لاتاری ناتمام خودرو/رانت 200 میلیونی ایران خودرو برای مشتریان این خودرو!
یکی از مشکلات بازار خودرو عدم توازن عرضه و تقاضاست؛ آمار تولید انواع خودرو نشان می‌دهد به رغم اینکه هر سال بر میزان تقاضای خودرو افزوده می‌شود اما عرضه محصولات خودروسازان پاسخ بازار را نمی‌دهد. سیاستی که برای کنترل بازار اجرا شد، برگزاری قرعه‌کشی برای فروش خودروهای داخلی بود. علاوه بر اینکه فاطمی‌امین در ابتدای روی کار آمدن وعده حذف قرعه‌کشی را داده بود. وزیر صنعت، معدن و تجارت ضمن اشاره به برنامه‌های طراحی شده اعلام کرد در سال ۱۴۰۱ عرضه خودرو متناسب با تقاضا خواهد شد و قول حذف قرعه‌کشی از ابتدای 140۱ را داده بود در حالی که یک ماه از سال سپری شد و همچنان لاتاری خرید خودرو از خودروسازان ادامه دارد.
حذف قرعه‌کشی خودرو وعده‌ای بود که وزیر صمت دولت سیزدهم داد و طبق گفته‌ها این برنامه باید از ابتدای 1401 اجرایی می‌شد.
با عملیاتی نشدن این وعده از سوی متولیان صنعت کشور، مجددا خرید و فروش حواله خودرو با ورود به سال جدید رنگ و لعاب بیشتری گرفته و در فضای مجازی تبلیغات گسترده‌ای در این باره انجام می‌شود؛ معامله‌ای که میلیون‌ها تومان سود به همراه دارد.
نزدیک 2 سال است شیوه فروش خودرو به صورت قرعه‌کشی در کشور جریان دارد. اگرچه وزارت صمت در نظر داشت با این شیوه فروش، آشفته‌‌بازار خودرو را کنترل و عرضه این محصول را به خریداران واقعی اختصاص دهد اما با توجه به اینکه تعداد خودروهای عرضه‌شده در مقایسه با تعداد افراد ثبت‌نام‌کننده بسیار کم بوده و فاصله قیمت بازار و کارخانه روز‌به‌روز بیشتر می‌شود، قرعه‌کشی نه تنها تأثیری در شرایط بازار نداشته، بلکه بیشتر شبیه شرکت در بخت‌آزمایی شده است.
فروش خودرو از طریق قرعه‌کشی فقط لفظ ناکارآمد را به دنبال خود نمی‌کشد، بلکه زمینه را برای بروز تخلف‌های دیگر نیز فراهم می‌کند؛ به عنوان نمونه با توجه به اینکه بسیاری از مردم عادی توانایی خرید خودروی صفر را ندارند، یکی از مهم‌ترین مباحثی که در این دوره رونق گرفته، خرید و فروش حواله خودرو است؛ موضوعی که با ورود به سال جدید رنگ و لعاب بیشتری گرفته و در فضای مجازی تبلیغات گسترده‌ای درباره خرید و فروش حواله انجام می‌شود؛ معامله‌ای که میلیون‌ها تومان سود به همراه دارد.
نکته مهم آنکه هم ایران‌خودرو و هم سایپا اعلام کرده‌اند انتقال امتیاز یا انتقال حقوق ناشی از برنده شدن در قرعه‌کشی خودرو، به اشخاص ثالث، ممنوع است. بنابراین خرید و فروش حواله‌های قرعه‌کشی ایران‌خودرو و سایپا نیز (تا اطلاع ثانوی) غیرقانونی خواهد بود اما با این حال با توجه به سودهایی که در این مسیر وجود دارد، خرید و فروش حواله حالا تبدیل به یک بازار غیررسمی شده و افراد متعددی در آن ایفای نقش می‌کنند.
اگر خوشبین باشیم، این بازار ۲ طرف دارد، افرادی که پول نقد دارند اما نمی‌توانند برای خرید خودرو ثبت‌نام کنند و گروهی دیگر که ثبت‌نام کرده‌اند اما پول کافی را برای تکمیل وجه ندارند. اینجاست که معامله حواله‌های خودرو در بازار آزاد داغ می‌شود؛ بازاری که در آن «ظاهرا» هم فروشنده حواله خودرو سود می‌کند و هم خریدار حواله خودرو به هدفش می‌رسد.
