با آزاداندیشی، دانشگاه در صف مقدم تمدن‌سازی و رشد کشور قرار می‌گیرد/ چرا باید کرسی‌های آزاداندیشی برگزار شود؟
در طرح کرسی های آزاداندیشی، پیشنهاد شده بود که برای "طرح منطقی ایده‌ها"، رواج بازار "نظریه‌پردازی و نوآوری روشمند"، "مناظره های علمی، قانونمند، نتیجه‌بخش و فارغ از غوغاسالاری" ، "نهادسازی برای اجابت پرسش های جدید" و در نتیجه "تولید نرم‌افزار علمی و دینی"، کرسی‌های آزاد علمی با حضور هیئت های منصفه علمی و تخصصی در دانشگاه و حوزه ایجاد شود.
طرح ایده ایجاد كرسی‌ها‌ی آزاداندیشی 13/11/1381 در نامه جمعی از فضلای حوزه علمیه به رهبر فرزانه 
انقلاب، با اشاره به رهنمودهای حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در مورد ضرورت ایجاد نهضت علمی و آزاداندیشی که فراخوانی تاریخی بشمار می‌رود، پیشنهاد شده بود. کرسی های آزاداندیشی چیست؟
در بخشی از نامه فضلای حوزه علمیه خطاب به رهبر معظم انقلاب آمده است: یکی از عوامل اصلی زمینه‌ساز برای تولید علم و نظریه و نهضت نرم‌افزاری، همانا سالم‌سازی گفتگوها و سپس تضمین بقا این فضای سالم و علمی برای مباحثه و گفتگوست زیرا آنگاه که تعادل در کار نباشد، جامعه علمی و فرهنگی ما در نوسان بین "سکوت" و "هرزه‌گوئی" خواهد پژمرد. حوزه و دانشگاه برای رشد به فضائی دور از افراط و تفریط نیازمندند که در آن، از سوءظن و بدبینی و ضیق صدر و از کفرگوئی و بی‌ادبی و حریم شکنی، خبری نباشد، فضائی باز و اسلامی که در آن نه بمحض شنیدن فکر تازه، به یکدیگر تهمت و افتراء بزنیم و نه تحت عنوان "نواندیشی"، مرزهای حقیقت و فضیلت را برچینیم و ترک اصول کنیم. در این فضاست که تفاوت "اصول‌گرائی" با "تحجر" و تفاوت "نواندیشی" با "بدعت‌گذاری"، روشن خواهد شد. جامعه دینی به "آزادی" بدون هرج و مرج و به "ارزش باوری" بدون قشری‌گری، نیاز مبرم دارد و برای مبارزه با افراط و تفریط، بهترین و شاید تنها راه حل، همانا تعریض و تضمین مسیر "تعادل" است. از بزرگانی چون شما که برای آزادی به مثابه یک ارزش اسلامی، سال ها زندان و تبعید را تحمل کرده‌اند، بارها شنیده‌ایم که آزادی، نه تنها دادنی و گرفتنی بلکه آموختنی است. آنچه امروز ضرورت فوری دارد، همین نهادینه کردن آزادی‌های فراهم آمده در جمهوری اسلامی و ترویج ادب استفاده از آن است که باید از راه نهاد سازی برای گفتگوهای شفاف و مستدل در همه قلمروهای علمی و دینی در دانشگاه و حوزه صورت گیرد بنحوی که صریحا تحت الحمایه نظام باشد و فرهنگ "مناظره و اجتهاد و تولید نظریه" را حمایت و هدایت وبلکه تشویق کند. پس از آن مقام معظم رهبری با نوشتن نامه ای خطاب به جمعی از دانش آموختگان حوزه علمیه در تاریخ 16/11/81 و بعد از آن در بیانات شان در دیدار با جمعی از نخبگان علمی کشور در تاریخ 6/8/88 در خصوص ضرورت راه‌اندازی کرسی‌های مناظره، نقد، نظریه‌پردازی و آزاداندیشی در دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی به عنوان فرآیندی مبتنی بر عقلانیت و به‌کارگیری خرد جمعی در جهت تحقق جنبش نرم افزاری و توسعه علمی کشور مورد تاکید قرار داده