النصره»، شاخه القاعده در سوریه بسیار نزدیک است. به همین دلیل طبیعی است، این حزب دارای روابطی بسیار نزدیک با القاعده در افغانستان و پاکستان به ویژه طی دهه گذشته باشد. آنچه این ادعا را ثابت می‌کند، این است که حزب ترکستان همواره یکی از مهمترین هم پیمانان «جنبش طالبان» در دو کشور فوق و قرار داشتن مقر اصلی این حزب در کشور افغانستان است.
همچنین اویغور‌ها در سوریه بیش از هر گروه مهاجر دیگری با تکفیری‌های ازبکی و قفقازی تعامل داشته و به آنها نزدیک هستند. این نزدیکی موجب شده نه تنها گروه‌های مسلح مشترکی تشکیل دهند، بلکه پایگاه‌های مشترکی جهت دیدن دوره‌های مختلف آموزشی از جمله نظامی و عقیدتی نیز برای کودکان خود احداث کرده اند. مهمترین پایگاه‌های آموزشی اویغور‌ها در منطقه «درکوش» حومه استان ادلب در غرب سوریه است که فرزندان ذکور ۱۲ سال به بالا ملزم به ملحق شدن به این پایگاه‌ها و دیدن دوره‌های آموزشی مقرر هستند.
همانطور که خاطر نشان گردید، اهمیت اصلی ادلب چه برای نیرو‌های درگیر و چه برای کشور‌های حاضر در صحنه سوریه، موضوعی فراتر از بحث حمایت یا مبارزه با دولت بشار اسد است. در واقع ادلب نقطه نهائی و سکوی پرتاب تروریسم جهادی و اسلامگرایی افراطی از خاورمیانه به آسیای میانه و مرکز آسیاست. اتفاقی که در صورت وقوع آن میتواند نه تنها بر شرایط سیاسی دو سوی آسیا بلکه بر شرایط سیاسی و اقتصادی جهان نیز تاثیرگذار باشد وهمچنان تنها حامی این انتقال تروریستی ایالات متحده آمریکاست که به زعم خود پس از هزینه‌های بسیار جهت تربیت، آموزش و گسترش تروریسم در آزمایشگاهی به نام خاورمیانه و به ویژه سوریه، حال فرصت بهره برداری اصلی از نیرو‌های تکفیری و تروریستی جهت ورود به کریدور امنیتی روسیه، چین، ایران و تاحدودی هند را به دست آورده است و سعی دارد با طرح اتهاماتی واهی از جمله فاجعه حقوق بشری (که ناظر بر حضور افراد غیر نظامی در ادلب می‌باشد، و دلیل مهاجرت تروریست‌ها به صورت جمعی و خانوادگی را بیش از پیش روشن می‌کند) اتلاف وقت نموده تا زمان و فرصت کافی را جهت انتقال تروریست‌ها به آسیای میانه به دست آورد.
دیدگاه تان را بنویسید