اما اگر واقع‌بین باشیم، حضور دلالان را در این بازار غیررسمی مشاهده می‌کنیم؛ دلالانی که به دلیل وضعیت نامساعد تولید و عرضه خودرو، بازار خودرو را یک بازار پرسود یافته‌اند و از همه راه‌ها برای کسب ثروت بیشتر استفاده می‌کنند و حالا به لطف قرعه‌کشی‌ها، بیش از پیش نسبت به سودجویی در بازار خودرو اقدام کرده‌اند. البته کارشناسان اقتصاد معتقدند نباید همه تقصیرها را متوجه دلالان دانست، چرا که شرایط اقتصادی و تولید کشور، فضا را به سمتی برده که دلالی و سرمایه‌گذاری‌های بی‌هدف جذاب‌تر از قبل شود.
* مشکل کجاست
سوالی که مطرح می‌شود این است: چرا عرضه خودرو همچنان از طریق قرعه‌کشی انجام می‌شود؟
شیوه‌هایی که برای عرضه خودرو به کار می‌رود به دلیل مشکل ناهماهنگی بین عرضه و تقاضاست. این اقدام باعث افزایش فاصله قیمتی بین بازار و کارخانه می‌شود. البته کاسبی و سودآور بودن این قرعه‌کشی‌ها عامل دیگری نیز برای عقب انداختن حذف قرعه‌کشی است. این مشکلات برطرف نمی‌شود تا زمانی که یک منطقی برای تولید، عرضه و تقاضا باشد.
* اختلاف تا ۱۹۹ میلیون تومانی بازار و کارخانه
طرح فروش فوق‌العاده ایران‌خودرو از سه‌شنبه ۳۰ فروردین ۱۴۰۱ آغاز شده است و امروز به پایان می‌رسد. اختلاف قیمت کارخانه‌ای محصولات عرضه شده در این طرح، با بازار چقدر است؟
با نگاهی به تفاوت قیمت‌ها می‌توان برآورد کرد اگر اتفاق ویژه‌ای در بازار رخ ندهد، در زمان تحویل خودروها، رانت قابل توجهی نصیب خریداران می‌شود.
متقاضیان ثبت‌نام در طرح فروش فوق‌العاده ایران‌خودرو می‌توانند برای مثال پژو پارس سال سفارشی با موتور xu7P را انتخاب کنند. قیمت کارخانه‌ای این محصول ۱۸۴ میلیون و ۸۸۹ هزار تومان است و پژو پارس سال به عنوان شبیه‌ترین خودرو به این محصول جدید ایران خودرو، در بازار ۳۰۸ میلیون تومان قیمت دارد. در این طرح فروش، همچنین گزینه پژو پارس TU۵ نیز وجود دارد. قیمت کارخانه‌ای این محصول ۱۷۶ میلیون و ۵۹۶ هزار تومان است و این خودرو در بازار ۳۷۶ میلیون تومان قیمت دارد. متقاضیان می‌توانند در این طرح فروش، راناپلاس با گیربکس ۶ سرعته دستی را نیز انتخاب کنند. قیمت کارخانه‌ای این محصول ۲۲۸ میلیون و ۲۹۶ هزار تومان و در بازار ۳۳۰ میلیون تومان است. این ارقام، اختلاف قیمت بین کارخانه و بازار را هنگام ثبت‌نام در این طرح ایران‌خودرو نشان می‌دهد. فروشندگان، پژو پارس سال سفارشی را احتمالا حدود ۱۲۳ و پژو پارس TU۵ را ۱۹۹ میلیون تومان گران‌تر از کارخانه می‌فروشند. اختلاف قیمت در رانا پلاس ۸۳ و برای رانا پلاس با گیربکس ۶ سرعته دستی حدود ۱۰۲ میلیون تومان است.
منبع: وطن‌امروز
دیدگاه تان را بنویسید