آیا تحریم‌ها ایران را به پای میز مذاکره کشاند؟/پاسخ مرندی

مشاور هیئت مذاکره کننده ایران در پاسخ به سوال «آیا تحریم‌ها ایران را به پای میز مذاکره کشاند؟» گفت: ایرانی‌ها تنها زمانی مذاکره با آمریکایی‌ها را پذیرفتند که واشنگتن حق غنی سازی اورانیوم را برای ایران پذیرفت. این یک شرط کلیدی بود.

محمد مرندی، مشاور هیئت مذاکره کننده ایران در گفتگوی اختصاصی با شبکه آر تی به مسائل مختلفی از جمله توافق هسته‌ای ایران، جنگ در اوکراین و قیمت انرژی و غذا در سراسر جهان پرداخت.

مجری: آیا آژانس بین المللی انرژی اتمی دیدگاهش را در مورد ایران تغییر داده است؟ آیا انتظار دارید که الان دیگر توافق حاصل شود؟

مرندی: ایران انتظار دارد که تحریم‌های ظالمانه لغو شوند. این تحریم‌ها هیچگاه توجیه نداشتند، هیچگاه شاهدی دال بر این که ایران به دنبال سلاح هسته‌ای است یافت نشد. تحقیقات سرزده در ایران طی سال‌ها این مسئله را ثابت کرده است. اما آمریکا و متحدانش از هر بهانه‌ای برای خصومت علیه تهران و آسیب زدن به مردم عادی ایران استفاده کرده اند. آمریکا ایران را به تروریسم متهم می‌کند در حالی که خود این کشور ایران را با پایگاه‌های نظامی خود محاصره کرده و به همراه اسرائیل مقامات ارشد ایران را به قتل رسانده است. آمریکا به گروه‌های تروریستی در سوریه، عراق و جا‌های دیگر کمک کرده است. مشکل واقعی ایران نیست که در این منطقه واقع شده، بلکه آمریکاست که مردم ایران را تحت فشار شدید قرار داده و ایرانی‌ها را تهدید کرده است. این در حالی است که ایران هزاران مایل از آمریکا دور است. ما امیدواریم که رژیم تحریم‌ها لغو شود، خواه تحریم‌ها علیه ایران باشد خواه علیه سایر کشور‌ها از جمله ونزوئلا و کوبا و نیکاراگوئه و یمن و سوریه و افغانستان. همه این تحریم‌ها غیرموجه و غیرانسانی است.

مجری: در حال حاضر تحریم‌ها علیه روسیه نیز افزایش یافته است. ما پیشتر جان بولتون مشاور سابق امنیت ملی کاخ سفید و نماینده سابق آمریکا در سازمان ملل متحد را در برنامه خود داشتیم. او گفت تحریم‌ها جواب می‌دهد، زیرا همین تحریم‌ها بود که ایران را به پای میز مذاکره آورد تا در مورد برنامه هسته‌ای خود صحبت کند. نظر شما چیست؟

مرندی: باز هم این چیزی را توجیه نمی‌کند، اینکه یک ملت را تحت فشار تحریم قرار دهیم کار درستی نیست. ایرانی‌ها تنها زمانی مذاکره با آمریکایی‌ها را پذیرفتند که واشنگتن حق غنی سازی اورانیوم را برای ایران پذیرفت. این یک شرط کلیدی بود. سپس این آمریکا بود که کنار کشید. اگرچه باراک اوباما نخستین فردی بود که کمپین فشار حداکثری تحریمی علیه زنان و کودکان ایرانی را آغاز کرد و افراد بیگناه را به کشتن داد، اما زمانی که به بن بست رسید حق ایران را به رسمیت شناخت. من فکر می‌کنم آن دوره دیگر به پایان رسیده است. الان آمریکا مجبور شده است به سراغ ایران و ونزوئلا برود تا مشکلات را از طریق مذاکره حل کند. آن‌ها دارائی‌های ونزوئلا را به سرقت بردند. مردم ونزوئلا برای خود رئیس جمهور انتخاب کردند و آمریکایی‌ها الان باید بروند و از مقامات ونزوئلا خواهش کنند که با آن‌ها در مورد نفت مذاکره کنند. این نشان می‌دهد که دنیا در حال تغییر است و آمریکا دیگر در جایگاه قبلی قرار ندارد. ایران به این امر واقف شده و در نتیجه در دفاع از حاکمیت خود مصرتر از قبل شده است، اگرچه ایران همواره مصر بوده است.

مجری: آمریکا سرقت نفت از ونزوئلا را رد کرده است. انگلیس هم نیکلاس مادورو را به عنوان رئیس جمهور منتخب ونزوئلا قبول ندارد. برخی گزارش‌های رسانه‌ای میان مناقشه روسیه-اوکراین و گفتگو‌های وین تمایز قائل نشده اند و می‌گویند لاوروف بر واشنگتن فشار می‌آورد. نظر شما چیست؟

