پشت‌پرده آشوب‌های اخیر چیست؟

خبرگزاری دانشجو: همه‌چیز از اعتراض مردم مشهد به وضعیت اقتصادی کشور آغاز شد. سه روز پیش، جمعی از مردم اقدام به برگزاری تظاهرات علیه برنامه‌های اقتصادی دولت کردند و خواستار استعفا و برکناری برخی مدیران کشوری شدند. عمده مطالبات مردم مشهد هم شامل رسیدگی به وضعیت کار، افزایش تحرک مدیران برای ایجاد اشتغال و مقابله با رکودی بود که ۵ سال است بر اقتصاد کشور حکم‌فرما است. هرچند شروع این اعتراضات کاملاً مسالمت‌آمیز بود و برخی از چهره‌های سیاسی هم خواستار ادامه آن از سوی مردم شدند، اما به‌صورت غیرمنتظره‌ای در روز اول، اعتراضات از دست برگزارکنندگان آن خارج شد و به‌جای آنکه اقدامی اعتراضی علیه سیاست‌های دولت باشد، بدل به اغتشاشی سیاسی شد که هدف آن نه نقد و یا تخریب دولت، بلکه اقدامی علیه امنیت ملی بود. اعتراضات مردم مشهد بدل به دومینویی شد و بعدازآن به‌سرعت در سایر شهر‌ها و شهرستان‌های کشور تظاهراتی مشابهِ انجام گرفت. در هیچ‌یک از اعتراضاتی که به‌صورت شبانه در برخی از شهرستان‌ها صورت گرفت، حرف‌هایی انتقادی علیه وضعیت اقتصادی گفته نشد و در همان ساعات اولیه اغتشاشات به‌صورت هماهنگ شعار‌های سیاسی علیه اشخاص ملی و کشوری همانند سردار قاسم سلیمانی، سپاه پاسداران و رهبر انقلاب گفته شد. دو روز بعدازآن، جمعی کوچک در تهران هم رفتار مشابه از خود نشان دادند و با تاریکی هوا در خیابان انقلاب و کنار دانشگاه تهران با سردادن شعار‌های سیاسی و ساختارشکانه اقدام به تخریب اموال عمومی نمودند. نکته قابل‌توجه در همه‌ی این اغتشاشات جمعیت کم، تخریب اموال عمومی و شعار‌های تند سیاسی بود که همگی نشان می‌دهد که اعتراضات تنها به بهانه مسائل اقتصادی صورت گرفته و درون‌مایه‌ای سیاسی دارد. روزنامه جمهوری اسلامی که رویکرد اصلاح‌طلبان دارد در یادداشت با عنوان «کدام گرانی عده‌ای را به خیابان کشاند؟» نکات جالبی در خصوص مردمی و معیشتی نبودن اعتراضات نوشت. نویسنده این یاداشت اعتقادی ندارد که اعتراضات صورت گرفته معیشتی است. او می‌نویسد: «مردم مشکل‌دارند. مشکلات عدیده هم دارند، کیست که نداند؟ رکود هم دارد کمرشکن می‌شود، اما نمی‌دانم چرا دوستان از گرانی و تورم به‌عنوان عامل اعتراضات اخیر سخن می‌گویند؟ کدام گرانی و کدام تورم؟ آنچه آزاردهنده است هر چه باشد تورم و گرانی نیست. مگر اخیراً چه گرانی بی‌مهاری رخ‌داده است که مردم را به خیابان بکشاند؟ فقط تخم‌مرغ گران شده که موقتی است و حرف از گرانی بنزین در لایحه بودجه ۹۷ به میان آمد که آن‌هم توسط مجلس، حذف‌شده است، پس کدام گرانی بی‌حساب‌وکتاب؟» عموم کارشناسان اقتصادی هم بر این باورند که تورم افسارگسیخته‌ای در کار نبوده است که منجر به اعتراضات مردمی در خصوص معیشت شود. از همین روست که فعالین سیاسی جریان اصولگرا و اصلاح‌طلب متفق‌القول بر این باورند که سرمنشأ این اعتراضات در داخل ایران نیست. کرباسچی که دبیر کل حزب سازندگی است