است. اصرار و توصیه مكرر ایشان برای حضور و مشاركت فعالانه دانشگاهیان و حوزویان در این عرصه، که بیانگر درك ژرف از تاثیرات و پیامدهای مختلف ناشی از ایجاد فضای مناسب و شرایط مقتضی برای بیان شفاف، صریح، علمی، مستند دیدگاه‌های مختلف علمی و فكری در خصوص مقولات مهم اجتماعی و علمی در كشور است، مقوله آزاداندیشی را با برنامه های کلان و استراتژیک کشور و سند چشم انداز 20 ساله کشور پیوند زده است. از این رو تحقق این ایده و بهره‌مندی از مزایا و آثار مثبت آن از جمله مهم‌ترین نیازهای جامعه امروز و وظیفه ای دینی، ملی و اخلاقی برای تمامی دانشوران و مدیران عرصه علم و فرهنگ است. مهم ترین دلیل برای برگزاری کرسی های آزاد اندیشی پس از الزام بیان آزادانه دیدگاه و حضور موافقان و مخالفان یک موضوع خاص مهم‌ترین دلیل برای برگزاری هرگونه کرسی آزاد اندیشی حاکمیت منش و رویکرد اخلاق مدارانه و قانونمندی بر کلیه مراحل برگزاری این کرسی ها بوده است. آزاداندیشی در مصادیقی مانند نشست‌های دوجانبه یا چند جانبه و با حضور موافقان و مخالفان یک نظریه،رویکرد، موضوع و یا وضعیتی اجتماعی، فکری، فرهنگی، سیاسی و یا هر موضوع علمی و قابل بحث عینیت می‌یابد. از این رو، آنچه که از آن به عنوان کرسی آزاداندیشی یاد می‌شود در برگیرنده کلیه مباحثی است که در چارچوب‌های نظریه پردازی، نقد و مناظره و گفتگوی آزاد علمی و صورت‌های دیگر که متضمن حضور و بحث علمی موافقان و مخالفان یک موضوع است صورت می‌گیرد. ضرورت حاکم بر طرح و اجرای کرسی‌های آزاداندیشی از سوی مقام معظم رهبری در راستای سیاست‌های كلان كشور به عنوان جزیی از تلاش برای احیاء و نوسازی تمدن ایرانی اسلامی و به عنوان فرصت و امكانی به حساب می‌آید كه در پرتو فضای مناسب طرح مباحث بنیادین علمی بیش از هر چیز به تحقق جنبش نرم افزاری، توسعه علمی و جلوگیری از تصلب و تعصب علمی و فكری منجر شود. همچنین تحقق این ایده همراه شدن با اقتضائات زمانه در زندگی اجتماعی و درك عمیق شرایط روز و ناشی از باور به خردمندی انسان، استعدادهای مهم و بسیار بالای مادی و معنوی كشور و ظرفیت‌های فرهنگی و سودمندی طرح دیدگاه‌های مختلف برای ایجاد رشد و تعالی مادی و معنوی كشور می‌باشد. حسن رحيم پور ازغدي: آزاد انديشي بايد در چارچوب منطق و عقل باشد برگزاري کرسی های آزادانديشی در دانشگاه ها از 16 آذر 1388 آغاز شد. به دنبال برگزاری این کرسی ها آبان ماه سال 1389 بود که حسن رحيم پور ازغدی در جمع مجريان برگزاري کرسی های آزادانديشي در دانشگاه هاي کشور گفت: بحران انتخاب، حاصل فقر در تحليل است و آزاد انديشي بايد در چارچوب منطق و عقل باشد که اين موضوع در جوانان ما از اهميت بيشتري برخوردار است زيرا آنان تجربه کمتري داشته و از آسيب پذيري بيشتري برخوردارند. وي تشخيص حقيقت را دغدغه اصلی مسئولان کشور در برگزاري کرسی های آزادانديشی عنوان کرد و افزود: کسانی که در کرسی های آزاد انديشی حضور می يابند اگر سواد کافی ندارند از موضع دين حرف نزنند و اساسا در کرسی ها حضور نيابند زيرا اين امر در اسلام نهی شده است. رحيم پورازغدی، منطق، اخلاق