کلاب هاوس دموکرات است یا دیکتاتور؟

سعید آجورلو، مدیر مسئول سایت فردا :

نکته اول: من گمان می کنم کلاب هاوس ستاد انتخاباتی نامزدهای سال 1400 خواهد شد. چرا که اکثریت سیاسیون و رسانه ها در این پلتفرم حضور دارند. گرچه تعداد افراد حاضر درصد خیلی کمی از جامعه را تشکیل می دهند، اما از حیث تاثیرگذاری در فضای سیاسی و اجتماعی محیط کم نظیری تشکیل شده. به همین واسطه مرکز اصلی فعالیت نامزدها به نظر در کلاب هاوس خواهد بود. یا به عبارتی دیگر اگر یک نامزد به انتخابات بدون این پلتفرم فکر کند شانس چندانی برای برد نخواهد داشت. چرا که منبع خبر و تحلیل و نظر این پلتفرم است. با این توضیح کلاب هاوس پدیده این انتخابات است و نقش فراوانی در تولید قدرت اجتماعی خواهد داشت.

نکته دوم: این یک سوال جدی است که کلاب هاوس یک رسانه دموکرات است یا دیکتاتور؟ پاسخ ها تا آنجا که من شنیدم دوگانه بوده. آنهایی که نمی توانند صدای خود را روی استیج بیاورند ، کلوب هاوس را ادامه تک صدایی رسانه های رسمی و یکطرفه بودن آنها می دانند. از نظر آنها طیف زیادی از جامعه صدایی در رسانه ها ندارند و کلوب هاوس هم رسانه سرمایه داری چپ و راست و بورژوازی و یا حتی طبقه متوسط جدید است. گمان می کنم این خطر وجود دارد که هیات مدیره پنهانی این رسانه را از صدای همه مردم خالی کند و جنبه دموکراتیک این رسانه را از بین ببرد. بهتر اگر بخواهم منظورم را بگویم کلوب هاوس فعلا نمادی از "دموکراسی پولیارشی" و "نخبگانی" است نه دیکتاتوری. اینکه 

می توان از دموکراسی نخبگانی به سمت دموکراسی توده ای یا ژاکوبنی حرکت کرد کمی پیچیده است. چرا که درون حتی یک "دموکراسی آتنی" و "روسویی"  هم نخبگان که توانایی اقناع و جذب بیشتری دارند و این دموکراسی را نهایتا جهت دهی و هدایت می کنند. در غیر این صورت این دموکراسی مضمحل می شود. راه حل بهتر تبدیل کردن دموکراسی پولیارشی به "دموکراسی قانونی" است که هر "روم" عقیده مخالف خود را بپذیرد و در چارچوب تفکرش حق اقلیت را به رسمیت بشناسد. 

نکته سوم:  کلوب هاوس تقاطع جامعه شناسی و سیاست است و شاید بهترین تعبیر برای آن رسانه "جامعه شناسی سیاسی" است. به همین واسطه می تواند بازتاب دقیقی از خواسته ها و تمایلات جامعه را به گوش سیاست مداران برساند. همان گونه که می تواند در جهت تبیین و توضیح و اقناع مورد استفاده سیاسیون قرار گیرد. از این جهت حتما می تواند جای خالی صدا و سیما را پر کند و به جای نگاه 

روابط عمومی گونه به جامعه و سیاست، نگاه واقعی و نقادانه و تعاملی را حاکم کند. در عین حال 

می تواند تبدیل به صدای گروه های غیررسمی جامعه و سیاست هم شود و آنان را از حاشیه به متن بیاورد. شنیده نشدن صدای حاشیه در بلندمدت چون موریانه متن را می خورد. صدایی که برخی 

رسانه های خارج کشور تلاش برای انعکاس اش دارند، می تواند در این پلتفرم در چارچوب قواعد کشور شنیده شود و دکان رسانه های سلطنت طلب و معاند را ببندد. من کلوب هاوس را در بلندمدت به ضرر این گونه رسانه ها می دانم و در عین حال امیدوارم صدا و سیما را به تحرک و تغییر و اصلاح وادارد. امیدوارم به جای تهدید پنداشتن این رسانه -که همچون رادیوی 24 ساعته کار می کند- و فیلتر کردن آن ، از فرصت های کلوب هاوس استفاده شود. با توجه به اهمیت یافتن شئون جدید اجتماعی و تاثیر نخبگان بر طبقات مختلف سوای از هم طبقه بودن که تحت عنوان "تمایز" قابل بحث است، 

نمی توان معدود بودن افراد این پلتفرم را غیرعمومی و غیر توده ای دانست و طبیعتا قابل چشم پوشی نخواهد بود همانند تاثیری که توییتر بر فضای تلگرامی و حتی رسانه های رسمی دارد.

نکته چهارم: خصومت و تنش های موجود در جامعه که بخش زیادی از آن به واسطه مشکلات اقتصادی و ناکارآمدی دولت به وجود آمده اگر در جهت صحیح هدایت نشود، از بین نمی رود بلکه خود را در قالب خشونت بازتولید می کند. در مقابل گفت و گو و معجزه زبان می تواند حتی کینه و نفرت را رقیق کند چه رسد به خصومت و تضاد که ممکن است حاصل سوءتفاهم باشند. شنیدن سخن یکدیگر، تلاش برای رعایت آداب گفت و گو و اقناع سازی موجب افزایش مودت و سرمایه اجتماعی خواهد شد. بالا رفتن تحمل اجتماعی و مداراجویی، زیست جهان متفاوتی از سیستم یکطرفه و هژمون خواه سرمایه داری ایجاد خواهد کرد.

نکته پنجم: کلوب هاوس بهار معنا و روشنفکری و محتوا خواهد بود. چرا که راه برای سخن گفتن و نوشتن با نقاب از بین رفته و بدون تجهیز به استدلال و هنر و مغز نمی توان میدان داری کرد. از همین رو هوچی گری و تخریب و کمپین منفی چون کف روی آب نابود می شود و معنا و محتوا باقی می ماند. به همین واسطه کلوب هاوس فرصتی بی نظیر برای روشنفکران و اهل نظر و اندیشه است که سخن بگویند و بشنوند. خطر بزرگ این پلتفرم ، هجوم ابتذال و سطحی نگری است که البته شاید قابل حذف نباشد اما رقابت معنا با ابتذال کار سختی نیست و بزرگ ترین وظیفه روشنفکران است.  

منبع : خبرگزاری تسنیم