در گفت و گویی که با خبرگزاری دانشجو داشت دراین‌باره گفت: «اتفاقات رخ‌داده جریانات مشکوکی در داخل و خارج است که عده‌ای حرف‌های قانونی طیفی از مردم را این‌طور منحرف می‌کنند» «توران، ولی مراد» هم اعتقادی به داخلی بودن اعتراضات صورت گرفته ندارد و دراین‌باره به دانشجو گفت: «به اعتقاد من برای این اغتشاشگران نمی‌توان از کلمه مردم استفاده کرد و نقش همگانی به آن‌ها داد. به‌هرحال کسانی که این اقدامات را انجام می‌دهند اساساً دنبال پاسخگویی مسئولان نیستند، چون همان‌طور که گفتم آن‌ها نه مردم هستند و نه با حرف یا عمل مسئولان آرام می‌شوند» مشاء اعتراضات کجاست؟ محسن رضایی در متنی که در توییتر خود منتشر کرده است ادعا کرده است که آشوب‌های اخیر ایران وابسته به آمریکایی‌هاست. رضایی نوشته «نظام شاهنشاهی در تاریخ ایران دفن شده است؛ این مُرده بادم مسیحایی هم زنده نمی‌شود. آمریکایی که در دوران استبداد، اعتراضات را سرکوب می‌کرد، امروز از اعتراضات سوءاستفاده می‌کند. دخالت آمریکا در امور داخلی ایران بی‌پاسخ نخواهد ماند» در همین باره «کنستانتین کاساچوف» رئیس کمیته امور بین‌الملل شورای فدراسیون (سنای) روسیه هم در گفت‌وگو با خبرگزاری «نووستی» یادآور شده است که عامل خارجی در اعتراضات چند روز اخیر در ایران مؤثر بوده است. این سناتور روس گفت: «در خصوص این حوادث قطعاً نفوذ خارجی بی‌تأثیر نبوده است. من نمی‌خواهم بگویم واشنگتن نفوذ زیادی بر روند اوضاع داخلی در ایران دارد، ولی در حال حاضر جمهوری اسلامی «نامزد» مناسبی برای دخالت خارجی است». البته بررسی‌های صورت گرفته در فضای مجازی و تحلیل‌هایی که درباره‌ی آن در چند روز گذشته صورت گرفته است نشان می‌دهند که سر مشاء و اتاق فکر اصلی آن در عربستان سعودی است. خبرگزاری تسنیم در گزارشی بر اساس داده‌های سایت ترندزمپ (www.trendsmap.com) به بررسی محل‌هایی که کاربران توییتر ازآنجا مردم ایران را به تظاهرات ساختارشکنانِ علیه نظام فرامی‌خوانند پرداخته است. آن‌چنان‌که آمار به‌روشنی نشان می‌دهد بیشترین توئیت‌ها در این زمینه از عربستان سعودی توئیت شده و تنها ۲۶ درصد توئیت‌ها از داخل ایران است. این بدان معنی است که ۷۴ درصد آن‌ها که خواهان تظاهرات سراسر در ایران هستند اساساً در جای دیگری بیرون از ایران نشسته‌اند. انگلیس بعد از عربستان سعودی دومین کشوری است که بیشترین توئیت‌ها با هشتگ مذکور ازآنجا ارسال‌شده است. فرانسه، آلمان، امارات متحده عربی، کانادا، هلند و سوئد در ادامه این فهرست هستند! با توجه به اینکه بیشترین فعالیت‌های توییتری از عربستان و کشور‌هایی اروپایی است این احتمال قوت پیداکرده است که آشوب‌ها توسط دستگاه اطلاعاتی عربستان سعودی و با همکاری سازمان منافقین که این روز‌ها در انگلیس و فرانسه حضور دارند صورت گرفته باشد. شادی کاربران عربستانی از اغتشاشات ایران و ارتباط آن به جمله‌ای از ولیعهد سعودی که گفته بود جنگ را به داخل ایران خواهند