و آزادي را سه شرط لازم در برگزاري کرسی های آزادانديشی دانست و بیان کرد: نبود هر يک اين عوامل، به مناظره لطمه مي زند و در اين صورت کرسي هاي آزاد انديشي ما به کشف حقيقت منجر نمي شود. وي به دانشجويان هشدار داد در مناظرات، آزادي، نظم و ادب را رعايت کنند و درمورد داوران و استادان حاضر در کرسي ها نيز اظهار داشت: در روايات آمده که يک قاضي درصورتي که شرايط قضاوت نداشته باشد و حتي درست قضاوت کند جهنمي است، از اين رو اساتيد حاضر در مناظرات بايد دقت لازم را داشته باشند. رحيم پور ازغدی تاکيد کرد: داور مناظره بايد به اندازه کافي اطلاعات داشته باشد تا بتواند پاسخگوي سووالات بي پاسخ در انتهاي مناظره باشد و قضاوت را به عهده حاضران بسپارد. وی به گروه های معارف اسلامی در دانشگاه ها توصيه کرد و گفت: مطالب روز کشور را در قالب بسته هايی آماده و سوالات اصلی هر بحث را براي برگزاری کرسی هاي آزادانديشي مشخص کنند تا با کمک مسوولان نهاد نمايندگي مقام معظم رهبری و از طريق برگزاری جلسات با دست اندرکاران اين نهاد، مسائل را پخته کرده و آماده برگزاری مناظرات شوند. به باور رحيم پور ازغدی، برگزاري دو کرسی بسيار خوب در سطح دانشگاه ها که در آن به سوالات دانشجويان پاسخ داده شود بهتر از برگزاری ده ها کرسی آزاد انديشی بدون پشتوانه فکری است. عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی تاکید کرد که دانشجويان، مباحث جلسات آزادانديشی را به سمت و سوی مجادلات سياسی نبرند زيرا اين نوع مباحث پايانی ندارد. وي با اشاره به ضعف موجود در توزيع آرای انديشمندان معاصر عنوان کرد: متاسفانه نظرات و انديشه های بزرگانی همچون علامه طباطبايی، استاد مطهری، جوادی آملی و آيت الله مصباح يزدی در حال خاک خوردن هستند در حالی که کرسی هاي آزاد انديشی فرصتی مناسب برای بيان اين تفکرات است. وي داوري منصفانه، ايجاد احساس آزادی و دوری از بلاتکليفی جلسات مناظره را امری مهم دانست و بر رعايت آن تاکيد کرد. درخواست مسئولان فرهنگی از مسئولان امنیتی آبان ماه سال 1390 بود که شورای اسلامی شدن دانشگاه ها در بیانیه ای درباره کرسی های آزاداندیشی از مسئولان امنیتی و سیاسی کشور خواست نسبت به ایجاد فضای امن، آزاد و قانونمند کرسی‌های آزاداندیشی در چارچوب دانشگاه، تمهیدات لازم را تأمین و اتخاذ کنند. شورای اسلامی شدن دانشگاه ها طی بیانیه ای خطاب به مسئولان امنیتی و سیاسی با اشاره به منزلت "تفکر" و "آزادی" به عنوان دو عنصر اصیل در ماهیت مشترک انسان و دین، یادآور شده است: آزادی‌خواهی و مطالبه فرصتی برای اندیشیدن و بیان اندیشه، توأم با مراعات "ادب استفاده از آزادی"، یک مطالبه اسلامی و خواسته مردم و رهبری است. شورای اسلامی شدن دانشگاهها و مراکز آموزشی، به عنوان مرکز سیاستگذاری و راهبری فرآیند اسلامی شدن در راستای تحقق دانشگاه تمدن‌ساز اسلامی، ضمن تاکید مجدانه بر مفاهیم والای منشور آزاداندیشی رهبر فرزانه انقلاب، براین باور است که تولید علم و اندیشه دینی و تمدن‌سازی و جامعه‌پردازی اسلامی، بدون آزادی بیان و گفتگوی آزاد با "حمایت نظام