مرندی: از آنجا که لیبرال‌ها ممکن است آنچه را که من می‌گویم بدون ذکر زمینه و بافتی که در آن صحبت می‌کنم در نظر بگیرند در نتیجه سعی می‌کنم بسیار مراقب باشم! اول از همه، رژیم‌هایی که طی یک دهه گذشته ایران را تحریم کرده اند، رژیم‌های غربی بوده اند، خواه در دوران اوباما خواه ترامپ یا بایدن. این آمریکا بود که ایران را تحت فشار خفه کننده گذاشت. قدرت‌های جهانی که بیش از همه در برابر تحریم‌ها مقاومت کردند چین و روسیه بودند. هیچ تردیدی در این وجود ندارد. در آن زمان که تحریم‌ها برای نخستین بار وضع شد چین و روسیه ضعیف‌تر از الان بودند و توانائی مقاومت آن‌ها بسیار کمتر از حال حاضر بود. اما به مرور قدرتمندتر و مقاوم‌تر شدند؛ بنابراین ما باید این مسئله را به خاطر داشته باشیم. علاوه بر این، آنچه که روس‌ها می‌گویند در حقیقت درست است. تحریم‌هایی که علیه روسیه وضع شده مانع روابط تجاری ایران و روسیه می‌شود، زیرا ما می‌دانیم که کشور‌های غربی برای سرمایه گذاری وارد ایران نخواهند شد و روابط خود را عادی نخواهند کرد. آمریکا هم هیچگاه این کار را نخواهد کرد. بنابراین، تنها گزینه باقیمانده غیر از کشور‌های همسایه و کشور‌های منطقه، روسیه و چین و هند هستند. اگر روسیه از عادی سازی تجارت با ایران باز داشته نشود، آن‌ها هم مانع اجرای برجام نخواهند شد، اما ایرانی‌ها خواستار امضای توافق هستند؛ بنابراین ما منتظریم ببینیم چه اتفاقی می‌افتد. در نهایت، آنچه برای ایران مهم است این است که بی عدالتی علیه مردم ایران به پایان رسد.

مجری: آیا از واکنش جهانی به رویداد‌های اوکراین متعجب نشده اید؟ اروپا کاری را کرد که واشنگتن می‌خواست، اما هند به بیانیه‌ای محکوم کننده آمریکا علیه روسیه رأی نداد. نظر شما در مورد واکنش برزیل و پاکستان چیست؟ آیا متعجب نشدید یا این که پایان یافتن سلطه جهانی آمریکا مدت زمان زیادی است که آغاز شده است؟

مرندی: اجازه دهید ابتدا یک نکته را بگویم. در سال ۲۰۰۳ زمانی که آمریکائی‌ها می‌خواستند به عراق حمله کنند، ما بیش از هر کس دیگری از صدام حسین تنفر داشتیم. صدام از سلاح شیمیایی علیه ما استفاده کرد، البته با کمک اروپائی‌ها و آمریکائی‌ها این کار را انجام داد. آن‌ها این قابلیت را در اختیار صدام قرار دادند، آن‌ها اطلاعات نظامی به او دادند، آن‌ها صدام را پوشش سیاسی دادند تا از تبعات این حمله بزرگ شیمیایی قسر در برود. البته خود من از دو مورد از این حملات شیمیایی جان سالم به در بردم، اما افراد زیادی نتوانستند جان سالم به در ببرند. با این حال ما با جنگ آمریکا علیه عراق مخالف بودیم. خود من در یک تظاهرات ضدجنگ در لندن شرکت کردم. دولت ایران هم با این جنگ مخالف بود، زیرا این جنگ، جنگ قانونی نبود. حتی اگر شورای امنیت سازمان ملل متحد هم آن را تأیید کرده بود، باز هم این جنگ برای ایران جنگی غیرقانونی بود. بنابراین، ایران این جنگ را غیرقانونی می‌داند. بنابراین، اگر ایران جنگ علیه صدام را غیرقانونی می‌شمارد، مسلماً با جنگ علیه اوکراین هم مخالف است. اما من فکر می‌کنم آنچه ما شاهدش هستیم زوال سریع ناتو و آمریکا و قدرتشان است. زیرا آمریکا از قبل رو به زوال بوده است، ما این را طی چند سال گذشته شاهد بوده ایم، ما شاهد تفرقه در آمریکا، بحران اقتصادی، بحران سیاسی و اجتماعی در آمریکا و در اروپا شاهد هستیم، ما شاهد ظهور قدرت‌های جایگزین در این کشور‌ها هستیم که با نظم قدیمی مخالف هستند.

مجری: اما ما مدام می‌شنویم که ناتو هیچگاه تا این اندازه متحد نبوده است.

مرندی: آن‌ها می‌توانند تا هر میزان که دلشان می‌خواهد متحد باشند، اما نکته این است آن‌ها به شکل فزاینده‌ای ضعیف شده اند و تحریم‌های آن‌ها علیه روسیه نتیجه معکوس خواهد داشت، زیرا روسیه دارای منابع و معادن و نفت و گازی است که آن‌ها به آن نیاز دارند. روس‌ها هم آن‌ها را تحریم می‌کنند. در حالی که اروپا و آمریکا سعی دارند روسیه را در اوکراین تحت فشار بگذارند، روسیه هم سعی دارد ناتو را در اوکراین تضعیف کند. همه این‌ها باعث تضعیف این قدرت‌ها می‌شود. این جنگ مشکلات عدیده‌ای برای دنیا ایجاد می‌کند. من فکر می‌کنم این جنگ باعث گرسنگی در برخی نقاط دنیا شود و دلیل آن هم افزایش بهای گندم و غلات. اما در هر صورت، ما شاهد تغییر نظم جهانی هستیم، ما در حال حرکت به سمت یک بی نظمی چندقطبی جهانی حرکت می‌کنیم. من فکر می‌کنم اکنون برای همه زمان دشواری است، اما ما شاهد زوال سریع‌تر آمریکا خواهیم بود./باشگاه خبرنگاران