کشاند را هم می‌توان بر همین مبنا تحلیل کرد. ماجرای شنود یکی از آشوبگران در همین بین، سردار آسودی مشاور عالی نماینده، ولی فقیه در سپاه از ماجرای شنود یکی از آشوبگران پرده بر برداشت. وی در گفت‌وگویی که با خبرگزاری دانشجو داشت گفت: «طی شنودی که از تلفن یکی از عوامل این آشوب گران شده بود؛ کسی جمعه‌شب به این لیدر تماس گرفته بود و به او گفته چرا نیامدی و پولم را بدهی و این لیدر در جوابش گفته بود که ممکن است با حضور من در آن منطقه نیرو‌های اطلاعاتی و پلیس من را شناسایی کرده و دستگیر کنند و دعوایی بینشان صورت گرفت، در ادامه این مکالمه لیدر به آن فرد گفت که شما فردا شب هم به خیابان بیایید من پول دو روز را و حتی بیشترش را به شما می‌دهم که طرف دیگر قبول نکرد» در همین باره یکی از کارشناسان امنیت ایران که نخواست نامش افشا شود به خبرگزاری دانشجو گفت: اغتشاشات صورت گرفته در چند روز اخیر دارای پیچیدگی خاصی نیستند. درواقع وقتی این آشوب را با اغتشاشات سال ۸۸ مقایسه می‌کنیم متوجه می‌شویم که دارای ابعاد به‌مراتب ساده‌تری است که نشان می‌دهد برنامه‌ریزی بلندمدت و باهدف خاصی برای آن صورت نگرفته است. این منبع آگاه ادامه داد: این آشوب ابتدا در مشهد و به بهانه مسئله اقتصادی آغاز شد تا به‌نوعی بتواند در نگاه مردم موجه جلوه داده شود و پس‌ازآن به‌سرعت در شهر‌های دیگر و با جمعیت بسیار کم ادامه پیدا کرد. عجله نیرو‌های میدانی آشوبگران در تخریب اموال عمومی، شعار‌های که علیه سردار قاسم سیلمانی داده می‌شد و زیر سؤال بردن سپاه و بخش‌هایی از حاکمیت و البته بخش دیگر از اطلاعات که نمی‌توان آن را عنوان کرد نشان‌دهنده آن است که کشور طراح آشوب‌ها عربستان سعودی است که در منطقه آسیب‌های زیادی از ایران دیده است، درواقع طراحی این آشوب‌ها مستقیماً از سوی کشور‌های غربی صورت نگرفته است، اما می‌توان این ادعا را داشت که راهنمایی‌های زیادی درباره آن داشته‌اند. این کارشناس امنیت افزود: درواقع دستگاه‌های اطلاعاتی انگلیس و امریکا در طراحی و براندازی کشور‌ها دارای هوشمندی خاص به خود هستند و در این زمینه هم تجربیاتی زیادی هم دارند. می‌توان این‌طور گفت که طراحان این آشوب‌ها امیدوار هستند که با بهانه مسئله اقتصاد و معیشت که دغدغه امروزی مردم ایران است به‌نوعی آن‌ها را با خود همراه سازند و یا در بدترین حالت آسیب‌هایی که این عوامل به اموال عمومی می‌زنند ازنظر مردم توجیه‌پذیر باشد. پس مسئله اقتصاد کالی زور این اغتشاشات است. جدای از این مسائل و اینکه آشوب‌های صورت گرفته، منشأ خارجی داشته باید رفتار‌های صورت گرفته را پالسی انتقادی از سوی مردم ترجمه کرد و علاوه بر مدیریت فضا و برخورد با اغتشاشگران که اقدام به تخریب اموال عمومی کرده‌اند، مسئولین توجه داشته باشند که باید تدابیری جدی برای حل مسئله اقتصاد و معیشت بیندیشند، چراکه اگر آشوب صورت گرفته ابعاد مردمی پیدا کند، یقیناً مدیریت آن آسان نخواهد بود.