کارنامه اقتصادی روحانی و جهانگیری

کیهان: یک کارشناس اقتصادی می‌گوید دوران مدیریت روحانی و جهانگیری، ضعیف‌ترین دوره مدیریت اقتصادی در چند دهه گذشته بوده است.

وحید شقاقی شهری درباره اظهارات گاه و بیگاه آقایان روحانی و جهانگیری در تحسین عملکرد خود،‌ به روزنامه فرهیختگان گفت: باید بپذیریم دولت خطاهای زیادی را در سال‌های اخیر مرتکب شد که یکی از مهم‌ترین آنها در ارز 4200 تومانی و انحراف منابع ارز 4200 تومانی بود، موضوع دیگر بحث عدم اجرای سیاست‌های اقتصاد مقاومتی در سال‌های 92 تا 97 بود،‌ در حالی که فرصتی در اختیار کشور بود که بتواند اقتصاد را مقاوم و وابستگی خود را به درآمدهای نفتی کاهش دهد، اما این اتفاق رخ نداد.

موضوع دیگر بحث چالش‌های فرا روی امنیت اقتصادی، امنیت سرمایه‌گذاری و بهبود فضای کسب و کار بود. کشور می‌توانست در این فرصت، فضای کسب و کار را مناسب و مشکلات فرا روی سرمایه‌گذاران را برطرف کند، اما این هم جزو ایرادهایی بود که همچنان در اقتصاد پابرجاست و در این دهه فرصت‌سوزی شد.

وی می‌افزاید: میانگین رشد اقتصادی دهه 90 صفر، میانگین تورم 24 درصد، میانگین رشد انباشت سرمایه منفی 5/2 درصد و شکاف طبقاتی براساس شاخص ضریب جینی از 36/5 درصد در سال 90 به 42 درصد در سال 99 رسیده است. برای اولین بار در اقتصاد ایران، هزینه‌های جبران استهلاک از سرمایه‌گذاری پیشی گرفته و در دو سال اخیر اقتصاد مستهلک‌تر شده است.

باید به این نکته توجه داشت که با وجود تأثیرگذاری تحریم‌ها، ولی مسئله اصلی این بود که اقتصاد ایران درون‌زایی ایجاد نکرد و وابستگی آن نیز به درآمدهای نفتی بالا بود، متأسفانه دولت همچنان وابسته به درآمدهای نفتی بود و از این‌رو تحریم‌ها اثر خود را بر درآمدهای نفتی به واسطه بحث نفت بر اقتصاد ایران تحمیل کرد.

استاد دانشگاه خوارزمی درباره ریشه این مشکلات می‌گوید: ریشه مسائل این بود که دولت از سال 92 تا 97 فرصتی داشت که بتواند اقتصاد ایران را درون‌زا کند؛ چرا که برخی از چالش‌هایی که در دوره دوم تحریم‌ها مشاهده شد عملا با درون‌زاسازی اقتصاد مرتفع می‌شد اما این اتفاق نیفتاد، دولت هم عملاً در بحث تحریم‌های دوره دوم غافلگیر شد و لذا شاهد شدیدترین فشارها بر اقتصاد ایران بودیم. من می‌پذیرم تحریم‌ها اثرگذار بود ولی معتقدم ما می‌توانستیم با اقداماتی از شدت تحریم‌ها بکاهیم که متأسفانه این مسائل رخ نداد.

متأسفانه غافلگیری دولت سبب بروز خطاهای پشت سر هم شد و از ارز 4200 تومانی تا فروش ذخایر طلای کشور و بحث اتلاف منابع ارزی از نتایج آن بود، البته عدم بهبود فضای کسب و کار، عدم تقویت شفافیت و رقابت‌پذیری اقتصاد ایران نیز از دیگر نتایج منفی این امر بود. شقاقی شهری ادامه داد: از سال 92 که دولت بحث مذاکرات را شروع کرد تا سال 97 فرصت 5 ساله‌ای بود که دولت می‌توانست تلاش کند اقتصاد را مقاوم کند؛ چرا که سیاست‌های اقتصاد مقاومتی هم در سال 92 ابلاغ شد، ولی دولت عملاً باور نداشت دوباره اقتصاد ایران تحریم می‌شود.

وی درباره اظهارات جهانگیری مبنی بر کارنامه درخشان دولت در زمینه اشتغال‌زایی گفت: وقتی در دهه 90 رشد سرمایه ثابت ناخالص منفی 5/2 درصد، میانگین رشد اقتصادی صفر و تورم هم میانگین 24 درصد است، شاهد این واقعیت هستیم که کشور با یک رکود تورمی سنگینی مواجه شد و اشتغال هم خروجی سرمایه‌گذاری و رشد اقتصادی است، به ویژه در دو سال اخیر یعنی سال‌های 97 و 98 اقتصاد 12 درصد کوچک‌تر شد که مفهومش این است که اگر آماری هم از اشتغال داده شود باید خروجی سرمایه‌گذاری باشد، یعنی وقتی می‌توان گفت اشتغال بهتر شده که بگوییم رشد سرمایه‌گذاری و رشد اقتصادی نیز بهبود داشته است، در حالی که سرمایه‌گذاری به شدت کاهش یافته است.