جمهوری اسلامی" و " هدایت دانشمندان و صاحب‌نظران"، ناممکن است و ارائه آزاد اندیشه‌ها در چارچوب "علم" و "اخلاق"، بهترین مرکب سلوک تمدنی جامعه متعالی اسلامی خواهد بود. این شورا در بیانیه خود با تقدیر از شورای عالی انقلاب فرهنگی در خصوص ایجاد تمهیدات مناسب تحقق "نظریه‌پردازی"، از این مرکز درخواست کرد تا با در اولویت قراردادن ایده "آزاداندیشی" و تبیین و تأمین مبانی و ملازمات قانونی و اجرایی آن، با ایجاد فرصت و فضای حضور پرنشاط، عالمانه و آزاداندیشانه دانشگاهیان در عرصه عقلانیت و آزاداندیشی، زمینه انجام تدریجی این کار بزرگ را فراهم آورده و یکبار دیگر دانشگاه‌های ما را در صف مقدم تمدن‌سازی و رشد و تولید علم و فناوری و فرهنگ قرار دهند. همچنین شورای اسلامی شدن دانشگاهها در بخش دیگری از بیانیه خود درخواستی از ریاست قوه قضائیه ارائه کرده است. شورا در این بیانیه خاطرنشان کرده است: از ریاست قوه قضائیه می‌خواهیم با اتخاذ تدابیر داهیانه و استفاده از تمام ظرفیت‌های حقوقی و قانونی، بستر‌های پشتیبانی قضایی از مجریان و برگزارکنندگان کرسی‌ها را ایجاد کرده، فرصت و فضای مناسب برای عینیت بخشیدن به این آرمان ملی و اسلامی را فراهم کنند. شورا در بخش دیگری از بیانیه یادآور شده است: از مسئولان امنیتی و سیاسی کشور می‌خواهیم ضمن بذل توجه تام به نقش دانشگاهها در دو عرصه "ایجاد و توسعه امنیت پایدار" و "رشد و توسعه علمی و فرهنگی کشور"، نسبت به ایجاد فضای امن، آزاد و قانونمند کرسی‌های آزاداندیشی در چارچوب فضاهای دانشگاهی، تمهیدات لازم را تأمین و تدابیر مناسب را اتخاذ کنند. در بخش دیگری از این بیانیه آمده است: از مسئولان آموزش عالی کشور می‌خواهیم با پاسداشت علم، فرهنگ، عقلانیت و آزاداندیشی در حریم دانشگاهها، نسبت به انجام حمایت رؤسای دانشگاهها در برگزاری کرسی‌های آزاداندیشی در فضایی برخوردار از حریّت، تعادل، عقلانیت، انصاف، قانونمندی و امکان داوری عالمانه، تاکید کنند. چه کساني مي توانند درخواست برگزاري کرسي آزاداندیشی دهند؟ هر کدام از تشکل ها و گروه هاي قانونی دانشجويی در چارچوب اساسنامه خود يا سه نفر از دانشگاهيان يا هر يک از اعضای شورای فرهنگی يا هيئت کرسی های آزاد انديشی در دانشگاه می توانند درخواست تشکيل کرسی آزاد انديشی را به دبيرخانه اين هيئت ارائه کنند. متقاضي برگزاری کرسی های آزاد انديشی بايد همزمان با ارائه درخواست نسبت به معرفي حداقل سه منتقد اقدام کند. در صورتی که درخواست کنندگان برگزاری کرسی آزاد انديشی نسبت به معرفی 3 نفر منتقد اقدام نکنند، هيئت کرسی های آزاد انديشی در دانشگاه موظف است ظرف يک روز کاری نسبت به فراخوان برای ثبت نام منتقدين اقدام کنند. در صورت ثبت نام حداقل 3 نفر منتقد در مدت 7 روز کاری، موضوع ظرف مدت 5 روز کاری به منظور تشکيل جلسه و اعلام کتبی نتيجه در دستور کار جلسه هيئت کرسی های آزاد انديشی در دانشگاه قرار می گيرد و در صورت عدم ثبت نام حداقل سه منتقد در مهلت تعيين شده، موضوع از دستور کار هيئت کرسی های آزاد انديشی دانشگاه خارج می شود.
دیدگاه تان را بنویسید